صدمات ناشی از خانه تکانی
از آنجا كه اغلب فعالیت‌ها در خانه تكانی عید از فعالیت‌های فیزیكی سنگین هستند، بدن باید از نظر جسمانی آماده باشد. با نزدیك شدن نوروز چهره خانه‌ها تغییر مي‌كند و اهالی خانه در تكاپوی «خانه تكانی» قرار می‌گیرند. از اوایل اسفندماه فرش‌های شسته و آويزان شده بر پشت بام‌ها، دیوارها و ایوان‌ها خودنمايي مي‌كنند. پرده‌ها از پنجره‌ها به پایین آمده، نردبان‌ها برقرار شده و خلاصه دستی به سر و صورت خانه كشیده می‌شود و اهل خانه به‌ویژه خانم خانه تلاش می‌كنند تا كارها را در حداقل زمان ممكن به پایان برسانند؛
غافل از آنكه این سنت زیبا گاه در اثر عدم رعایت نكات ایمنی كه اغلب خانم‌ها آنها را نادیده می‌گیرند، دردسرهای جبران‌ناپذیری به دنبال دارد. دكتر فتانه اكبری، متخصص طب فیزیكی در این باره مي‌گويد: از آنجا كه اغلب فعالیت‌ها در خانه تكانی عید فعالیت‌های فیزیكی سنگین هستند، بدن باید از نظر جسمانی آماده باشد. و هر صبح قبل از آغاز كارها بدن با نرمش گرم شود. دكتر اكبری با تاكید بر لزوم تقسیم كردن فعالیت‌های خانه‌تكانی طی روزهای مختلف ادامه داد: به منظور جلوگیری از آسیب فیزیكی نبايد در طول روز فشار زیادی به بدن وارد شود. هنگام خانه‌تكانی، احساس خستگی را جدی گرفته و به خود استراحت دهيد؛ چرا كه این احساس خستگی زنگ خطری است برای سلامتی بدن. وی خطاب به بیماران مبتلا به مشكلات اسكلتی یا عضلانی گفت: این افراد بايد در طی خانه‌تكانی به درد در قسمت‌های مختلف بدن خود، به‌ویژه اندام‌های آسیب‌دیده توجه جدی داشته باشند؛ چرا كه فشار به اندام‌ها در هنگام احساس درد، موجب آسیب‌دیدگی بیشتر مي‌شود. این افراد بهتر است قبل از آغاز فعالیت‌های خانه‌تكانی به منظور راهنمایی بیشتر و استفاده از ابزار فیزیكی به متخصص مربوطه مراجعه كنند.
مبارزه با جرماتوهای بخار به مرور زمان و بر اثر استفاده جرم می‌گیرند. برای پاک کردن جرم اتو کمی سرکه سفید و آب داخل محفظه آن ریخته و ۲۴ ساعت صبر کنید. سپس اتو را روشن کنید و بگذارید آب و گچ آن خارج شود. حالا اتوی شما مثل روز اول تمیز و بدون رسوب است.
اگر اتوی شما معمولی است و کف آن کثیف شده، برای تمیز و براق کردن آن اتو را روشن کرده و روی درجه متوسط قرار دهید. سپس پارچه‌ای آغشته به نمک یا جوش شیرین را محکم به کف اتو بمالید تا تمام جرم آن گرفته شود.
فر هم ممکن است جرم بگيرد و چرب شود. برای از بین بردن این جرم و چربی می‌توانید ظرفی پلاستیکی را پر از آمونیاک کرده و شب تا صبح در فر قرار دهید. ۵ قاشق جوش شیرین و ۳ قطره مایع ظرفشویی و ۴ قاشق سرکه را با هم مخلوط کرده و با اسفنج یا پارچه تمیز فر را تمیز کنید. حالا فر اجاق گاز شما تمیز و پاکیزه است.
چگونگی نظافت
دیوار و سقف: ابتدا تمام وسایل اتاق را جمع كنید. تابلوها را بردارید و پنجره‌ها را باز كنید. بعد با برس دسته بلند سقف و دیوارها را گردگیری كنید. اگر رنگ دیوارها قابل شستشو است، محلول آب ولرم و صابون و مقدار كمی‌مایع سفیدكننده را با اسفنج روی دیوار بكشید و با دستمال تمیز پاك كنید. هر بار قسمت كوچكی از دیوار را تمیز كنید (حداكثر نیم متر مربع). مرز بین دو قسمت تمیزشده را نیز هر بار تمیز كنید تا لكه به جا نماند.
