شوره سر یا سبوره با پوسته‌ریزی پوست سر مشخص میشود که همراه با خارش و گاهی اوقات همراه با قرمزی و دلمه میباشد.
به گزارش سرویس علمی پزشكی باشگاه خبرنگاران، شوره سر پوسته‌های سفید رنگ در لابلای موها هستند كه گاهی روی شانه‌ها ریخته و از نظر زیبائی و اجتماعی بسیار ناخوشایند است. شوره سر نوع خفیف درماتیت سبوروئیک میباشد. درماتیت سبوروئیک یا درماتیت شوره‌ای به ضایعات قرمز و پوسته‌دار پوست که با تولید سبوره (پوسته‌های چرب یا خشک سفید رنگ) و خارش همراه است، گفته میشود. این بیماری مسری نیست.
شوره سرچگونه بوجود می‌آید؟
پوست سر بطور طبیعی در اثر لایه لایه شدن طبقه شاخی آن لایه‌های شاخی قدیمی را ازدست داده و لایه‌های جدید جایگزین می‌گردند. درحالت عادی این سلولها ظرف 30 – 20 روز مراحل رشد خود را طی‌كرده و از سطح پوست به صورت سلولهای مرده به بیرون ریخته می‌شوند. درصورتیكه این روند به شكل غیرعادی تسریع گردد، تعداد سلولهای مرده افزایش یافته و همراه باچربی و ترشحات دیگر پوست تشكیل «شوره سر» را می‌دهند. شوره سر به حدی شایع است که برخی متخصصان آن را امری طبیعی می‌دانند. پس شوره سر در اثر جدا شدن سلولهای خارجی پوست سر به وجود می‌آید و باید نسبت به درمان این عارضه اقدام کرد.
چه عواملی در بروز شوره سر دخیل هستند؟
* مشكلات گوارشی مثل چاقی زیاد، یبوست وعدم هضم غذا
* عدم داشتن تغذیه صحیح و کمبود‌های تغذیه‌ای (کمبود ویتامین ها و..)
* خستگی‌های بیش از حد روزانه
* کمبود خواب
* استرس‌های روحی و اختلالات عاطفی
* عامل توارث
* اختلالات هورمونی (به خصوص آندروژنها )
* هوای سرد و خشک
* واکنش های آلرژیک
* گرمای بیش از اندازه
* استفاده از کلاه‌های تنگ و چسبان
* پوست چرب، تعریق زیاد
* مصرف بی‌رویه مواد آرایشی مو و عدم رعایت نظافت مو (شامپو نزدن مرتب یا استفاده از شامپوی نامناسب، عدم شست‌و‌شوی کافی سر متعاقب استفاده از شامپو و یا باقی ماندن بقایای صابون در پوست سر)
* آسیبهائی كه به پوست سر وارد میشود مثل سشوار زدن و فرمو بیش ازحد، بابلیس، رنگ كردن و مش زدن مكرر مو.
* برخی داروها مثل سایمتیدین، كلرپرومازین و داروهای ضدفشارخون بالا
* همچنین شوره ممکن است علت میکروارگانیسمی و نیز قارچی داشته باشد (Pityrosporum Ovale، «مالاسزیا وستریکتا» و «مالاسزیا گلوبوسا». )
انواع شوره سر:
شوره سر به دو فرم دیده میشود:
1- شوره خشك كه دراین حالت پوسته‌ها به سرنچسبیده و بصورت پوسته‌های نازك با ظاهر پودری خاكستری روی سر، شانه‌ها و اطراف گردن دیده می شوند و ظاهر بسیار زشت وزننده‌ای بوجود می‌آورند.خارش هم وجوددارد. شوره خفیف بسیارشایع بوده بطوری که برخی ازمتخصصین وجود آن راطبیعی تلقی می‌کنند.
2- شوره چرب كه درآن پوسته‌ها بزرگتر و چرب بوده و لذا به هم چسبیده و نمی‌ریزند بلكه یك حالت متراكم وچرب درپوست سربوجود می آورندكه بیمار را بسیار ناراحت می‌كند. اغلب اوقات خارش هم وجوددارد.
پیشگیری:
نمی‌توان از آن پیشگیری قطعی بعمل آورد. اما برای به حداقل رساندن شدت یا دفعات شعله‌ور شدن بیماری می‌توانیم از روشهای زیر استفاده کنیم.
