سقط از دیدگاه علم پزشکی
تعریف پزشکی سقط به از دست رفتن ناگهانی حاملگی پیش از هفته ۲۴ حاملگی( زمانی که جنین شانس زنده ماندن در بیرون از رحم را پیدا می کند ) گفته می شود.
سقط جنین چرا اتفاق می افتد؟
حساس ترین مطالعات مشخص نموده به طور طبیعی در زوجهای بارور حاملگی در ۶۰ درصد چرخه های قاعدگی اتفاق می افتد. این مطالعات پیشنهاد می کنند که ۵۰ درصد حاملگی ها پیش از لانه گزینی در رحم از دست می روند. بلافاصله پس از لانه گزینی (قبل از آنکه حاملگی از لحاظ بالینی قابل تشخیص باشد) حدود ۳۰ درصد حاملگی ها از بین می روند. و حتی پس از آنکه حاملگی از نظر بالینی قابل شناسایی شود نیز حدود ۲۵% سقط تا هفته ۱۴ اتفاق می افتد.
خطرناکترین زمان بین هفته ۶ تا ۸ بارداری است. حدود نیمی از جنین های سقط شده در این دوره دچار ناهنجاریهای کروموزومی هستند. ممکن است سقط تا چند هفته بعد نیز اتفاق نیفتد تا زمانی که خونریزی مختصر یا درد قاعدگی مانندی رخ دهد.
دومین علت شایع سقط این است که جنین به طور نامناسبی در بافت مخاط رحم جایگزین شده باشد.
عامل خطر دیگر سن مادر است. با افزایش سن مادر خطر سقط نیز افزایش می یابد.
سیگار کشیدن، داروهای خاص (تجویز شده یا ممنوع)، حاملگی چند قلو، وضعیتهای بد کنترل شده مانند دیابت و اختلالات خود ایمنی مانند لوپوس می توانند خطر سقط را افزایش دهند.
عوامل سقط جنین
به طور کلی عواملی که باعث سقط جنین میشوند را میتوان به دو دسته کلی تقسیم کرد:
۱٫ عوامل جنینی شامل :
الف- نمو غیر طبیعی تخم که در ۴۰% موارد اختلال رشد منجر به سقط جنین خود به خود می شود.
ب- ناهنجاریهای ارثی و ژنتیکی جنین: آمار به دست آمده نشان میدهد حدود ۱۵-۲۵% حاملگی ها منجر به سقط جنین می شود که ۵۰-۶۰% موارد سقط جنین به دلیل ناهنجاری های ارثی و ژنتیکی جنین می باشند.
۲٫عوامل مربوط به مادر :
الف- بیماریهای عفونی مادر: عفونتهای مادری به ویژه سرخچه ، تب مالت و عفونتهای مقاربتی می تواند منجر به سقط جنین شود.
ب- بیماری های مزمن ناتوان کننده در مادر: بیماری هایی نظیر سل ، سرطان ، افزایش فشار خون ، بیماری کلیوی می تواند منجر به مرگ جنین و سقط جنین شود.
ج – بیماریهای غدد: بیماری های غدد نظیر کم کاری تیروئید ، دیابت قندی می تواند منجر به سقط جنین شود.
د- مصرف دارو و عوامل محیطی: مصرف سیگار ، الکل ، داروهای ضد بارداری و سموم محیطی نظیر سرب ، آرسنیک در مادر می تواند منجر به سقط جنین شود.
ه – عدم پذیرش ایمنی بدن: جنین از لحاظ ژنتیک یک عامل خارجی برای مادر است و بدن مادر بر علیه آن آنتی بادی ساخته و جنین را دفع می نماید. در یک بارداری طبیعی جفت آنتی بادی های متوقف کننده می سازد که مانع دفع جنین می شود
و – ناهنجاری های رحمی: در بعضی زنان نقص تکاملی رحم در دوران جنینی منجر به ایجاد رحم دو شاخ یا یک شاخ و یا انواع ناهنجاری های شکلی رحم می شود که این نقایص می تواند منجر به سقط جنین شود همچنین وجود فیبروم یا چسبندگی رحم نیز می تواند باعث سقط جنین در زن باردار شود.
ز – نارسایی دهانه رحم: باز بودن بیش از حد دهانه رحم به دلیل مادرزادی یا کشش بیش از حد در باز کردن آن در هنگام سقط یا زایمان قبلی منجر به نارسایی و ضعف دهانه رحم شده و می تواند ایجاد سقط خود به خودی نماید. سقط در این موارد معمولا” پس از سه ماهه اول حاملگی اتفاق می افتد .
