صورت تان پر از لک و پیس است و پیرتر از سن تان به نظر می رسید؟ کانسیلرها و کرم پودر پوست تان را چرب می کند و باعث می شود جوش بزنید؟ یا اینکه پوست تان سفید و بی رنگ و رو است و بی حال به نظر می رسید؟ اگر با چنین مشکلاتی روبه رو هستید و سعی بر تغییر رنگ پوست خود دارید بهتر است قبل از استفاده از انواع کرم ها، لیزرها و داروها با تمامی راه های موجود برای روشن سازی و همچنین برنزه کردن پوست آشنا شوید.
دارو یا ابزار فیزیکی؟
راه های موجود برای روشن کردن پوست را می توان به 2 دسته تقسیم کرد: با استفاده از دارو و کرم های موضعی – با استفاده از ابزارهای فیزیکی. از چند سال پیش کرم های مختلفی برای شفاف سازی و روشن کردن پوست استفاده می شد. ازجمله ترکیبات ضدلک مانند ترکیبات هیدروکینون دار، ترکیبات حاوی ویتامین C، ترکیبات آربوتین و ترکیبات حاوی کوجیک اسید که هم در درمان لک ها و هم در شفاف سازی و شادابی پوست کاربرد دارند. البته این ترکیبات باید حداقل 4 تا 6 ماه مصرف شوند تا اثر درمانی آنها ظاهر شود و به درجاتی پوست را روشن کنند. دسته دیگری از این داروها ترکیبات ترتینوئین هستند. این ترکیبات در ابتدا بیشتر به عنوان ضدجوش استفاده می شدند اما بعدها دیده شد استفاده طولانی مدت از آنها می تواند در درمان چروک ها، لک های پوستی و شفاف سازی پوست موثر باشد. دسته سوم از داروهای موضعی ترکیبات استخراج شده از اسیدهای میوه هستند. این ترکیبات لایه های سطحی پوست را برمی دارند و مصرف طولانی مدت آنها (حداقل 4 ماه تا یک سال) به شفاف سازی و شادابی پوست کمک می کند. عمده داروهای روشن کننده پوست در این 3 دسته طبقه بندی می شود. درمورد هیدروکینون تحقیقات بسیاری انجام شده است. هیدروکینون ماده ای است که لک را کمرنگ و پوست را روشن می کند اما بعدها مشخص شد مصرف طولانی مدت آن خود می تواند باعث تیرگی پوست و ایجاد لک های جدید شود. بنابرین مصرف هیدروکینون باید حتما تحت نظر پزشک باشد تا اگر لک ها تیره تر شد یا روی آنها رنگ جدیدی ایجاد شد مصرف آن قطع شود و از داروهای دیگر ضدلک استفاده شود.
کدام پیلینگ مناسب شماست؟
درصورتی که فرد برای مدت طولانی از داروهای ضدلک، داروهای لایه بردار، ترتینوئین دار و اسیدهای میوه استفاده کند و نتیجه نگیرد می توان سراغ دسته دوم راه های روشن سازی پوست رفت. یکی از این روش ها پیلینگ یا لایه برداری شیمیایی است. در این روش از برخی اسیدهای میوه با غلظت بالاتری از کرم ها و پمادهای آماده استفاده می شود. اسیدهای میوه توسط پزشک روی پوست قرار داده می شود و بعد از مدتی شسته یا خنثی می شود. بر حسب نوع اسید میوه ای که استفاده می شود پیلینگ می تواند سطحی، متوسط یا عمیق باشد. پیلینگ های عمیق بیشتر روی پوست های روشن و سفیدتر استفاده می شود. پیلینگ های سطحی نیز بیشتر برای پوست های سبزه و تیره استفاده می شود و پیلینگ های متوسط برای پوست های متوسط. این پیلینگ ها اگر صحیح و با احتیاط انجام شوند می توانند باعث شفافیت و شادابی پوست شوند. البته این پیلینگ ها نیاز به تکرار دارند و اگر بعد از هربار پیلینگ به درستی از پوست مراقبت شود عارضه ای نخواهند داشت.
