اورليستات داروي كاهش وزن
اورليستات دارويي است كه از طريق ايجاد اختلال در هضم و جذب چربي ها به كاهش وزن كمك مي كند. در روده آنزيمي به نام ليپاز وجود دارد. اين آنزيم كه توسط پانكراس (لوزالمعده) توليد مي شود چربي هاي موجود در غذا را شكسته و قابل جذب مي كند. اورليستات از طريق بلوكه كردن عملكرد اين آنزيم از جذب تقريبا” 25 درصد چربي غذا جلوگيري كرده و اين چربي هاي جذب نشده از طريق مدفوع دفع مي شوند. FDA در سال 1999 تجويز اورليستات را تصويب نمود.
موارد تجويز:
براي كاهش وزن، اورليستات با يك رژيم كم كالري توصيه مي شود. همين طور اين دارو براي جلوگيري از افزايش مجدد وزن و حفظ وزن كاهش يافته هم توصيه مي شود. كانديدهاي درمان با اورليستات بيماران چاق با نمايه توده بدن بيش از kg/m2 30 هستند. البته در صورتي كه ديگر فاكتورهاي خطر آترواسكلروز (گرفتگي عروق) مثل فشارخون بالا، ديابت ، كلسترول و تري گليسيريد بالا و… وجود داشته باشند اين شاخص بين 27 تا 30 در نظر گرفته مي شود. بر پايه مطالعات علمي انجام شده، با مصرف اورليستات به مدت 6 ماه تا يك سال، ميانگين كاهش وزن حاصله تقريبا” 5 تا 6 كيلوگرم خواهد بود.
دز مصرف:
مقدار دز توصيه شده اورليستات (زنيكال) روزانه 3 عدد كپسول 120 ميلي گرمي است و زمان مصرف آن حين صرف غذا يا يك ساعت بعد ازغذاست. غذاهاي بدون چربي نياز به مصرف اين دارو ندارند و مصرف بيش از اين مقدار نيز منافع بيشتري نشان نداده است.
برخي ويتامين ها براي جذب به چربي ها متصل مي شوند.(ويتامين A،D، E، K و بتا كاروتن) با دريافت اورليستات در جذب اين ويتامين ها اختلال ايجاد شده و در نتيجه اين ويتامين ها در مقادير بيشتري به همراه چربي از طريق مدفوع دفع مي شوند. بنابراين بيماران براي اطمينان از جذب كافي اين ويتامين هاي محلول در چربي (fat soluble) بايد از مكمل استفاده كنند و زمان مصرف آن را طوري تنظيم كنند كه حداقل 2 ساعت قبل يا چندين ساعت بعد از مصرف اورليستات باشد تا اين ويتامين ها مثل ويتامين هاي موجود در غذا تحت تأثير اين دارو قرار نگرفته و دفع نشوند.
تداخلات داوريي:
تأثير رقيق كنندگي خون داروي وارفارين (كومادين) به مقدار ويتامين k در بدن بستگي دارد و اين ويتامين يكي از ويتامينهايي است كه در هنگام جذب به چربي ها متصل مي شود. بيماران دريافت كننده وارفارين كه شروع به مصرف اورليستات كرده اند بايد ميزان لختگي خونشان به دقت پايش شود چرا كه اورليستات باعث كاهش سطح ويتامين k و افزايش تأثيرات وارفارين مي شود و خونريزي هاي غير معمولي به سبب اين فرآيند ايجاد مي شود. هيچ مدركي در رابطه با كمبود ويتامين k در بيماراني كه اورليستات مي گيرند گزارش نشده است.
وقتي اورليستات و لووتيروكسين با هم تركيب شوند هيپوتيروئيديسم (كم كاري تيروئيد) بروز مي كند. بيماران تحت درمان با اورليستات و لووتيروكسين جهت تغييرات در عملكرد تيروئيد بايد به دقت پايش شوند و اين 2 دارو با فاصله زماني حداقل 4 ساعته مصرف شود.
دوران بارداري: ايمني دريافت اورليستات در طي دوران بارداري به اثبات نرسيده است.
دوران شيردهي : ترشح اورليستات به درون شير هنوز شناخته شده نيست و بنابراين بهتر است در اين دوران مصرف نشود.
تأثيرات جانبي:
نفخ، حركات فزاينده ي روده، مدفوع چرب، دل درد يا احساس ناراحتي در ناحيه شكم، نياز به دفع فوري مدفوع و ناتواني در كنترل آن و بثورات پوستي شايعترين اثرات استفاده از اين دارو هستند. بين 1 در 250 و 1 در 70 بيمار يك يا بيش از يك علامت را در اولين سال استفاده تجربه كرده اند. معمولا” اثرات جانبي در طي 3 ماهه اول از شروع درمان بروز مي كنند. در تقريبا” نيمي از بيماران اثرات جانبي ظرف 1 تا 4 هفته برطرف مي شوند اما در برخي ديگر تا 6 ماه يا بيشتر ادامه پيدا مي كنند. براي كاهش وقوع اين تأثيرات وعده هاي غذايي نبايد بيش از 30 درصد چربي داشته باشند چرا كه اين چربي ها هستند كه علت اصلي اين علائمند. ممكن است در بيماران با سابقه سنگهاي كليوي اگزالاته دريافت اورليستات ميزان اگزالات ادرار را بالا برده و خطر سنگهاي كليوي افزايش پيدا كند.
نویسنده: كوثر خان بابايي