ح- خطر سقط جنین با تعداد زایمانها و نیز سن مادر زیاد می شود به طوریکه مطالعات انجام شده نشان می دهد که سقط جنین در زنان باردار زیر ۲۰ سال و بالای ۴۰ سال بیشتر است . همچنین در پدران خیلی جوان یا پیر نیز افزایش سقط جنین مشاهده شده است. بالاخره میزان بروز سقط با حامله شدن خانمها در عرض سه ماه پس از زایمان افزایش می یابد.
انواع سقط جنین
سقط جنین عمدی (خودخواسته)
هرسال در جهان حدود ۲۰۵ میلیون بارداری اتفاق می‌افتد. بیش از یک سوم آنها ناخواسته هستند و در حدود یک پنجم به سقط جنین عمدی ختم میشوند. بیشتر سقط‌ها ناشی از بارداری‌های ناخواسته می‌باشند. یک بارداری می‌تواند به طور خودخواسته به شیوه‌های گوناگون به سقط جنین بیانجامد. شیوه ی انتخاب شده معمولا به سن رویان یا جنین وابسته‌است ، که اندازه اش در جریان بارداری رشد می‌کند. همچنین ممکن است روش‌های ویژه‌ای با توجه به قانون، دسترس پذیری در منطقه، و ترجیح پزشک یا بیمار انتخاب گردد.
دلایل انجام سقط های عمدی:
* درمانی سقط در پزشکی هنگامی درمانی گفته می‌شود که برای حفظ جان زن باردار، پیشگیری از آسیب به سلامت جسمی یا روحیِ زن، دلالت نشانه‌ها بر بالا بودن احتمال ابتلای جنین به بیماری یا مرگ پیشرس یا معلولیت، یا کاهش انتخابی تعداد جنین‌ها به منظور پایین آوردن احتمال خطر برای سلامت جنین در بارداری‌های چندگانه انجام شود.
* انتخابی سقط انتخابی یا داوطلبانه سقطی است که بنا به خواست ِ زن به دلایل غیر پزشکی به دست خود و یا دیگری انجام شده باشد .
سقط جنین غیرعمدی (ناخواسته)
سقط جنین ناخواسته یا غیرعمدی، خروج ناخواسته رویان یا جنین پیش از هفته بیستم تا بیست و دوم بارداری است. چنانچه بارداری پیش از سی و هفت هفته خاتمه یابد و منجر به تولد نوزادی زنده گردد، “تولد زودرس” یا “پیش از موعد” تلقی می‌شود. جنینی که پس از حیات یافتن، در رحم و یا در زمان وضع حمل بمیرد، عموما با اصطلاح “جنین مرده به دنیا آمد” شناخته می‌شود.
تولد پیش از موعد و زایمانِ جنین مرده، عموما سقط جنین تلقی نمی‌شوند، اگرچه استفاده از این اصطلاحات گاهی با یکدیگر همپوشانی پیدا می‌کند. تنها۳۰ تا ۵۰ ٪ از لقاح‌ها، سه ماهه اول را با موفقیت پشت سر می‌گذارند ، حجم قابل توجهی از آن دسته از لقاح‌ها که به ثمر نمی‌رسند، پیش از آنکه زن از عمل لقاح مطلع شده باشد، از بین می‌روند و بسیاری از بارداری‌ها پیش از آنکه پزشکان توانایی تشخیص رویان را داشته باشند خاتمه می‌یابند. در بررسی از حداقل ۵۰ ٪ از بارداری‌های زود خاتمه یافته ، شایعترین دلیل سقط جنینِ غیرعمدی در طول سه ماهه اول بارداری، اختلالات کروموزومی است.
از جمله سایر دلایل میتوان به بیماریهای عروقی (همچون لوپوس)، دیابت، سایر مشکلات هورمونی، عفونت و اختلالات رحمی اشاره کرد . بالا رفتن سن مادری و سابقه بیمار در سقط غیرعمدی جنین، به عنوان دو عامل اساسی مرتبط با افزایشِ ریسکِ سقطِ غیرعمدی شناخته میشوند. سقط جنین غیرعمدی، همچنین ممکن است در نتیجه تروما یا ضربه اتفاقی نیز رخ دهد.