1- اگر پوست سر خارش زیادی داشت، هرگز آنرا با ناخن نخارانید چرا که این کار ممکن است باعث ایجاد عفونت گردد؛ در عوض از نوک انگشتان برای این کار استفاده کنید.
2- روزهایی که هوا خیلی سرد، بادی، و یا آفتابی شدید است، اگر می خواهید برای مدت زمان طولانی در فضای آزاد باقی بمانید، کلاه نرم و راحتی به سر بگذارید.
3- در محلی که هستید از یک مرطوب کننده هوا استفاده کنید تا هوا مربوط شود.
4- مصرف رنگ مو و محصولات حالت دنده مو که در آنها الکل به کار رفته است را محدود کنید چرا که مصرف الکل سبب خشک شدن موها می شود.
5- به اندازه کافی از ویتامینها به خصوص گروه B در رژیم غذایی خود استفاده کنید. این ویتامین از بروز شوره جلوگیری می‌کند.
6 – برس زدن مرتب موها در درمان شوره سر اهمیت زیادی دارد زیرا سبب میشود که جریان خون سریعتر شود و سلولها تغذیه شوند. هر شب پیش از رفتن به رختخواب با یک برس مویی، موهای خود را از جهات مختلف برس بزنید، به طوری که در حدود صدبار برس روی سرتان حرکت کند و در تمام نقاط خون را به جریان بیندازد. شانه کردن مرتب موها بویژه در هوای آزاد و تمیز تاثیر بسیاری در درمان شوره سر دارد. زیرا این کار موجب افزایش جریان خون و سلولهای بافت پوست سر میشود. همچنین می‌توانیدبرای افزایش گردش خون در سر، پوست آنرا با نوک انگشتان خود به صورت دایره ای ماساژ دهید.
7 – اگر میزان آن زیاد نیست و در حد متوسط قرار دارد، می توانید روزی یک بار موهای خود را با شامپوی معمولی بشویید. با این کار تقریباً تمام شوره ها از بین خواهند رفت. سعی کنید از شامپوهای معمولی و یا شامپو بچه استفاده کنید. شامپوهایی که قدرت پاک کنندگی بالایی دارند، پوست سر را خشک کرده و موجب می شوند که میزان شوره‌ها بیشتر شود.
8 – رعایت رژیم غذایی : درصورتی که شوره سر در اثر بدغذایی باشد رژیم غذایی مناسب برای آن توصیه میشود. پرهیز از خوردن چربی‌های حیوانی، پرهیز از زیاده‌روی در مصرف شیرینی‌ها ، شکلات ، آجیل ، غذاهای سرخ شده و پر ادویه و غذاهایی که روی آنها فرایندهایی انجام گرفته مثل انواع کنسروها و قهوه غلیظ سلامت را به موها باز می‌گرداند. خوردن سبزیها و میوه‌ها و مواد پروتئین‌دار به مقدار فراوان توصیه میشود. غذاهایی که ویتامینهای A ، E ، B و پروتئین به حد کافی دارند، از شوره سر جلوگیری می‌کنند.
درمان:
الف _ سنتی : درمانهای مختلفی توصیه شده است که موثرین آنها شامل موارد ذیل میباشد :
* شب هنگام، دو قاشق غذاخوری پودر تخم شنبلیله را درآب خیس کرده و صبح روز بعد آنرا به تمام کف سر بمالید و پس از نیم ساعت میتوانید آنرا بشویید.
* روش دیگر استفاده از آب تازه لیمو ترش است که بعد از آخرین شستشو سر و آبکشی، یک قاشق غذاخوری از آنرا به کف سر بمالید.
* استفاده از چغندر به خصوص نوع سفید رنگ آن، به نحوی که پس از جوشاندن مقداری از چغندر در آب و پس از صافی نمودن جوشانده هرشب سر را با آن ماساژ دهید.
* درمان طبیعی دیگر برای شوره سر سرکه سیب است. برای معالجه موهایتان را باسرکه سیب ماساژ دهید. اسیدهای طبیعی،سلولهای مرده را از سر جدا می‌کند. پس از چند دقیقه سرتان را با شامپو بشوئید.
ب – طبی :برای رفع شوره مختصر سر میتوانید از شامپوهای طبی ضدشوره از جمله سلنیوم سولفید، کتوکونازول، پیریتنیوم زینک (پریتیون روی) و انواع شامپوهای پلی‌تار و شامپوهای آنتی سپتیک مانند شامپو ستاولون و نیز لوسیون‌های نرم‌کننده پوست استفاده کنید.
