كلاژن قسمتي از بافت پيوندي انسان است كه در تمامي بدن يافت مي‌شود. بافت پيوندي، استخوان‌ها و پوست را روي يكديگر نگه مي‌دارد و وظيفه آن حمايت از بافت‌هاي ديگر بدن و اتصال و پيوند آنها به يكديگر است. از پوست گرفته تا زردپي و رباط‌ها، همگي داراي ساختار بافت پيوندي هستند. كلاژن نگهدارنده سيستم داخلي بدن است كه حتي در دندان‌ها نيز وجود دارد. بيش از 25 نوع كلاژن در كل بدن وجود دارد و در واقع 30 درصد از كل پروتئين بدن و 70 درصد از كل پروتئين پوست را تشكيل مي‌دهد. برخي افراد معتقدند كه كلاژن همچون يك چسب، كل سلول‌هاي بدن را به هم چسبانده و نگه داشته است و بدون آن، سلول‌هاي بدن از يكديگر جدا خواهند شد. عملكرد كلاژن از ديگر پروتئين‌هاي بدن متفاوت است. كلاژن هم در درون و هم در خارج از سلول وجود داشته و نقش مهمي در هر دو ساختار خارجي و دروني سلول دارد. كلاژن و الاستين با همكاري يكديگر از بافت‌هاي بدن حفاظت و نگهداري مي‌كنند، الاستين باعث انعطاف‌پذيري بافت‌ها و كلاژن باعث سفتي و محكم بودن آنها مي‌شود. تركيب كلاژن و الاستين در اكثر قسمت‌هاي بدن (استخوان‌ها، زردپي، رگ‌هاي خوني و …) بسيار مهم است. كلاژن همراه با كراتين نيز به داشتن پوستي سالم، قوي و نرم كمك مي‌كند. همان‌طور كه سن افراد بالا مي‌رود و ميزان كلاژن پوست كاهش مي‌يابد، چين و چروك‌هاي پوست نيز افزايش مي‌يابند؛ به همين علت متخصصان پوست به افراد توصيه مي‌كنند از روش‌هايي استفاده كنند كه پوست را تحريك كرده و باعث توليد كلاژن توسط سلول‌هاي پوستي شود. علاوه بر اينكه كلاژن براي بدن بسيار مفيد است، از آن در موارد پزشكي نيز استفاده مي‌شود؛ مثل انجام عمل‌ها و جراحي‌هاي زيبايي يا در عمل‌هاي مربوط به حركت مفاصل. كمبود كلاژن در بدن، بسيار مشكل‌ساز خواهد بود؛ مثلاً علت بعضي از بيماري‌هاي ژنتيكي كمبود كلاژن است؛ مثل بيماري «osteogenais imperfecta» كه در آن استخوان‌هاي بدن ترك مي‌خورند. كلاژن در واقع نوعي فيبر است كه در ميان بافت پيوندي وجود دارد. فيبرهاي كلاژن از پروتئين تشكيل شده‌اند و مقدار زيادي از دو نوع آمينواسيد به نام‌هاي «hydrauylysine , hydroxyproline» دارند. اين دو آمينواسيد در شكل‌دهي و تشكيل كلاژن‌ها بسيار مهم و مورد نياز هستند. خوشبختانه، غذاهاي فراواني وجود دارند كه مي‌توانند به ساخت كلاژن در بدن ما كمك كنند. علاوه بر آن، امروزه در بسياري از كرم‌هاي بهداشتي و آرايشي، شامپوها و لوسيون‌ها نيز از اين ماده استفاده مي‌شود كه مي‌توان به صورت غيرخوراكي نيز از مزاياي آن بهره‌مند شد. در اين‌جا به چند نمونه از غذاهايي كه در ساخت كلاژن مفيد هستند، اشاره خواهيم كرد: تمام غذاهايي كه از محصولات حيواني تهيه مي‌شوند، به ساخت كلاژن كمك مي‌كنند. از ميان آنها تخم‌‌مرغ حاوي مقادير قابل توجهي «praline» است كه يكي از آمينواسيدهاي تشكيل‌دهنده كلاژن مي‌باشد. مغز گندم و گوشت‌هاي بدون چربي نيز منبع خوبي از «Lysine» هستند. در ميان گياهان نيز سبزيجات بنشني سرشار از «Lysine» مي‌باشند. ويتامين C نيز در ساخت كلاژن نقش مهمي دارد؛ زيرا Proline را تبديل به «hydroxyproline» و«Lysine» را تبديل به «hydrouylysine» مي‌كند و با اين دو