فكر كنيد بدترين اتفاقي كه ممكن است در مترو يا اتوبوس برايتان رخ دهد چيست؟ كيف پولتان را بدزدند؟ وسايلتان را جا بگذاريد؟ مدارك مهمي را گم كنيد؟ پايتان لاي در بماند؟ يا اينكه در اثر ازدحام و فشار جمعيت از حال برويد؟ همه اينها بد و ناخوشايند هستند قبول؛ اما ببينيد نظرتان راجع به اين يكي چيست. فرض كنيد در مترو يا اتوبوس سرپا ايستادهايد كه يك دفعه خانمي با لبخند از جايش بلند ميشود و با گفتن عزيزم بيا بشين شما را دعوت ميكند در جاي او بنشينيد. تا اينجا مشكلي نيست اما اگر آن خانم محترم و نيكوكار بگويد:«خانم باردار مثل شما كه نبايد سرپا وايسه. چقدر زمونه بد شده…. راستي عزيزم چند ماهته؟ بهنظرم 5 يا 6 ماهه هستي نه؟» آنوقت قضيه ممكن است بسيار متفاوت باشد. چون در واقع شما باردار نيستيد!! اينكه شكم شما جلوتر از خودتان وارد اتاق شود و همه فكر كنند باردار هستيد ميتواند روحيه هر كسي را ويران كند. چرا بايد چنين اتفاقي بيفتد؟ اصلا چه ميشود كه چنين اتفاقي ميافتد؟ ديگر بحث اينكه من به حرف مردم اهميت نميدهم مهم نيست؛ مهم اين است كه شكم نامتناسب شما افراد را به واكنشي بامزه و ناخواسته واداشته است. اين شايد بدترين اتفاق ممكن باشد..
هر خانمي نسبت به نقايص بدن خود حساس است. هيچ كس را هم پيدا نميكنيد كه عاري از نقص باشد اما قضيه شكم كاملا جهاني و يك درد مشترك بينالمللي است. نتايج تحقيقي كه اخيرا در يك نشريه تناسب اندام بانوان در انگليس انجام شده نشان ميدهد، بيشترين مشكلي كه خانمها در زمينه تناسب اندام با آن روبهرو هستند شكم است. خانمهاي بسياري در سراسر دنيا هر روز صدها هزار بار دراز و نشست ميروند و از خيلي خوراكيها پرهيز ميكنند اما شكمشان كوچك نميشود. كم كم از جبر بهخود تلقين ميكنند كه شكم و اندامشان همين است كه هست و امكان تغيير شكل و سايز آن وجود ندارد. حدس زدن اينكه نتيجه چنين باوري چه خواهد بود زياد سخت نيست.
عضلات شكم همه تقريبا مثل هم است. تفاوت بين وضعيت شكم افراد مختلف(فارغ از آن چيزي كه مجلات مد تبليغ ميكنند) به مقدار چربي كه در اطراف عضلات فشرده شده بستگي دارد. اندام برخي مثل سيب است يعني بهطور ژنتيك بهجاي اينكه چربي در نواحي پشت، نشيمنگاه و رانها جمع شود در ناحيه مركزي ذخيره ميشود. بعضي ديگر اندام گلابي شكل دارند و عدهاي ديگر هم انگار اصلا چربي در شكمشان جمع نميشود. اگر دست خودمان بود اين بهترين حالتي بود كه ميشد انتخاب كرد. البته اينكه بخش مياني بدن چه شكلي باشد فقط به شكم مربوط نيست بلكه دور كمر، پهناي استخوان لگن و نشيمنگاه هم در اين قضيه تاثيرگذار هستند ولي فعلا بحث ما در مورد تاثير چربي و عضلات شكم است.
چربي احشايي نوعي از چربي است كه درناحيه شكم دور تا دور ارگانها شكل ميگيرد. اين نوع چربي به انواع و اقسام مشكلات متابوليك وابسته است و خطر ابتلا به ديابت و بيماري قلبي را افزايش ميدهد
تحقيقات روي 2 نوع چربي شكم متمركز بوده است:چربي زيرجلدي كه قبلا دربارهاش صحبت كرديم كه در طول قفسه سينه و كمر گسترده شده و ميتوانيد آن را با دست بگيريد و وقتي وزن كم كنيد ناپديد ميشوند. نوع ديگر چربي احشايي است كه دور تا دور ارگانها شكل ميگيرد. اين نوع چربي به انواع و اقسام مشكلات متابوليك وابسته است و خطر ابتلا به ديابت و بيماري قلبي را افزايش ميدهد. بنابر تحقيقي كه دانشمندان كانادايي انجام دادهاند، برخي از افراد بهطور ژنتيك مستعد داشتن چربي احشايي هستند كه اين چربيها ميتوانند عضلات شكمي را به سمت بيرون هل بدهند. بسياري از خانمها گرچه چاق نيستند اما مقدار كمي چربي در ناحيه شكم و پهلو دارند كه البته شكم را بزرگ و چاق نشان نميدهد و ميتوان آن را چربي خوشخيم درنظر گرفت اما نبايد تصور كرد اگر كسي اين فرم چربي را دارد فاقد چربي احشايي است.
