لاغری به چه قیمتی؟

چند ماه پیش خانم چاقی که قد بلند هم بود برای رزیم لاغری به من مراجعه کرد و گفت که برای لاغرشدن عجله دارد و میخواهد هرچه زودتر به قول خودش مانکن شود! به او گفتم که روند چربی سوزی بسیار کند است وبهتر است ماهیانه 4-2 کیلو بیشتر نباشد،چون وزنی که زود کم شود،سریع هم برمیگردد.برایش توضیح دادم که عوارض رزیم هایی که سریع وزن را کم میکنند چیست، ولی او گوشش بدهکار نبود و میگفت میخواهد در فلان عروسی شرکت کند و نمیخواهد چاقی او بخصوص در ناحیه شکم و پهلو معلوم باشد.او رفت و دیگر مراجعه نکرد تا چند روز پیش.وقتی او را دیدم جا خوردم. به شدت لاغر و رنگ پریده شده بود.
گفتم :”با خودت چکار کردی؟”
گفت:” رفتم رژیم فلان دکتر راگرفتم.رزیم خیلی موثری بود و خیلی خوب وزنم را کم کرد،البته خیلی هم هزینه اش گران بود و لی از آنجایی که گفتند لاغری با آن تضمینی است من قبول کردم.الان وزنم نرمال شده ولی اشکال اینجاست که خیلی ضعیف شدم،ریزش مو پیدا کردم،صورتم تو رفته و چروک شده،افسرده شدم،اعصابم ضعیف شده ، مرتب با شوهرم دعوا میکنم و سربچه هایم داد میزنم،البته دست خودم نیست و قبلا اینطور نبودم.از خوردن میترسم،با حسرت به غذاهای خوشمزه نگاه میکنم ولی از خوردن حتی ذره ای از آنها وحشت دارم که نکند زحمت هایم به هدر رفته و وزنم برگردد.دیگر از نخوردن خسته شدم و طاقت ادامه این محرومیت را ندارم.”
گفتم:”رژیم لاغری که گرفتی چطور بود؟ ”
گفت:” صبحانه یک لیوان شیر یا چند عدد بادام و میان وعده یک سیب بود (قبلا یک نان کامل با پنیر و گردو میخوردم)،ناهار 4 قاشق برنج و 90 گرم گوشت بود(قبلا یک بشقاب پر برنج میخوردم) و شام هم یک بشقاب سالاد یا یک بشقاب سوپ سبزیجات بود(قبلا یا سه چهارم نان یا 2کفگیر برنج در وعده شام میخوردم).البته قبلا شیرینی و شکلات و قند و شکر و تنقلات هم زیاد میخوردم.”
گفتم:”خوب معلوم است که با این رژیم وزن سریع کم میشود، این رژیم نهایتا 800-700 کالری دارد و حداکثر 60 گرم کربوهیدرات به بدنت میرساند.ولی آیا میدانی کالری دریافتی در روز در شرایط عادی هرگز نباید از 1200 کمتر باشد؟برای همین است که الان دچار عوارض کمبود مواد مغذی شده ای ،آیا میدانستی مغز و سیستم عصبی کاملا متکی به مصرف قند هستند و به این منظور باید حداقل 130 گرم کربوهیدرات در روز خورده شود؟برای همین است که الان دچار عوارض عصبی شدید شده ای…
علاوه بر این به این نکته هم توجه کن که بدن شما قبلا سوخت و ساز خود را مثلا روی 1600-1500 کالری تنظیم کرده بوده که وقتی ناگهانی کالری دریافتی خود را کاهش میدهی،سوخت و ساز هم سریعا پایین می آید و مثلا روی 900-800 کالری می ماند،درست است که وزن سریعا پایین می آید ولی بعدا با خوردن 4-3 قاشق برنج بیشتر(مثلا 80 کالری ناقابل اضافه تر)، وزن دوباره اضافه میشود…برای همین رژِیم لاغری صحیح باید وزن را تدریجی کم کند و اگر طوری باشد که سوخت و ساز را تغییر ندهد راحت تر میتوان وزن از دست رفته را با آن حفظ کرد.
در رژیم روزانه هر فرد باید حداقل 2 واحد لبنیات،حداقل 3-2 واحد میوه،حداقل 3 واحد سبزی،حداقل 3-2 واحد گوشت و 6-5 واحد غلات را دریافت کند و گرنه قطعا دچار کمبود یک سری از مواد مغذی و عوارض ناشی از آن میشود.”