آمينواسيد، كلاژن ساخته مي‌شود. در استفاده از پروتئين بايد به اين نكته توجه داشت كه علاوه بر كيفيت، مقدار آن نيز مهم است. زنان روزانه به 46 گرم و مردان به 56 گرم پروتئين نياز دارند تا بدن آنها بتواند كلاژن بسازد. مي‌توانيد از مواد غذايي ديگري كه داراي پروتئين هستند نيز به جاي گوشت استفاده كنيد؛ مثل انواع آجيل‌ها، دانه‌ها و سبزيجات بنشني. اگر در رژيم غذايي خود از غذاهايي كه باعث ساخت كلاژن مي‌شوند، استفاده كنيد. بيماري‌هاي ناشي از تخريب و كمبود كلاژن‌ها كم‌كم روبه بهبودي مي‌روند. خيار تازه، كرفس و سير از گياهاني هستند كه علاوه بر داشتن سولفور فراوان، توانايي بازسازي فيبر كلاژن را نيز دارند. چاي سبز نيز مانع شكستن و آسيب‌ديدگي كلاژن‌ها مي‌شود؛ بنابراين به شما توصيه مي‌كنيم چاي سبز را جايگزين چاي سياه كنيد. آنتوسيانيدين كه اغلب در ميوه‌هاي رنگي همچون تمشك سياه، توت‌فرنگي، گيلاس، قره‌قاط و تمشك قرمز يافت مي‌شود در كلاژن‌ها، عملكردي متفاوت دارند. اين مواد به ارتباط ميان فيبرهاي كلاژن كمك كرده و اين رابطه را محكم‌تر و بافت آنها را تقويت مي‌كنند. مشتقات سويا (مثل شيرسويا و پنير سويا) داراي ماده‌اي به نام «genistein» هستند كه فعاليت آنزيم‌هاي چروك‌كننده پوست را كاهش مي‌دهند و بازسازي و توليد كلاژن را سريع‌تر مي‌كنند. سبزيجاتي كه رنگ سبز تيره دارند (مثل؛ اسفناج، مارچوبه، كلم‌پيچ و …) و سبزيجات و ميوه‌هاي قرمز رنگ هم به علت وجود آنتي‌اكسيدان‌ها، باعث افزايش توليد كلاژن مي‌شوند (مثل فلفل قرمز، گوجه‌فرنگي و لبو). بالا رفتن آنتي‌اكسيدان در بدن باعث تحريك سلول‌ها در ساخت كلاژن مي‌شود. امگا اسيدها نيز شرايط ساخت كلاژن را فراهم مي‌سازند. و همان‌طور كه مي‌دانيد، منبع مهم امگاها، ماهي سالمون و تن و آجيل‌ها (بادام و گردو) هستند. گياه آواكادو نيز مانند ماهي مقادير فراواني امگا 3 و اسيدهاي چرب دارد. سبزيجاتي كه داراي ويتامين A هستند نيز به حفظ فيبرهاي كلاژن كمك فراواني مي‌كنند؛ بنابراين سعي كنيد هويج خام، سيب‌زميني شيرين پخته و طالبي تازه را به رژيم غذايي روزانه خود بيفزاييد. با مصرف اين سبزيجات و ميوه‌ها، ديگر نيازي به عمل جراحي و صرف هزينه‌هاي گران نخواهيد داشت و خيلي سريع تأثيرات آن را خواهيد ديد.
خواص كلاژن
حفظ رطوبت پوست و سفت كردن آن كاهش روند پيري پوست كاهش چين و چروك‌ها و جلوگيري از ايجاد چروك‌هاي جديد بازسازي سلول‌هاي مرده پوست شفاف‌سازي پوست درمان آكنه و جاي جوش رفع خستگي پوست بازگرداندن رنگدانه به موهاي خاكستري كمك به درمان واريس بازسازي پوست بعد از آفتاب سوختگي و يا سولاريوم كاهش درد مفاصل تقويت ناخن سرعت بخشيدن به درمان پوست‌هاي آسيب‌ديده و زخم‌ها تقويت پوست شل سينه، شكم، كپل و ران. دكتر كاپلن «haroidey. Kaplan»، عضو مركز جراحي پلاستيك آمريكا معتقد است كه يكي از مؤثرترين روش‌ها براي توليد كلاژن، ورزش دادن پوست است. ورزش دادن پوست باعث از بين رفتن سلول‌هاي مرده شده و با اين كار پوست دچار شوك مي‌شود و شروع به توليد سلول‌هاي جديد و ساخت كلاژن كند. انجام ورزش‌هايي همچون ژيمناستيك نيز به قوي و سفت شدن عضلات بدن كمك مي‌كند و باعث مي‌شود پوست كلاژن توليد كند.
دنیای سلامت