وقتی به جای روشن شدن، می سوزید
روش های فیزیکی روشن سازی پوست ازجمله پیلینگ، میکرودرم و لیزرهای مختلف اگر به طریقه صحیح استفاده نشوند، می توانند نتیجه را عکس کند. برای مثال اگر بیمار بعد از انجام پیلینگ به خوبی از پوستش مراقبت نکند و پوسته های روی صورتش را بکند یا از ضدآفتاب استفاده نکند و داروهای ضدلک را به درستی به کار نبرد به طور حتم بعدها دچار تیرگی بیشتر شده و پوستش از قبل بدتر می شود. گاهی اوقات از برخی بیماران می شنویم که می گویند لیزر نتیجه را بدتر می کند! واقعیت این است که چنین چیزی ممکن است اتفاق بیفتد. این موضوع بستگی به پوست بیمار نیز دارد. فردی که پوست تیره دارد نباید زیاد از لیزر استفاده کند یا با احتیاط زیاد تحت اشعه لیزر قرار گیرد. حتی شاید لازم باشد قبل از انجام لیزر یک آمادگی چند هفته ای به بیمار داده شود و از داروهایی استفاده کرد که به شفاف تر شدن پوست کمک می کنند. به این ترتیب می توان آثار سوء ناشی از لیزر را به حداقل رساند. هر کدام از این روش ها اگر با احتیاط و به درستی انجام نشود می تواند وضعیت را بدتر کند. داروهای روشن کننده نیز ممکن است پوست را کمی تحریک و ملتهب سازند. بنابراین برحسب بیمار و پاسخ دهی او به درمان می توان دفعات استفاده از مواد یا لیزر را تقسیم کرد.
کدام راه برای برنزه کردن کم خطرتر است؟
راه های مختلفی برای برنزه کردن پوست وجود دارد از جمله استفاده از نور آفتاب، سولاریوم، داروهای تیره کننده و کرم های اتوبرنز که هریک مزایا و معایب خاص خود را دارند. تماس طولانی مدت با آفتاب می تواند باعث سرطان های پوستی، تیرگی های نقطه ای روی پوست، کک و مک ، لک های لنتیگو، پیری زودرس و افتادگی پوست شود. سولاریوم و دستگاه هایی که UV تولید می کنند نیز مکانیسم شان مانند آفتاب است و در طولانی مدت باعث چروک، افتادگی، پیری، تیرگی پوست و ایجاد لکه هایی می شود که دیگر برطرف نمی شوند. کرم های اتوبرنز نیز می توانند برای مدت کوتاهی پوست را برنزه کنند. شاید عوارض این دسته کرم ها خیلی کمتر باشد اما خود این کرم ها می توانند باعث ایجاد حساسیت روی پوست شوند. علاوه براین قرص هایی نیز وجود دارند که باعث می شوند پوست در تماس با آفتاب سریع تر تیره شو د. اما در هر حال استفاده از کرم های اتوبرنز نسبت به آفتاب، سولاریوم و قرص های خوراکی ارجحیت دارد. درکل توصیه متخصصان پوست به افراد این است که سعی بر تغییر رنگ پوست خود نداشته باشند.
میکرودرم ابریژن یعنی چی؟
روشی دیگر برای روشن کردن پوست استفاده از دستگاه میکرودرم ابریژن است. در این روش پزشک با استفاده از دستگاه لایه های سطحی پوست را می تراشد. این کار باعث می شود لایه زیرین پوست نسبت به ساخت کلاژن یا الاستین تحریک شود. این روش بیشتر در رفع چروک های ریز، جوشگاه ها، لک های سطحی و شفاف سازی پوست موثر است. علاوه براین امروزه لیزرهای مختلفی به عنوان لیزرهای شفاف کننده و جوان کننده طراحی شده اند. مکانیسم این لیزرها به این صورت است که پوست زیر را نسبت به ساخت پوست جدید تحریک می کنند. به طور حتم پوست جدید آثار جوش و تیرگی کمتری خواهد داشت و شفاف تر خواهد بود.
