این روزها در بسیاری از فروشگاه ها، مغازه ها یا در دست اکثر دستفروشان مترو لواشک هایی می بینیم که در بسته بندی های متنوع با طعم های مختلف عرضه می شوند. در میان انواع این محصولات، لواشک های بی نام و نشانی هم هستند که تنها به صِرف تعریف و تبلیغ فروشنده از طعم ترش، مزه به یاد ماندنی یا محصول فلان شهر بودن به فروش می رسند.
اما سوال اینجاست لواشک های صنعتی از چه موادی تشکیل می شوند؟ آیا این محصولات خاصیتی هم دارند؟ چه فرقی میان لواشک های خانگی و صنعتی وجود دارد؟ آیا لواشک های بی نام و نشان بیماری زا هستند؟
● لواشک از چه موادی تشکیل شده؟
لواشک در واقع نوعی عصاره تغلیظ و خشک شده میوه جات است که اغلب از انواع میوه های درجه ۲ که بازار پسندی کمتری دارند یا میوه های مازاد بر مصرف بازار تهیه می شود. معمولا برای تهیه لواشک از یک، دو یا چند نوع میوه با درجه رسیدگی نسبی که عطر، طعم، رنگ و خواص تغذیه ای و درمانی آنها ظاهر شده ولی کمی ترش مزه باشند، استفاده می شود. انواع آلوها، سیب، گلابی، زرشک، لیمو، زغال اخته و انار از جمله این میوه ها هستند که بر اثر ترکیب آنها با هم رنگ و طعم لواشک ایجاد می شود. معمولا در لواشک های صنعتی علاوه بر میوه از پکتین (ژلاتین گیاهی) برای ایجاد قوام، از اسیدهای آلی و نمک برای ایجاد طعم ترش و شور آن و افزایش ماندگاری و از شکر (گلوکزو ساکاروز) برای تعدیل طعم ترش و شیرین شدن و در برخی لواشک هایی که از میوه های خشک تهیه می شوند، از آب و دی اکسیدگوگرد استفاده می شود.
● لواشک خاصیت دارد؟
اگرپایه لواشک ها میوه باشد، خواص تغذیه ای و درمانی آنها را باید با توجه به نوع میوه آنها شناخت. به طورمعمول همه لواشک ها حاوی فیبر و ملین و مسهل بوده و محرک حرکات روده اند. رنگدانه های آنتی اکسیدانی آنها تا حدودی به دفع رادیکال های مضر و سمی بدن کمک می کند و حاوی درصد اندکی ازریزمغذی هاست. معمولا جوشاندن، تغلیظ و خشک کردن مقدار زیادی از ریز مغذی ها بویژه ویتامین C لواشک را کاهش می دهد.
● فرق میان لواشک خانگی با صنعتی چیست؟
لواشک ها اگر به صورت بهداشتی و خانگی تهیه شوند، به دلیل آن که نسبت به لواشک های صنعتی از نمک، شکر، اسید و مواد نگهدارنده تهیه نمی شوند، خواص تغذیه ای و درمانی موثرتری داشته و مصرف مرتب آنها می تواند تا حدود زیادی برای سلامت مفید باشند. ولی عاملی که موجب شده تا کمتر به فواید لواشک های خانگی پرداخته شود، آن است که برای خشک کردن این نوع لواشک ها از فضای آزاد استفاده می شود. وجود حشرات موذی آلوده، گردو غبار خاک، میکروب های هوازی، ذرات سرب معلق درهوای شهری و فضولات پرندگان و چارپایان درمناطق روستایی همگی از جمله عواملی هستند که توجه ما را به مصرف لواشک های صنعتی معطوف می کند. مهم ترین ویژگی لواشک های صنعتی معتبر آن است که به وسیله دستگاه های مجهز و بر اساس قوانین بهداشتی زیر نظر متخصصان این امردر مدت زمان مشخصی تهیه و خشک می شوند.
● لواشک بی نام و نشان بیماری زاست ؟
لواشک های فله ای و بی نام ونشان یا نامعتبری که طعم های غیرواقعی و رنگ های جذاب دارند، به دلیل آن که پایه اصلی آنها میوه نیست، طعم و رنگ طبیعی ندارند و حاوی طعم دهنده ها و رنگ های شیمیایی غیرمجاز با دوز مصرف بالا هستند. اکثر حجم این محصولات را آرد، نشاسته، اسید، مواد رنگی یا در صورت استفاده، میوه های له شده و کپک زده تشکیل می دهد. این محصولات اکثرا ظاهرسالم و خوش آب و رنگی دارند و اغلب مصرف کنندگان آن، دانش آموزان هستند که در راه مدرسه، آنها را خریداری و مصرف می کنند. متاسفانه افزودنی های غیرمجاز این نوع محصولات، شیمیایی و سمی است و مقدار اندکی از آن می تواند به بروز مسمومیت ها و حساسیت های شدید بخصوص در کودکان در حال رشد منجر شود.
● توصیه ها
۱) لواشک های صنعتی حاوی اسیدیته بالایی هستند. مکیدن آنها به مدت طولانی باعث فرسایش سطح مینای دندان و پوسیدگی زود هنگام می شود. از طرفی، مصرف مکرر این خوراکی می تواند باعث افزایش ترشح اسید معده و سوزش معده شود.
۲) لواشک های صنعتی کالری زیادی دارند. در تهیه این محصولات از شکر یا خرمای تغلیظ شده به مقدار زیاد استفاده می شود. مصرف این محصول برای مبتلایان به دیابت و اضافه وزن توصیه نمی شود.
۳) بر خلاف تصور عامه ، لواشک کسی را لاغر نمی کند بلکه لواشک ها با افزایش ترشح بزاق و اسید معده، غذا و چربی موجود درآن را زودتر هضم می کند و به گرسنگی زود هنگام و افزایش اشتها و چاقی منجر می شود.
۴) لواشک های صنعتی به دلیل نمک زیاد برای مبتلایان به فشار خون بالا، بیماران کلیوی و قلبی ـ عروقی محدودیت مصرف دارد و اصلا توصیه نمی شود.
● توجه
هنگام خرید این فرآورده به تاریخ مصرف، شماره پروانه بهداشت، نام ونشان سازنده و مواد به کار رفته در آن توجه کنید. لواشک هایی که از لفاف نایلونی خود جدا نمی شوند و طعم و مزه ترکیبات موجود در نایلون را به خود گرفته اند، سالم و بهداشتی نیستند. لواشک باید به رنگ طبیعی میوه به کار رود یا کمی تیره تر از آن باشد و بو و مزه طبیعی میوه را بدهد. برخی لواشک ها در بازار تحت عناوین مختلف با پروانه بهداشت و تاریخ مصرف تقلبی عرضه می شوند. براین اساس، ازخرید لواشک های نامعتبر خودداری و این محصول را در خانه تهیه کنید. یکی از راه های شناخت لواشک های تقلبی عطر و طعم قوی و رنگ غیر طبیعی آنهاست.
| فاخره بهبهانی |
