مو خوره و بدنبال ایجاد آسیب شدیدتر، ریزش مو، از بیشترین دلایل مراجعه بیماران زن و مرد به پزشکان است. بنابراین بهتر است علل آسیب دیدگی مو را بهتر بشناسیم تا بتوانیم از ایجاد آن پیشگیری کنیم.
تعدادی از خصوصیاتی که درباره موهای خشک گفته شد در مورد موهای آسیب دیده نیز صادق است و در واقع تا حدودی وجوه مشترک دارند اما منظور ما در اینجا موهایی است که دچار آسیب های شدیدتری شده اند. اگر یکی از این موها را در زیر میکروسکوپ نگاه کنید می بینید که جدار آن دارای خلل و فرج زیادی می باشد و سلول های سطحی که باید حالتی شبیه آجرهای روی شیروانی داشته باشند دارای نامنظمی شدید شده اند و در برخی از قسمت ها دچار شکستگی گردیده اند.
بنابراین علت آسیب دیدگی موها رفتاری است که ما با آن ها انجام می دهیم و مهم ترین علت آن است که ما موهای خود را نمی پذیریم و سعی در تغییر شکل و حالت آن ها می کنیم.
مهمترین علل آسیب دیدگی موها عبارتند از:
• برس زدن بیش از حد و غلط:
برس زدن در حد معمول اشکالی ندارد و جهت زدودن آلودگی و گرد و غبار و همچنین پخش کردن چربی پوست در تمام سطح موها و نیز ایجاد ظاهری آراسته مفید است اما در صورتی که بیش از حد برس زده شود و یا موهایی را که داخل هم فرو رفته اند به شدت به وسیله برس جدا کنید و یا این که موها را بر خلاف جهت بوسیله یک برس نوک تیز شانه بزنید همگی این موارد باعث آسیب دیدگی موها می شود.
• تحت کشش قرار دادن موها :
بدین صورت که موها را محکم ببندید مثل مدل دم اسبی و یا مدل گوجه ای و یا اینکه آن ها را در حال کشش ببافید . این کار علاوه بر آسیب رساندن به ساقه ی مو می تواند باعث ریزش مو از ریشه ی آن شود که در صورت تکرار به طاسی دایمی آن ناحیه منجر می گردد.
• فر زدن موهای صاف و یا صاف کردن موهای فر :
این کار باعث شکستن پیوندهای گوگردی موها می شود و در نتیجه موها قدرت خود را از دست می دهند و به راحتی می شکنند. پس از انجام این کار قدرت موها قابل برگشت نیست و
آسیب وارد شده به آن قسمت از ساقه ی مو دائمی خواهد بود.
• بی رنگ کردن مو و استفاده از رنگ های دایمی مو :
برای این که بتوان مو ها را بی رنگ ( دکلره ) کرد و یا رنگ جدیدی در آن به وجود آورد باید به جدار مو نفوذ کنند و عمل خود را انجام دهند. این کار معمولا با استفاده ار مواد مخربی نظیر
آب اکسیژینه صورت می گیرد بنابراین پس از رنگ کردن دایمی موها نباید توقع داشته باشیم که موها حالت و قوام قبلی را داشته باشند . چنین موهایی سست و شکننده می شوند و درخشش خود را از دست می دهند و الکتریسیته ی ساکن باعث حالت نگرفتن آنها می شود . در صورتی که چند عمل مختلف مثل دکلره کردن ، رنگ کردن و فر زدن با هم انجام شود مسلما این آسیب ها بسیار شدیدتر خواهد بود.
• استفاده ی بیش از حد از وسایل گرمازا مثل سشوار و یا بیگودی های داغ :
برای خشک شدن موها بهترین راه ، آن است که آن را به تدریج با یک حوله خشک کنیم و استفاده از سشوار برای سرعت بخشیدن به روند خشک شدن مو و یا حالت دادن آن می تواند باعث آسیب رسیدن به موها شود و در صورت استفاده از سشوار بهتر است آن را با درجه کم و از فاصله ی دور به کار بریم.
• عوامل محیطی بخصوص نور آفتاب :
یکی از مهم ترین علل فرسودگی موها تماس طولانی مدت با نور خورشید است . تابش اشعه خورشید باعث ایجاد رادیکال های آزاد در ساقه ی مو می شود که شبکه ی پروتئینی را تغییر داده ، باعث خراب تر شدن موها می گردند. برای جلوگیری از این مساله باید هنگام کاردر زیر آفتاب از کلاه استفاده شود . همچنین فراورده های ضد آفتاب مخصوص مو نیز وجود دارد که استفاده از آن توصیه می شود.