آنهایی که بی تاثیرند
صابون های روشن کننده تاثیری بر پوست ندارند. صابون ها در کل شاید حداکثر چند ثانیه روی پوست بمانند و در این چند ثانیه هیچ ماده ای جذب پوست نمی شود. این محصولات بیشتر جنبه تبلیغاتی دارند و مصرف آنها توصیه نمی شود. همچنین در شفاف سازی و روشن کردن پوست خیلی از قرص و آمپول استفاده نمی شود و در واقع هیچ قرص و آمپولی تحت عنوان «روشن کننده پوست» وجود ندارد. با این حال می توان از ترکیبات آنتی اکسیدان خوراکی استفاده کرد. این ترکیبات حاوی ویتامین C، ویتامین D و یکسری عناصر کمیاب هستند و خاصیت ضدپیری دارند. درکل این مواد بیشتر در چروک و پیری پوست موثر هستند و در شفاف سازی پوست خیلی تاثیری ندارند. اخیرا درمورد نقش PRP در روشن سازی پوست نیز بسیار تبلیغ می شود اما باید بدانید که این موضوع تبلیغ محض است و هیچ مطالعه ای و شواهدی در دنیا وجود ندارد که نشان دهد PRP باعث شفافیت یا روشنی پوست می شود. روش های سنتی برای روشن سازی پوست از جمله استفاده از آبلیمو، ماسک های میوه، پوست میوه و… نیز ممکن است تاثیر جزئی و کوتاه مدت داشته باشد. برای مثال اگر پوست خیار را روی صورتتان بگذارید ممکن است چند ساعتی پوست تان کمی لطیف بماند اما این اثر ماندگار نیست و خیلی توصیه نمی شود. استفاده از مواد دکلره نیز ربطی به روشنی پوست ندارد و در درازمدت کمکی به شادابی یا روشنی پوست نمی کند.
تغذیه نامناسب، استرس، سیگار و قلیان پوست را چروک و تیره می کنند
عدم تغذیه مناسب، کم خوابی، استرس زیاد و مصرف سیگار هرکدام به یک طریق خون رسانی پوست را کم می کنند و این موضوع باعث رنگ پریدگی، غیرشفاف شدن و تیره و چروکیده شدن پوست می شود. اوایل ممکن است این مشکلات قابل برگشت باشند اما اگر این وضعیت برای مدت طولانی ادامه پیدا کند مشکلات ایجاد شده دیگر به راحتی قابل برگشت نخواهند بود. جالب است بدانید افراد سیگاری معمولا نسبت به هم سن و سالان خود حداقل 5 تا 10 سال پیرتر به نظر می رسند! اما دیده شده است با قطع سیگار درصد قابل توجهی از چروک ها و تیرگی های پوست در این افراد کاهش یافته است. این موضوع درمورد کسانی که قلیان می کشند نیز صدق می کند. تغذیه خوب، مصرف کافی پروتئین ، میوه، سبزیجات ، مایعات و آب می تواند بر شادابی پوست تاثیر بگذارد.
این ماده سیاهپوست را سفید پوست می کند!
شاید از خود بپرسید که چگونه یک فرد سیاهپوست مانند مایکل جکسون می تواند در عرض مدت کوتاهی تبدیل به یک سفیدپوست شود؟ برای پاسخ به این سؤال باید به معرفی ماده ای به نام مونوبنزل پرداخت. این ماده برای درمان بیماری ویتیلیگو یا لک و پیس به کار می رود. در واقع زمانی که از تمام درمان های موجود برای پیسی ناامید می شویم و علاجی پیدا نمی کنیم آخرین راه درمان برای برگرداندن رنگ پوست استفاده از ماده ای سمی به نام منوبنزن (هیدروکینون 20 درصد یا بنوکوئین) است. این ماده رنگدانه های پوست را به طور دائمی از بین می برد و برای افراد عادی به هیچ وجه توصیه نمی شود زیرا رنگ پوست را به طور غیرعادی سفید می کند. درکل 6 رنگ از لحاظ روشنی و تیرگی برای پوست تعریف شده است. رنگ یک نمایانگر پوست های خیلی روشن مانند اروپایی ها و رنگ شش رنگ پوست نژاد آفریقایی هاست. کسانی که از این ماده استفاده می کنند رنگ پوست شان به شماره یک می رسد و نسبت به آفتاب بسیار حساس می شوند و خطر سرطان پوست برای آنها زیاد می شود. این ماده فقط برای کسانی توصیه می شود که بالای 50 تا 60 درصد از پوست بدن شان سفید شده و امیدی به درمان شان نیست.