رژیم های کامپیوتری اغلب از این الگوی ناصحیح پیروی میکنند و کاهش وزن هم با آنها سریع است.درتنظیم رژیم لاغری،ابتدا باید دریافت غذایی روزانه فرد در حال حاضر بررسی شود و سپس مرحله به مرحله و نه ناگهانی،دریافت کالری کاهش یابد به طوری که از الگوی هرم غذایی پیروی کند.

متاسفانه اخیرا این نوع رژیم ها طرفداران زیادی پیدا کرده-هرروز در روزنامه ها و نیازمندیها شاهد تبلیغات گسترده رژیم های لاغری تضمینی-رزیم های تحویل درب منزل(!)،کاهش وزن 15-10 کیلو در ماه و … هستیم .از سوی دیگر عده ای از پزشکان عمومی هم اقدام به تاسیس کلینیک های رژیم درمانی کرده اند که بدون حضور کارشناس تغذیه و با کمک نرم افزارهای رژیم درمانی این نوع رژیم های غیر اصولی با کاهش وزن سریع را بدون بررسی دریافت غذایی فرد تجویز می نمایند.دستگاههای ویبره و کمربندهای لاغری هم(که عملا آب بدن را میکشند،نه این که چربی را بسوزانند) مزید بر علت شده اند. بازار تجارت لاغری آنقدر داغ شده که شخصا شاهد بوده ام که عده ای از مردم برای خریداری معجون ها و قرصهای چربی سوز (با صرف هزینه زیاد) مقابل درب عطاری صف بسته اند .با اینکه داروها و پودرهای کاهنده اشتها و یا کاهنده جذب چربی از دستگاه گوارش به طور گسترده در داروخانه ها بفروش میرسند و نسبتا در کاهش دریافت غذا موثر هم هستند،ولی آیا مردم این آگاهی را ندارند که عملا هیچ نوع معجون، دارویا ژل چربی سوزی در دنیا وجود ندارد که بتوان با آن بدون افزایش فعالیت و کاهش کالری چربی های بدن را سوزاند؟
*همیشه کوتاه ترین راه، بهترین راه نیست*

از طرفی اخیرا CD هایی در بین مردم پخش شده که در آن افرادی که اصولا هیچ تخصصی در زمینه تغذیه و پزشکی ندارند ،با آوردن دلایل سطحی و بی ارزش، ادعاهایی را در زمینه رژیم غذایی مطرح مینمایند که اساس علمی نداشته و پیروی از آنها آسیب های جبران ناپذیر بر سلامت میگذارد.ادعاهایی همچون منع مصرف شیر و ماست به علت اینکه شیر سرطانزا بوده و ماست باعث پوکی استخوان میشود! یا منع مصرف مرغ و یا اینکه چای عامل سرطان است( و دلیل می آورند که گاو و گوسفند هر نوع گیاهی را میخورند ولی برگ چای را نمیخورند!) و چندین ادعای دیگر. متاسفانه بسیاری از افراد چشم و گوش بسته از این گفته ها پیروی میکنند و متوجه عواقب آن نیستند.

خوشبختانه در سالهای اخیر سطح دانش تغذیه ای افراد جامعه بسیار بالا رفته و افراد به دنبال رژیم غذایی سالم هستند.اگر بتوانیم با دادن آگاهی های مناسب به جامعه در زمینه مسائل تغذیه و رژیم درمانی ،این نوع باورهای نادرست و ساده انگارانه را نیز از ذهن مردم پاک کنیم ،به سمت جامعه ای سالم تر و زندگی پرنشاط تر و طولانی تر پیش خواهیم رفت.