شنا کردن در آب های استخر که حاوی کلر زیادی هستند نیز می تواند به موها آسیب برساند و آن ها را خشک و زبر نماید.
• عادت به بازی کردن با موها :
این مساله یک وضعیت روانی خاص است که در بعضی موارد منجر به طاسی یک قسمت از سر
می گردد و علامت شناسایی آن هم ، شکستن موها در اندازه های مختلف است که به دلیل بازی کردن و کندن مکرر موها می باشد. درمان این حالت به خصوص در افراد بزرگسال و خانم های جوان مشکل است و نیاز به مشاوره با روانپزشک دارد.
وقتی که مویی آسیب دید و جدار آن شکست ، دیگر نمی شود آن را ترمیم کرد . به عبارت دیگر نمی توان شکستگی های ایجاد شده را به هم چسبانید بنابراین باید با آن ساخت و به ملایمت رفتار کرد تا آسیب شدیدتر نشود و به طور کامل کنده نشود و باید صبر کرد تا مموهای جدید در آید و جانشین مو های آسیب دیده شود.
پس تنها راه آن است نگذاریم موها خراب شوند و گرنه در صورت خراب شدن باید منتظر باشیم تا موهای جدید رشد کرده جای آن ها را بگیرند . بنابراین هدف ما در برخورد با موهای اسیب دیده آن است که اولا نگذاریم آسیب دیدگی ، بیشتر از این شود و ثانیا همین موها را به بهترین نحو
نگه داریم تا دچار ریزش نشوند.
برای این کار در ابتدا باید علل آسیب دیدگی موها را برطرف نمود . از شامپوهای ملایم جهت شست شوی موها استفاده کرد ، دفعات شست و شو را تا حد امکان کاهش داد پس از شامپو زدن از مواد نرم کننده ی مو استفاده کرد و به طور معمولی از لوسیون ها و روغن های چرب کننده ی مو استفاده نمود . برای این کار بهترین مواد نرم کننده ،آن هایی هستند که حاوی پروتئین های تجزیه شده یعنی اسید های آمینه می باشند . برای خشک کردن این گونه مو ها نباید از سشوار استفاده کرد مگر اینکه با درجه کم و فاصله ی زیاد این کار انجام شود. موی آسیب دیده را نباید ماساژ داد و یا زیاد برس کشید . برای شانه کردن آن ها نباید از شانه های پلاستیکی که دارای جدار برنده هستند و یا از برس های فلزی نوک تیز که باعث خراش موها می شوند استفاده کرد . موها را نباید در حالی که خیس هستند شانه زد . باید از بستن موها و یا بافتن آن ها در حالی که محکم کشیده شده اند خوداری کرد.
موخوره
موخوره یعنی دو یا چند شاخه شدن انتهای موها . این وضعیت که بسیار هم شایع می باشد بیشتر در خانم هایی که مو های بلند دارند . ایجاد می شود. موخوره در واقع نوعی شکستگی
ساقه ی مو است که در اثر دستکاری زیاد موها ایجاد می شود.از علل مهم موخوره برس یا شانه کشیدن شدید و محکم موهایی که در هم فرو رفته اند می باشد که حتما باید از این کار اجتناب کرد.
مو خوره وقتی که ایجاد شد چاره ای برای ترمیم دوباره ی آن وجود ندارد . در واقع نوک موها را که چند رشته شده است نمی توان مجددا به هم چسباند . هر چند برخی از حالت دهنده های حاوی پروتئین های هیدرولیزه ممکن است به طور موقت تا حدودی آن را ترمیم کند اما پس از گذشت چند ساعت و یا بعداز شستن موها دوباره اثر آن ها بر طرف می شود. بنابراین تنها راه درمان موخوره آن است که موها را از بالای قسمتی که دچار موخوره شده است کوتاه کنیم. این کار باعث می شود که شکاف ایجاد شده در نوک مو به سمت ریشه مو حرکت نکند و از بدتر شدن وضعیت پیشگیری می کند. از سوی دیگر بلند بودن موها در ایجاد مو خوره نقش دارد و بنابراین افرادی که زیاد دچار موخوره می شوند بهتر است موهای خود را به طور مرتب کوتاه کنند.
دکتر محمد علی نیلفروش زاده
