آرتیشو گیاه بومی مناطق مرکزی مدیترانه است ولی در حال حاضر در بیشتر نقاط معتدل دنیا کشت دیم شود .
رومی ها در حدود ۲۰۰۰ سال پیش این گیاه را پرورش می دادند و بعنوان سبزی در سالاد استفاده می كردند .
آرتیشو در قرن شانزدهم در انگلستان و فرانسه برده شد و سپس در قرن نوزدهم در آمریکا کشت شد . اکنون کالیفرنیا و سواحل اقیانوس آرام مرکز کشت آرتیشو می باشد .
کلمه Artichoke از کلمه ایتالیایی Articicco مشتق شده که بمعنی میوه کاج می باشد و آرتیشو هم مانند میوه کاج است .
آرتیشو برای رشد احتیاج به آب و باران فراوان درد .آرتیشو گیاهای است چند ساله درای ساقه ای راست که ارتفاع آن بحدود یک متر می رسد . برگهای آن پهن و دراز مانند برگهای کاهو است که برنگ سبز تیره است . در انتهای ساقه میوه آن که بشکل میوه کاج یا سیب فلس در است مشاهده می شود .گلبرگهای آن ضخیم و گوشتی بوده و انتهای گلبرگها ضخیم تراست که مصرف خوراکی درد .
برای خرید آرتیشو دقت کنید که برگها با نشده و سفت و سبز باشد . هنگامیکه برگهای آرتیشو قهوه ای است نشان دهنده کهنه بودن آن می باشد .
فصل آرتیشو معمولا ماههای فرودرین و دریبهشت ( آپریل و می )است .
● تركیبات شیمیایی:
برگهای خوردنی آرتیشو درای اینولین ، اینولاز و ماده ای تلخ بنام سینارین Cynarine می باشد .
سینارین خاصیت زیاد کننده ترشحات صفرا را دارد و علت صفرا بری آرتیشو داشتن این ماده است .
▪ در صد گرم آرتیشو پخته مواد زیر موجود است :
ـ انرژی / ۱۴ کالری
ـ پروتئین / ۱/۵ گرم
ـ آب / ۸۶ گرم
ـ مواد چرب / ۰/۱ گرم
ـ مواد نشاسته ای / ۵ گرم
ـ کلسیم / ۲۲ میلی گرم
ـ فسفر / ۴۰ میلی گرم
ـ آهن / ۰/۶ میلی گرم
ـ سدیم / ۳۰ میلی گرم
ـ پتاسیم / ۰ ۲۵ میلی گرم
ـ ویتامین آ / ۴۰ واحد بین المللی
ـ ویتامین ب ۱ / ۰/۰۴ میلی گرم
ـ ویتامین ب ۲ / ۰/۰۲ میلی گرم
ـ ویتامین ب ۳ / ۰/۶ میلی گرم
ـ ویتامین ث / ۵/۲ میلی گرم
● خواص داروئی:
آرتیشو از نظر طب قدیم ایران گرم و کمی خشک است . قسمت مورد استفاده آرتیشو برگها و قسمت سوط آن است که بنام قلب آرتیشو معروق می باشد .
▪ آرتیشو :
۱) کبد را تمیز و اعمال کبد را تنظیم می کند .
۲)ترشح صفرا را افزایش می دهد .
۳) از جمع شده چربی در کبد جلوگیری می کند و آنهایی که کبد چرب دارند بهتر است از آرتیشو استفاده کنند .
۴) یرقان مزمن را درمان می کند .
۵) تقویت کننده بدن است .
۶) موجب دفع ادرار می شود .
۷) تب بر است .
۸) در درمان رماتیسم موثر است .
۹) یبوست های ناشی از عدم صفرا را درمان می کند.
۱۰) در درمان ورم روده موثر است .
۱۱) باعث دفع سنگهای کیسه صفرا می شود .
۱۲) نیروی جنسی را افزایش می دهد .
۱۳) کلیه و مثانه را گرم می کند .
۱۴) گاز و نفخ معده و روده را از بین می برد .
۱۵) باعث هضم غذا می شود .
۱۶) بیماریهای کبدی را درمان یم کند .
۱۷) کلسترول خون را پائین می آورد .
۱۸) داروی لاغری است و کسانیکه می خواهند وزن کم کنند و لاغر شوند می توانند هر روز آرتیشو بخورند .
۱۹) سرگیجه را برطرف می کند .
۲۰) آنهائیکه گوششان زنگ می زند اگر آرتیشو را بخورند آنرا برطرف می کند .
۲۱) مبتلایان به بیماری قند می توانند با خوردن آرتیشو قند خود را تنظیم کنند .
۲۲) در درمان میگرن موثر است .
۲۳) در برطرف كردن بیماری آسم اثر مفید درد .
۲۴) نقرس را برطرف می کند .
۲۵) آرتیشو رگها را تمیز كرده و تصلب شرائین را درمان می کند .
۲۶) در برطرف كردن اگزمت موثر است .
۲۷) در درمان اکثر بیماریهای پوستی اثر مفید درد .
۲۸) سموم بدن را دفع می کند .
۲۹) زخم های ریه و روده را درمان می کند .
۳۰) برای جلوگیری از ریزش مو ار برگهای آرتیشو ضماد تهیه كرده و به سر بمالید .
۳۱) برای برطرف كردن بوی بد زیر بغل عصاره برگ آرتیشو را به زیر بغل بمالید .
۳۲) عصاره آرتیشو را اگر به بدن بمالید خارش را برطرف می کند .
۳۳) برای رفع آب آوردن بدن از جوشانده آرتیشو بمقدر سه فنجان در روز استفاده کنید .
● مضرات :
آرتیشو چون گرم است ممکن است در بعضی از اشخاص تولید سودا کند لذا بهتر است با سرکه خورده شود ضمنا طعم آرتیشو را دوست ندارند . اینگونه اشخاص اگر بخواهند از مزایای آرتیشو استفاده کننده تنطور قرص یا کپسول آرتیشو مصرف نمایند .