عضلات شكمتان قوي است يا ضعيف؟
پروفسور «توماس نسر»، استاد علوم ورزش دانشگاه «اينديانا» ميگويد:«يكي از مهمترين دلايلي كه افراد با وزن طبيعي و فاقد اضافه وزن، شكم تخت و سفت ندارند اين است كه عضلات شكم آنها ضعيف است.» اما اين وسط تكليف خانمهايي كه چند سال از زايمانشان گذشته و هميشه ورزش كردهاند چه ميشود؟ نكته اين است كه بسياري از اين خانمها براي تقويت عضلات شكم تمريناتي انجام ميدهند كه تمركز آن صرفا روي يك يا 2 عضله است نه همه عضلات. مثلا بيشتر روي « ركتوس ابدومينيس» كار ميشود تا عضلات مايل و عرضي. پروفسور نسر ميگويد:«براي تقويت عضلات شكم بايد روي نواحي مختلف بهطور يكنواخت كار كرد. حتي بايد به نواحي پايين كمر هم توجه شود. نكته اينجاست كه هيچكدام از اين نواحي موقع دراز و نشست رفتن عادي (كه معمولترين ورزش براي تقويت شكم است) تقويت نميشوند.» اگر براي انجام ورزشهايي كه در ادامه معرفي ميكنيم زماني براي دراز و نشست رفتن درنظر گرفته شود آنوقت همه عضلات ناحيه مياني بدن تقويت خواهند شد.
اگر بخواهيم خلاصهاي از اين مطلب استخراج كنيم، ميتوان به اين نكات اشاره كرد.
1. براي داشتن شكمي صاف و تخت نبايد فقط به يك يا 2 حركت ورزشي بسنده كرد.
2. بايد تمريناتي انجام داد كه همه عضلات شكم بهخصوص عضلات مايل طرفي و عضله عرضي كه عميقتر هستند درگير شوند.
3. درست ايستادن و درست نشستن ميتواند كمك موثري براي صاف نشان دادن شكم شما باشد.
4. اگر شكم شما چربي زيادي هم نداشته باشد اما بد بايستيد شكم بزرگ و چاق بهنظر ميرسد.
5. مشكلات چاقي و افتادگي شكم را گردن زايمان و فاصله گرفتن عضلات شكم نيندازيد.
بسياري از خانمها تصور ميكنند، بزرگي شكم به دليل زايمان است. ابتدا بايد گفت، اگر چنين مشكلي وجود داشته باشد فاصلهاي كه بين عضلات بالايي شكم وجود دارد معمولا قابل مشاهده است و شكلي شبيه V برعكس پيدا ميكنند. اما راه اصلي شناسايي اين مشكل استفاده از «اولتراسوند» است. نكته ديگر اينكه عضلات شكم مثل «ليگامانها» نيستند كه اگر بيش ازحد انعطاف خود كشيده شوند و ديگر نتوانند بهجاي قبلي بازگردند. عضلات اين توانايي را دارند كه مجددا در موقعيت صحيح قبلي قرار گيرند.
اما يك بحث مهم ديگر، درباره پوست روي شكم است. اگر بارداري بالاي 30 سالگي(مثلا در 36 سالگي) اتفاق بيفتد بهدليل كاهش «الاستين» (مهمترين الياف پوست كه قابليت كشش و انعطاف به پوست ميدهند) توان پوست براي ريكاوري و بازگشت به شرايط قبل كاهش مييابد. اما اگر بارداري در سنين پايينتر از 30 باشد توان پوست براي اين كار بسيار بيشتر است. از سوي ديگر بافت همبندمثل «فاسياي» اطراف عضلات هم انعطافپذيري خود را از دست ميدهند.
حال اين سوال پيش ميآيد كه آيا اين مسئله ميتواند علت افتادگي شكم باشد؟ پاسخ اين است كه اگر عضلات شكم به حد كافي قوي باشند اين ليگامانها را حمايت ميكنند و مشكل افتادگي شكم با شدت بسيار كمتري اتفاق ميافتد يا اصلا اتفاق نميافتد. در اينجا بحث درست نشستن و درست ايستادن هم مطرح ميشود.
بد نشستن و بد ايستادن هر 2 ميتوانند باعث تضعيف عضلات شكم شده و به مرور بهطور غيرمستقيم باعث افتادگي شكم شوند.
از سوي ديگر، بد ايستادن(افتادگي شانه، تو رفتگي قفسه سينه) باعث بيرون زدن شكم شده و اين ناحيه را چاق و بد شكل نشان ميدهد. اگر صاف و درست بايستيد جدا از شرايط بهتري كه براي ستون مهرهها ايجاد ميشود شكم هم صافتر بهنظر ميرسد.
سیب سبز