در سراسر جهان ، چاقی به‌عنوان یک مشکل سلامت همگانی مطرح است.
چاقی چند علتی است و درمان آن ساده نیست. چاقی می‌تواند در ایجاد و وخامت برخی بیماری‌ها تأثیر داشته باشد ، مانند: بیماری‌های قلب و عروق ، دیابت نوع دوم ، پُر فشاری خون ، سکته مغزی ، برخی سرطان‌ها و
مشکلات مفاصل زانو و کمر.
سهل انگاری در درمان چاقی رایج است. متأسفانه در اغلب افراد ، تمام ریشه‌های چاقی مد نظر قرار نمی‌گیرند ، از این رو نتایج درمان‌ها به سرعت رنگ می‌بازند.
دسترسی بی حد و مرز به غذاهای کم حجم ولی پُر انرژی ، عدم‌تحرک کافی به واسطه زندگی مدرن امروزی و تاثیر وضعیت ژن‌های به ارث رسیده از والدین ، از بارز‌ترین موارد مؤثر در افزایش وزن به شمار می‌روند.
این در حالی است که متأسفانه نه تنها بیماران ، بلکه گاهی پزشکان هم درباره چاقی بحثی را پیش نمی‌کشند و افراد در معرض چاقی را به درمان و پیشگیری تشویق نمی‌كنند.
درمان چاقی به یک رویکرد همه جانبه نیاز دارد. آیا انجام یک مشاوره تغذیه یا به عبارت دیگر رعایت کردن یک رژیم غذایی کم کالری برای درمان همیشگی چاقی کافی است ؟ آیا آن دسته از رفتارهای بیمار که احتمال بروز چاقی و شاید برخی بیماری‌های دیگر را افزایش می‌دهد ، نباید شناسایی و هدف درمان قرار بگیرند ؟
بدیهی است که توجه به عادات غذایی و میزان و نحوه فعالیت بدنی فرد از اهمیت زیادی برخوردار است. باید بیمار مبتلا به چاقی ، آن دسته از رفتارهایی را که سلامت وی را به مخاطره‌انداخته‌اند ، بشناسد تا بتواند از آنها دوری كند.
آیا آماده تغییر هستید ؟
شخص چاق باید بداند که وضعیت فعلی او نتیجه شیوه غلط زندگی روزمره وی بوده است و بدون تغییر آن ، وزن هم تغییری نخواهد کرد. اگر در رفتارهای غذایی ، تغییری صورت نپذیرد ، کاهش وزن تقریباً غیر ممکن است.
آیا اضافه وزن دارم؟
اندازه‌گیری شاخص توده بدن یا BMI عملی‌ترین راه تعیین اضافه وزن یا چاقی به شمار می‌رود. پس نخستین قدم ، اندازه‌گیری شاخص توده بدن است. شاخص توده بدن به همان‌اندازه مهم است که‌اندازه‌گیری فشار خون.
برای‌اندازه‌گیری شاخص توده بدن باید میزان وزن بر حسب کیلوگرم بر مجذور قد بر حسب متر تقسیم شود. فرض كنید فردی 70 کیلوگرم وزن و 172 سانتیمتر قد دارد ، به عبارت دیگر قد او بر حسب متر برابر 72/1 است. اگر 72/1 را در خودش ضرب کنیم مجذور قد این فرد به دست می‌آید یعنی حدود 96/2. حالا 70 را بر 96/2 تقسیم می‌کنیم ، یعنی حدود 6/23. پس شاخص توده بدن وی 6/23 است.
برای بزرگسالان اگر شاخص توده بدن بالاتر از 25 ، ولی کمتر از 30 باشد ، یعنی فرد دچار اضافه وزن است. کسی که دارای شاخص توده بدن 30 یا بیش از آن است ، به بیماری چاقی مبتلاست.
به عبارت دیگر همه بزرگسالان باید تلاش کنند شاخص توده بدن خود را در محدوده زیر 25 نگه دارند.
دور کمر
اندازه‌گیری دور کمر از این رو مهم است که تقریباً با میزان چربی موجود در تنه و دور قلب نسبت مستقیم دارد ، به ویژه شاید برخی از آقایان اضافه وزن زیادی نداشته باشند ، ولی دور کمر آنها بسیار بزرگ باشد. این هم خطرناک است. در واقع ، اندازه دور کمر به طور مستقل از چاقی می‌تواند یکی از عوامل خطرزا به شمار رود که استعداد فرد را در ابتلا به بیماری‌های قلب و عروق ، دیابت نوع دوم ، چربی بالای خون و پرفشاری خون افزایش می‌دهد.
برای‌اندازه‌گیری دور کمر باید نوار‌اندازه‌گیری را کمی بالاتر از ناف و زیر دنده‌های قفسه سینه قرار دهیم. اگر دور کمر آقایان بیش از 102سانتیمتر و دور کمر بانوان بیش از 89 سانتیمتر باشد ، باید به آنها توصیه کرد ، تغییراتی را در شیوه زندگی خود ایجاد کنند.
پژوهشگران چه می‌گویند؟
پژوهش‌های موجود به طور کاملاً واضح تاکید می‌کنند که اضافه وزن بر احتمال مرگ و میر می‌افزاید و احتمال مشکلات ناشی از سایر بیماری‌ها را هم افزایش می‌دهد و در مقابل کاهش وزن مانند سدی ، از تاثیر عوامل خطرزای بیماری‌های مهم جلوگیری می‌کند.
در بزرگسالان چاقی و بزرگی شکم دو عاملی هستند که جدا از هم خطر آفرین هستند. پژوهش‌ها نشان می‌دهد همین طور که شاخص توده بدن از 25 بیشتر می‌شود ، احتمال مرگ و میر هم افزایش می‌یابد. با فراتر رفتن این شاخص از مرز 30 ، سیر صعودی احتمال مرگ شتاب بیشتری می‌گیرد.
همین امر درباره دور کمر بیش از 102 سانتیمتر در آقایان و بیش از 89 سانتیمتر در بانوان صادق است. |
