گلاب و آلوئه‌ورا و فواید بی نظیر آنها برای پوست

گفته می شود برخی از مواد آثار قابل توجهی روی پوست دارند مثل گلاب که البته این روزها جایگاه خود را میان مردم به خصوص نسل جوان از دست داده و گیاهان دیگری مثل آلوئه ورا جای آن را پر کرده اند. آیا گلاب واقعا برای پوست مفید است و آیا آلوئه ورا همان قدر که در مورد آن تبلیغ می شود، اثربخش است؟ برای دانستن نظر دکتر صالحی سورمقی، متخصص فارماکوگنوزی و استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران این گفت وگو را بخوانید.

▪ آقای دکتر! واقعا گلاب روی پوست اثر مثبت دارد؟

بله. گلاب ضدالتهاب، خنک کننده و نرم کننده پوست و یکی از بهترین پاک کننده ها و ماسک های طراوت دهنده پوست است. عمل پاک کردن پوست با گلاب را می توان چند بار در روز به خصوص در شهرهای با هوای آلوده انجام داد یا بعد از حمام که منافذ پوست بازتر هستند، از این ماسک استفاده و پس از ۲۰ دقیقه آن را پاک کرد. در این صورت بهتر جذب می شود و باعث تحریک گردش خون پوست خواهد شد و اثر ضدعفونی کننده و ضدالتهاب خود را بهتر روی پوست می گذارد.

▪ برای هر پوستی می توان از گلاب استفاده کرد؟

بله، اما برای پوست های چرب بهتر است از محصولات اسانس بهارنارنج استفاده کرد.

▪ استفاده از گلاب با توجه به اسانسی که دارد، برای چشم ها مضر نیست؟

خیر، با وجودی که همیشه در مورد نزدیک شدن و تماس اسانس ها با چشم هشدار داده می شود، گلاب به عنوان شستشوی چشم و رفع خستگی و تازگی آن می تواند مورد استفاده قرارگیرد. برای این کار می توان پارچه پنبه ای استریل (گازها یا باندهای استریل که در پوشش قرار دارند و در داروخانه ها عرضه می شوند)، به گلاب آغشته کرد و روی چشم ها قرار داد. همچنین در عفونت چشم می توان از گلاب استریل برای شستشو و کاهش عفونت و درمان استفاده کرد.

▪ گلاب خوب را چگونه تشخیص دهیم؟

گلاب خوب باید کاملا شفاف و عاری از هرگونه رسوب یا کدورت باشد. در صورتی که بوی پلاسیدگی از گلاب استشمام شود، باید از مصرف آن خودداری کرد.

▪ آیا این موضوع درست است که کاشف گلاب ایرانی ها بوده اند؟

بله، در منابع جدید، تهیه گلاب از گل سرخ را برای اولین بار به ایرانیان نسبت می دهند. همین منابع دانشمند بزرگ ایرانی ابوعلی سینا را اولین تهیه کننده آب های مقطر معطر (عرقیات طبی) و استفاده از آنها در درمان بیماری های می دانند.

▪ گلاب چه خواص دیگری دارد؟

مهم ترین آثار گزارش شده گلبرگ ها و رایحه (اسانس) و گلاب حاصل از گل سرخ، آثار ضداسهال، ضدالتهاب، ضد کرم آسکاریس، قابض، ضدنفخ، خلط آور، در مواردی مسهل و ملین، مقوی معده، ضدزخم و اشتها آور هستند. گلاب نوعی آرام بخش است و شاید به این دلیل است که در تهیه انواع غذاها از این مایع معطر استفاده می شود. گلاب تحریک کننده هورمون ها هم است و میل جنسی را افزایش می دهد. به علاوه، تا حدودی قاعدگی را تنظیم می کند و خاصیت ضدتورم دارد. به دلیل همین توصیه می شود هنگام آفتاب سوختگی، از شربت آن یا به شکل موضعی استفاده کرد.

