دکتر شهره فتاح پور -دکتر سعيدرضا شيخي -داروساز
گل‌سرشوي همان خاک بنتونيت (خاکستر آتشفشانهاي قديمي) و مهمترين عامل تشکيل دهنده‌ي آن «مونت موري لونت» است. خاک بنتونيت خاکي است با خاصيت چسبندگي، جذب آب، تورم پذيري و پلاستيسيته‌ي بالا و بسيار نرم. در واقع گل سر شوي (خاک بنتونيت) يک نوع خاک رس طبيعي حاصل از خاکسترهاي آتشفشانهاي قديمي شامل اتم‌هاي آلومينيوم منظم شده‌ي هشت وجهي فشرده شده بين اتم‌هاي سيليکون نامنظم چهار وجهي است که اثر نرم کنندگي فوق‌العاده‌يي دارد. خاصيت نرم کنندگي آن به اين دليل است که هنگام اضافه کردن آب زماني که هيدراته مي‌شود به صورت شيميايي ممکن است مقادير زيادي مولکول‌هاي آب را در داخل خود نگه داشته و اثر نرم کنندگي فوق‌العاده‌يي را ايجاد نمايد.
امروزه در طب از گل سرشوي براي درمان موخوره و پيشگيري از آن استفاده مي‌شود. طرز استفاده از گل سرشوي ابتدا خيس کردن مقداري از گل سرشوي در آب ولرم بعد از اضافه نمودن مقدار مناسبي از شامپوي مصرفي خود روي آن و پس از حدود ده دقيقه استفاده از گل سرشوي آماده شده است البته بايد توجه نمود که هنگام استفاده از گل سرشوي کف بسيار زيادي توليد مي‌شود و مي‌توان اين کف را به تمام بدن ماليد و باعث نرم شدن پوست بدن نيز شد.
گل سرشوي يا همان خاک بنتونيت در کشاورزي، سدسازي، صنايع غذايي، انتقال نيروي برق، حفاري چاههاي نفت، ساختمان‌سازي، چسب‌هاي حشره‌گير، سراميک‌سازي، موادشيميايي شوينده و مسموميت‌هاي شيميايي و موارد ديگر مورد استفاده قرار مي‌گيرد و البته آنچه لازم به ذکر است و در مصارف انساني بسيار مهم است. عاري بودن آن از لحاظ انتقال عامل بيماري بريليوز (Berylliosis) مي‌باشد. همانطور که گفته شد از گل سرشوي براي درمان موخوره و پيشگيري از آن استفاده مي‌شود. موخوره (شاخي شدن انتهاي مو) معمولاً در اثر شستشوي مو با آب داغ و يا خيلي گرم و شستشوي بيش از حد معمول به وجود مي‌آيد. لازم به ذکر است که براي سلامت موها آنها را بايد هميشه با آب ولرم شستشو داد. از جمله نکات ديگري که براي شستشوي موها حائز اهميت است يکي اين است که ابتدا بايد موها را با آب نيمه گرم (ولرم) خيس نمود و سپس شامپوي مورد نظر مناسب با نوع مو را به روي کف دست ريخته و آن را آنقدر مالش دهيم تا کف کند بعد موها را با آن آغشته نمائيم چرا که ريختن شامپو به صورت مستقيم روي سر براي ريشه‌ي موها مضر است و معمولاً باعث طاسي فرق سر مي‌شود. توصيه مي‌شود کساني که داراي موهاي چرب هستند از نرم کننده‌ها حتي گل سر شوي خيلي کم استفاده نمايند همچنين تمام افراد حتي کساني که داراي موهايي با جنس خشک و معمولي هستند به هنگام استحمام و مخصوصاً موقع شستن موها به هيچ عنوان نبايد از شانه استفاده کنند زيرا شانه کردن موها در زير آب و يا حتي هنگامي که موها خيس است باعث ريزش مو ميگردد.
بايد توجه نمود که حتي‌الامکان در موقع شستن سر از دوش استفاده نشود زيرا فشارآب دوش به قسمت فرق‌سر به ريشه‌ها آسيب وارد مي‌کند و شايد يکي از عواملي که باعث ريزش موها در قسمت فرق‌سر مي‌شود همين باشد. در مورد خشک کردن موها هم که در حفظ زيبايي و سلامت گاهي مؤثر است بهتر است موها به وسيله‌ي هواي آزاد خشک شوند. براي اين کار بهتر است پس از آنکه شستن موها پايان يافت چند لحظه سر را رو به پايين نگاهداشته تا آب موها خارج گردد و بعد از يک حوله‌ي نخي جهت گرفتن آب اضافي استفاده شود. براي اين کار موهايتان را در حوله بپيچانيد و با دست به آرامي موها را خشک کنيد به هيچ عنوان موهايتان را با حوله ماساژ ندهيد زيرا اين کار باعث شکنندگي موها مي‌شود. استفاده از سشوار براي مدت طولاني با درجه حرارت بالا براي مو کاملاً مضر است زيرا با اين کار جنس موها خشک مي‌شود و ريشه‌ي آنها دچار آسيب ميگردد و حتي استفاده‌هاي مکرر از اين دستگاه باعث شاخي شدن انتهاي موها يا به اصطلاح مو خوره ميگردد اما اگر از سشوار مدت کوتاهي و با درجه حرارت پائين استفاده کنيد مشکل خاصي براي موها پيش نمي‌آيد.
نکته‌ي قابل ذکر ديگر در رابطه با سلامت مو براي داشتن موهايي سالم و براق استفاده از يک برنامه‌ي زمانبندي مناسب جهت شستشوي موها است به طوري که فاصله گذاري يا مدت زمان شست و شوي قبلي موها رعايت شود. براي شستن موها نبايد افراط و تفريط به کار برد زيرا اين کار باعث خشک شدن موها و ايجاد موخوره و يا باعث زياد شدن چربي و کثيفي روي پوست سر گشته و تنها دست‌آوردي که دارد کدر شدن و بد شدن تنفس پوست و يا برعکس در اثر زود به زود شستن موها باعث خشکي پوست سر و آسيب ديدن موها که معمولاً موخوره و شکنندگي موها است مي‌شود. به طور کلي بهتر است سه روز در ميان به شستن موها بپردازيد اگر اين زمان بيشتر شود معمولاً موها چرب و کثيف مي‌شود و حالت و زيبايي خود را از دست مي‌دهد و پژمرده مي‌شود و پوست سر دچار خارش ميگردد و حتي ممکن است موها دچار ريزش شوند و يا در لابلاي موها شوره پيدا شود که به اين حالت سبوره نيز گفته مي‌شود و همانطور که گفته شد زود به زود شستن موها هم باعث خشکي پوست سر و آسيب ديدن موها مي‌شود.
