پيمان صفردوست/پرسشي از دكتر مسعود كيمياگر متخصص تغذيه و رژيم درماني
کرفس لاغر مي کند؟
چند وقتي بود كه به خاطر درس و مدرسه، ديگر باشگاه نمي‌رفتم. كارم شده بود خوردن و خوابيدن و درس خواندن براي كنكور، براي همين حسابي وزنم بالا رفته بود. چون خانه خودمان شلوغ بود، 4-3 ماه آخر را به خانه مادربزرگم رفتم اما چشمتان روز بد نبيند؛ مادربزرگ براي تقويت من انواع و اقسام جوشانده‌ها، آبميوه‌ها و غذاهاي به اصطلاح مقوي و البته بدمزه را به خوردم مي‌داد و مي‌گفت: «بايد جون بگيري كه بتوني درس بخوني!» اما از همه آنها وحشتناك‌تر، آب كرفس بود…
من از آب كرفس متنفر بودم ولي مادربزرگ مي‌گفت: «آب كرفس هم انرژي داره، هم براي لاغر شدنت خوبه.» خلاصه اينكه تا روز كنكور، كلي آب كرفس خوردم اما اصلا لاغر نشدم! با دكتر مسعود كيمياگر متخصص تغذيه و رژيم درماني و استاد انستيتو تحقيقات تغذيه کشور و دانشگاه علوم پزشکي شهيدبهشتي درباره همين موضوع حرف زده‌ايم.
سلامت: نظر شما درباره كرفس چيست؟
كرفس يكي از سبزي‌هاي خوب است كه به دليل داشتن فيبر فراوان، اثر بسيار مطلوبي روي سلامت دستگاه گوارش دارد. اگرچه ساقه اين سبزي از نظر ويتامين‌ها چندان غني نيست ولي برگ‌هايش منبع خوبي براي ويتامين‌هايي مانند ويتامين A و ويتامين C هستند و از اين نظر شباهت فراواني به جعفري دارد بنابراين افرادي كه به مصرف اين گياه با برگ عادت دارند، مي‌توانند مقاديري از ويتامين‌هاي مورد نياز بدن خود را با خوردن آن تامين كنند.
سلامت: اين درست است كه کرفس براي افرادي كه رژيم كاهش وزن دارند، مناسب است؟
بله، كرفس و تمام سبزي‌ها به دليل اينكه فيبر دارند و اين ماده براي بدن قابل جذب نيست و به دليل پر كردن بشقاب غذا، در كاهش وزن نقش دارند.
سلامت: برخي از مردم اعتقاد دارند كرفس كالري منفي دارد، اين نظر درست است؟
يعني به چه صورت؟
سلامت: يعني مقدار كالري مورد نياز براي هضم كرفس از ميزان كالري‌اي كه اين ماده به بدن فرد مي‌دهد بيشتر است و روند كاهش وزن را تسريع مي‌كند.
نه، ما در منابع علمي كتاب‌هاي تغذيه چيزي به نام «كالري منفي» نداريم و اين نوع باورها بيشتر در ميان عوام رواج دارد و نمي‌توان به آنها استناد كرد. ضمن اينكه حتي اگر ما اين مساله را در مورد كرفس قبول كنيم، باز هم از اين ديدگاه تاثير چنداني بر كاهش وزن فرد نخواهد داشت.
سلامت: چرا؟
دليل آن كاملا ساده است، ما در روز چقدر مي‌توانيم كرفس بخوريم؟ اگر يك نفر در روز 100 يا حتي 200 گرم كرفس مصرف كند و انرژي مورد نياز بدن براي هضم اين مقدار كرفس 40 کيلوكالري باشد و فرض كنيم كرفس هم فقط 20 کيلوكالري انرژي توليد مي‌كند، در كل اين مقدار كرفس روزانه 20 کيلوكالري به كاهش وزن ما كمك خواهد كرد. اين ميزان در مقايسه با حدود 1500 کيلوكالري مصرفي روزانه بسيار ناچيز است.
سلامت: پس تنها ويژگي آن براي كاهش وزن، وجود فيبر و خاصيت پركنندگي است؟
بله، البته دو نكته اساسي در اين ميان قابل ملاحظه است؛ اول اينكه كالري موجود در كرفس حتي از مواد غذايي‌اي مثل هويج هم پايين‌تر است و استفاده از آن در ميان‌وعده‌ها مي‌تواند به افرادي كه قصد كاهش وزن دارند، كمك بيشتري بكند و نكته دوم اينكه نبايد كرفس را در مقام مقايسه در كنار سبزي‌هاي متداول ديگر گذاشت.
سلامت: چرا؟
در حقيقت يكي از عوامل بسيار مهم و تعيين‌كننده در رژيم‌هاي غذايي، جايگاه رژيمي موادغذايي است. به عنوان مثال اگر كرفس را با ماده غذايي‌اي مثل كاهو مقايسه كنيم، مي‌بينيم مي‌توانيم كاهو را در هر فصل از سال و به ميزان كافي در رژيم غذايي خود بگنجانيم، در حالي كه اين مساله در مورد كرفس صدق نمي‌كند و فقط در فصول خاصي از سال مي‌توان از آن استفاده كرد.
سلامت: كرفس را مي‌توان در ميان‌وعده‌ها به جاي ميوه‌ها مصرف كرد؟
مي‌توان اين كار را انجام داد اما اصولا متخصصان تغذيه سعي مي‌كنند ميان‌وعده‌هاي ميوه را از رژيم غذايي حذف نكنند و فرد واحدهاي ميوه روزانه خود را به طور مرتب دريافت كند. ترجيح بر اين است كه از كرفس به جاي سبزي‌ها استفاده شود.
سلامت: كرفس را بهتر است خام مصرف كنيم يا پخته؟
در حالت كلي، همواره سفارش ما اين است كه حتي‌المقدور سبزي‌ها خام مصرف شوند. حالت تردي و طعم كرفس به نحوي است كه مصرف آن به صورت خام مي‌تواند احساس لذت‌بخش جويدن را در فرد ايجاد كند اما استفاده از آن به صورت پخته نيز خالي از لطف نيست.
سلامت: نوشيدن آب كرفس را توصيه مي‌كنيد؟
آب كرفس باعث مي‌شود مقادير زيادي از فيبر موجود در كرفس كامل به بدن نرسد اما نوشيدن آن از نوشيدن آبميوه‌هايي مثل آب پرتقال كه حدود 120 کيلوكالري به بدن مي‌دهند، بسيار مناسب‌تر است البته براي کساني که بايد از يک رژيم غذايي كم انرژي داشته باشند.
سلامت: كرفس براي افراد مختلف، منع مصرف هم دارد؟
معمولا نه، فقط در برخي افراد كه با هضم فيبر كرفس مشكل دارند، اندكي ايجاد مشكل مي‌كند. فيبر موجود در بافت كرفس از نوع خشبي (چوبي) است و كمي با فيبر سبزي‌هاي ديگر متفاوت است. به غير از اين مورد، مشكل خاص ديگري درباره مصرف كرفس گزارش نشده است. بهترين روش براي نگهداري از كرفس هم اين است كه قبل از مصرف آن را به صورت قطعه‌قطعه درنياوريد تا مواد مغذي آن از دست نرود. شستشوي اين سبزي به ويژه در قسمت‌هاي نزديك‌تر به ريشه، بايد با دقت بيشتري انجام شود.