▪ برخلاف گذشته که مردم مرتب از گلاب استفاده می کردند، امروز توجه بیشتر روی گیاه آلوئه ورا و محصولات تهیه شده از آن است. آیا آلوئه ورا هم برای پوست خوب است؟

بله، محصولات مختلف خوراکی و موضعی مختلفی از آلوئه ورا به بازار ارائه شده اند که می توان آنها را از داروخانه های معتبر تهیه و برحسب راهنمای همراه آنها استفاده کرد. از جمله فواید گیاه آلوئه ورا می توان به مرطوب کردن پوست، درمان آفتاب سوختگی، زخم، سوختگی های معمولی و نرم کردن اگزمای زیر چشم اشاره کرد. به علاوه، کرم های تهیه شده از ژل آن در تسکین پسوریازیس مورد استفاده قرار می گیرد.

▪ برگ های تازه گیاه را در مراکز فروش و داروخانه ها می توانیم تهیه کنیم. آیا ژل تازه این گیاه هم همین خواص را دارد؟

بله، برای استفاده از ژل آلوئه می توان برگ های گیاه را از محلی قطع کرد. در این صورت در محل قطع شده ژل بی رنگ کاملا نمایان است. با فشردن برگ گوشتی گیاه، ژل بیرون می زند. می توان از این ژل مستقیما برای مرطوب کردن پوست، درمان آفتاب سوختگی، زخم، سوختگی های معمولی و نرم کردن اگزمای زیر چشم استفاده کرد.

▪ این ژل وقتی در معرض هوا می ماند، سیاه می شود که نشانه فساد یا کاهش تاثیر آن است؟

نه، این ژل به مرور زمان و در معرض هوا تیره، قرمزرنگ و متمایل به سیاه می شود و دلیل آن هم اکسید شدنش است.

▪ کدام شیوه استفاده از آلوئه ورا تاثیر بیشتری بر پوست دارد؟

مصرف خوراکی آن اثر موضعی ندارد اما بین مصرف کرم و ژل تازه نمی توان گفت کدام بهتر است. این موضوع در درجه اول به فرمولاسیون هر کرم مربوط می شود. گاهی یک کرم بهتر از ژل تازه عمل می کند و برعکس.

▪ آیا مصرف ژل تازه، برای نوع خاصی از پوست ممنوع نیست؟

نه، مصرف آن فقط برای کسانی که به آن حساسیت نشان می دهند، جایز نیست.

▪ برگ های آلوئه ورا را تا چند روز و در چه شرایطی می توان نگهداری کرد؟

معمولا تاریخ انقضا و شیوه نگهداری و استفاده، روی برچسبی که به برگ متصل است، قید می کنند . برگ را حتما باید از مراکز معتبر خرید و به تاریخ انقضای آن توجه کرد.

▪ غیر از تاثیرات پوستی، مصرف خوراکی این برگ ها هم مفید است؟

آثاری که برای این گیاه گزارش شده شامل آثار ضدآلرژی، ضدسرطان، ضدمیکروب ، ضدقارچ، ضدویروس، ضدآفتاب سوختگی، کاهش دهنده قندخون، کرم کش، مسهل، قاعده آور، ضدورم و مقوی کبد است.

▪ مصرف بیش از حد خوراکی آن می تواند عارضه داشته باشد؟

بله، در استفاده از این گیاه باید مراقب بود زیرا مصرف بیش از حد آن به صورت خوراکی (مصرف روزانه بیش از یک گرم به مدت طولانی)، ممکن است باعث به هم خوردن تعادل آب و الکترولیت ها و درنهایت کم آبی بدن، سقط جنین، زایمان زودرس، اسهال خونی و ضایعات کلیوی شود زیرا خاصیت مسهلی آلوئه ورا باعث دفع بیش از حد آب بدن و در نتیجه بروز ضایعات کلیوی و اسهال خونی می شود. از آلوئه ورا نباید در زمان تهوع، استفراغ، دردهای شکمی، خون ریزی رکتال (مقعد) و ضعف شدید استفاده کرد.

▪ آلوئه ورا ایرانی است؟

این گیاه بیشتر با نقاط گرم سازگاری خوبی دارد و بومی آفریقاست ولی در نقاط دیگر جهان از جمله آمریکا (نواحی تگزاس، فلوریدا و…)، غرب هندوستان، سواحل ونزوئلا، عربستان سعودی و در سال های اخیر در ایران در مناطق شمال و غرب و گلخانه ها کشت می شود. در ایران این گیاه علفی با نام فارسی «صبر زرد» و «شاخ بزی» شهرت داشته است و گونه هایی از آن در نواحی جنوبی، خشک و کویری رشد می کند.

منبع