تمیز كردن رادیاتور شوفاژ: برای این كار زیر و رو و اطراف رادیاتور روزنامه خیس قرار دهید. سپس با قسمت دمیدن هوای جارو برقی خاك آنها را بگيرند و بعد با یك دستمال نمدار به كمك یك برس دسته بلند كه بین پره‌های رادیاتور برود، آن را پاك كنید.
پـــرده‌هـا
بعد از شستن دیوارها، درها و كف منزل، نوبت پرده‌ها می‌رسد. پرده‌های نخی در اثر تابش نور آفتاب و تأثیر آب و هوا الیافشان ضعیف می‌شود، ولی پارچه‌های الیاف مصنوعی كمتر چنین آسيب‌هايي مي‌بينند. پرده‌های نخی را قبل از شستن به مدت 15-10 دقیقه در آب سرد یا ولرم خیس كنید تا گرد و غبار آن جدا شود. سپس آن را به آرامی بلند كرده و آب كثیف را خالی كنيد. حالا پرده را در محلول كف صابون ولرم و غلیظ با ملايمت بشویید. پرده را به هیچ وجه نچلانید. سه بار پرده را با آب ولرم آبكشی كنید. برای شستشوی پرده حمام، آن را روی سطحی صاف پهن كنید و با محلول غلیظ كف صابون و آب ولرم بشویید و بعد آبكشی كنید؛ سپس با پارچه‌ای تمیز آن را خشك كنید.
مراحــل خانـه تـكاني
روند خانه‌تكاني بدون نگرانی و تشویش بايد در طی هفت مرحله به انجام برسد:
۱. از همین حالا شروع کنید: خانه‌تکانی شب عید از کارهایی است که برخلاف اسمش نباید «شب عید» انجام شود، بلکه باید از مدت‌ها قبل از رسیدن لحظات سال تحویل انجام شده باشد. علاوه بر کار نظافت، کارهای دیگری هم هست که باید از حالا تا آخر تعطیلات نوروزی انجام دهند؛ مثل تهیه هدیه، تهیه و ارسال کارت تبریک، شیرینی‌پزی، خرید خوراکی‌ها و در کل «خرید شب عید» و پذیرایی از مهمان‌ها.
۲. فهرستی تهیه و آن را دوباره چک کنید: قبل از اینکه شروع کنید، فهرستی از تمام چیزهایی که باید تمیز شوند، تهیه کنید. کارها را بر اساس هر اتاق تقسیم کنید و زمانی برای هر کار در نظر بگیرید؛ به این ترتیب می‌توانید بسته به زمان لازم برای هر کار، حتی از زمان‌های اضافه بسیار کوتاه، مانند پخش آگهی در تلویزیون نیز استفاده کنید و مثلا چند تکه لباس را در ماشین لباسشویی بریزید. هنگامی که به تدریج هر مورد موجود در فهرست را علامت می‌زنید، حس بسیار خوبی به شما دست می‌دهد و احتمال اینکه کارتان را تمام و کمال انجام دهید، بسیار بیشتر خواهد بود.
۳. کمی اینجا و کمی آنجا: برای داشتن خانه‌ای تمیز و درخشان، نباید لزوما زمان ممتد زیادی در اختیار داشته باشید. در حقیقت، خواهید دید که اختصاص دادن ۳۰ دقیقه در روز به کار نظافت، نتایج بسیار رضایت‌بخشی خواهد داشت. برای مرتب کردن لوازم و خرده‌ریزها، یک زمان ثابت مانند قبل از خواب یا قبل از صبحانه در نظر بگيريد. در این فاصله می‌توانید به نظافت هم بپردازید؛ مثلا بعد از دوش صبحگاهی آینه حمام را تمیز کنید و یا کف وان را با کمی پودر یا مایع مخصوص برق بیندازید.
۴. گاهی میانبر زدن اشکالی ندارد: اگر تا اینجا هر توصیه‌ای را به جز مورد اول عملی کرده و یا به هر علت دیگر وقت کم آورده‌اید، نگران نشوید. بخش‌های اساسی و بیرونی خانه، مانند پرده‌ها، فرش و مبلمان را تمیز کرده و نظافت داخل کمدها، کابینت‌ها و قسمت‌های «مخفی» را به بعد موکول کنید؛ اما فراموشش نکنید!
۵. همه کارها را به تنهایی انجام ندهید: این عید، تنها عید شما نیست و تنها دوستان و خانواده شما به منزلتان نمی‌آیند؛ پس نباید تمام نظافت آن را به تنهایی بر عهده بگیرید. در هر هفته زمان خاصی را به نظافت اختصاص و کارها را با فرزندان و همسر خود تقسیم کنید. از بچه‌ها بخواهید که تخت‌های خود را مرتب کرده، اسباب‌بازی‌ها و لوازم دیگر خود را جمع كنند و پس از گردگیری قفسه‌ها، سرجای خود بگذارند. این کار نه تنها باری از دوش شما برمی‌دارد، بلکه عادات خوبی به فرزندان شما می‌آموزد.
۶. کارها را ساده کنید: گاهی تمیز کردن دور و اطراف یک شیء اضافه راحت‌تر از دور انداختن آن به نظر می‌رسد؛ اما این روش در دراز مدت کارساز نخواهد بود. با کمی نظم و ترتیب، خرده‌ریزها را کاهش دهید. خود را از شر هر لباسی که دیگر اندازه‌تان نیست یا بیش از دو سال است آن را نپوشیده‌اید، راحت کنید. هر قطعه پوشاک یا شیء ناقص مانند لنگه جوراب، لنگه گوشواره بدلی، ظروف شکسته‌ای که دوباره چسبانده شده و… را دور بیندازید. تهیه لوازمی مانند جاکلیدی، جاکفشی و در کل وسایلی که موجب مرتب شدن خرده‌ریزها می‌شوند را در دستور کار خود قرار دهید.
۷. خوش بگذرانید: نظافت لزوما معادل با کار سخت نیست. یک موسیقی خوب یا یک برنامه رادیویی خوب و مفید می‌تواند شما را با اشتیاق بیشتری به تحرک وادارد. برای خود انگیزه‌هایی پیدا کنید و به خود قول دهید که اگر کارهای روزانه را مطابق برنامه انجام دادید، به خود جایزه‌ای خواهید داد. این جایزه می‌تواند چیزی ساده اما دلپذیر، مانند یک حمام طولانی، صرف چای و شیرینی با خانواده یا تماشای یک برنامه خوب تلویزیونی باشد.
نـكـته مــهم
هنگام استفاده از مواد شوینده، ازتماس دست‌ها به چشم خودداری كنيد.
یک چشم‌پزشک گفت: آب بهترین مایع برای تمیز کردن چشم است و شست‌وشوی چشم با آب سرد پس از گردگیری و استفاده از مواد شوینده در کاهش عوارض چشمی بسیار موثر است. وی اظهار داشت: ورود گردوغبار ناشی از گردگیری به چشم می‌تواند موجب سوزش و قرمزی چشم و تشدید آلرژی شود. وی افزود: همچنین بخار ناشی از برخی مواد شوینده نیز ممکن است به چشم آسیب رسانده و موجب التهاب شود. عطار تصریح کرد: مخلوط کردن برخی مواد شوینده با یکدیگر نیز موجب ورود بخارهای خطرناک به چشم و آسیب جدی مي‌شود. وی خاطرنشان کرد: توصیه می‌شود پس از گردگیری و استفاده از مواد شوینده، چشم‌ها را با آب سرد بشوييد تا از سوزش، خارش و قرمزی آنها پیشگیری شود. این چشم‌پزشک بیان داشت: همچنین باید به این نکته توجه کرد که در صورت خارش چشم در هنگام گردگیری و یا استفاده از مواد شوینده، از تماس دست‌ها به چشم خودداری شود؛ زیرا این کار موجب ورود بیشتر مواد آلوده به چشم می‌شود. وی تاکید کرد: در صورتی که سوزش و خارش چشم بیش از حد باشد، باید هر چه سریع‌تر به پزشک مراجعه شود. عطار گفت: هنگام استفاده از مواد شوینده و سفیدکننده نیز باید بسیار دقت و تا حد امکان از دستکش استفاده كرد؛ زیرا این مواد در صورت ورود به چشم می‌توانند موجب التهاب جدی آن شوند.
تحريريه دنياي زنان
