لب یکی از نواحی پوست است که بیشتر از هر جای دیگر در معرض هوا و آفتاب قرار دارد و به همین علت هم بیشتر مستعد مشکل خشکی و ترکخوردگی است. اگر لبهای ترکخوردهٔ شما زبان میداشتند، درخواست دو چیز میکردند: رطوبت و چیزی که رطوبت را نگاه دارد. اما لبها چهگونه رطوبت خود را از دست میدهند؟ اگر شما هم عادت شایع زبان زدن به لبها را دارید، شرایط مناسب برای ترکخوردن لبها را فراهم کردهاید.
التهاب لب ها ممکن است به صورت اولیه ایجاد شود یا در اثر گسترش ضایعات التهابی پوست نزدیک لبها به وجود آید. علل التهاب لبها گوناگون است و شامل سرما، باد، ضایعات اگزمایی، واکنشهای تماسی آلرژیک یا تحریکی، واکنش دارویی، عوامل عفونی، نورآفتاب، ضربه، علل تغذیه ای و ……است.
اگر خوب از لبهایتان مراقبت نکنید،گرمای بیش از حد و از دست رفتن آب بدن در این فصل، میتواند باعث سوزش و التهاب و حتی خونریزی آنها شود.
متخصصان معتقدند تماس لب با خمیردندان و رژ لب و استفاده از پروتزهای دندان باعث خشکیهای شدید و خارش لب میشود. حرارت زیاد، کم آبی و سرمای شدید هم از عوامل شایع به وجودآورنده خشکیهای ساده و ترکخوردگیهای لب هستند، همچنانکه بعضی از بیماریهای سیستماتیک نظیر پسوریازیس هم سبب پوسته شدن اطراف و روی لب میشود که در این صورت مشکل لب با علائم دیگری نیز همراه است.
داشتن لبهای ترکخورده، خشک و سوزان بیتردید آزارنده است. برای بسیاری از کارهایی که در طول روز انجام میدهیم، از همین لبها استفاده میکنیم. لب اگر سالم نباشد، حتی نمیتوانیم راحت غذا بخوریم، حرف بزنیم یا لبخند بزنیم.
در هوای خشک، مثل اتاق دارای دستگاه حرارت مرکزی، رطوبت لبها تبخیر میشود و شما به طور ناخودآگاه خشکی لبها را احساس کرده و با زبان آنها را مرطوب میکنید. وقتی این رطوبت هم تبخیر شود، باز هم رطوبت بیشتری از لبها خارج میشود. آفتاب سوختگی لبها نیز شما را وادار به مرطوب کردن آنها کرده و بالاخره ترک خوردن آنها را بهدنبال دارد.
از علل شایع دیگر واکنش آلرژیائی به رنگ ماتیک است.
برخی افراد عمدتاً در گوشههای لب دچار ترکخوردگی میشوند که احتمالاً بهخاطر شکل لبهایشان است. اگر در حالت استراحت صورت گوشههای لبها پائین میافتند، بزاق دهان در آنجا جمع شده و باعث ترک خوردن آنها میگردد.
لبهای شما نمیتواند مانند بقیه جاهای پوست بدنتان در برابر از دست دادن رطوبت مقاومت کند، چرا که لایههای پوست لب بسیار نازک هستند. علاوه بر این لبها لایه محافظتی معمول پوست که دارای غدد چربی و عرق است را ندارند، به همین علت هم مانند بقیه جاهای بدن نمیتواند خودش را مرطوب نگه دارد ومستعد خشک شدن و ترکخوردن است. البته اینها تنها علت خشکی و ترک لب نیستند.
در زیر ۱۰ علت شایع ترک خوردن لب و روش جلوگیری از آ« شرح داده می شود :
) تابش خورشید داغ :
اگر چه همیشه آب و هوا را در این مورد مقصر میدانیم اما در واقع همه تقصیرها متوجه هوا نیست. تابش خورشید، اگر از لب محافظت نکنید، میتواند باعث تبخیر رطوبت آن و خشکی شود. این مسئله در مناطقی که رطوبت هوا کمتر است، بیشتر خودش را نشان میدهد؛ البته وجود بادهای خشک هم در این مسئله نقش دارد.
نه تنها گرما بلکه سرما هم میتواند لبهای شما را خشک و ترکخورده کند، بخصوص در مناطقی که سوز بادهای سرد زمستان بیشتر است. بنابر این فکر نکنید که در زمستان خبری از خشکی لب نیست. حتی در این فصل ابری، باد زمستان بیشتر میسوزاند.
۲) لیسیدن لب و خیس کردن آن با زبان :
لیسیدن لب یا خیس کردن آن با زبان، برخلاف آنچه به نظر میرسد، باعث خشکی لب و ترکخوردن آن میشود چراکه بزاق با ایجاد رطوبت موقت و از بین بردن چربی طبیعی پوست، باعث تبخیر بیشتر شده و در نهایت سبب خشکی بیشتر لب میشود.
۳) از دست دادن آب بدن :
یکی از علامتهای کم شدن آب بدن، خشکی لب است. در کسانیکه گرما زده شدهاند یا بهعلت اسهال آب زیادی از دست دادهاند، با مشاهده شدت خشکی لب میتوان پی به شدت این کمبود آب برد.
۴) کمبود بعضی از ویتامینها و املاح :
کمبود بعضی از ویتامینها مانند آ، ب ، ث و املاحی مانند آهن و روی هم میتواند باعث خشکی، پوسته شدن و بهخصوص ترک خوردن گوشه لب شود. بدیهی است وقتی تغذیهای سالم و کامل دارید، این مسئله نمیتواند علت خشکی لب شما باشد.
۵)حساس به محصولات آرایشی :
استفاده مکرر از صابون و مواد شیمیایی دیگر مثل محصولات آرایشی غیر استاندارد و رژ لب میتواند موجب حساسیت پوست لب شود. البته پوسته شدن لب در بیماریهایی مانند حساسیت و اگزما شایعتر است و میتواند حتی به علت تماس موادی نظیر لیموترش و پرتقال به وجود آید. بهتر است مراقب حجم دهندههای لب باشید چون در آنها اغلب موادی بهکار رفته که عمدا باعث تحریک و التهاب لب شده و آنرا بزرگتر و پرتر نشان میدهد.
۶ ) مصرف بعضی داروها :
کسانیکه نمیتوانند علتی برای لبهای ترک خوردهشان پیدا کنند بهتر است سری به قفسه داروهایی که میخورند بزنند. مصرف بعضی داروها (مانند ترتینوئین،ویتامین آ در مقادیر زیاد، داروهای شیمی درمانی، دپنی سیلامین، ایزونیازید و فنوتیازین) هم میتواند این مشکل را ایجاد کند.
۷) غذاهای ترش و مرکبات که اسیدی :
غذاهای ترش و مرکبات که اسیدی هستند ممکن است باعث تحریک لب و خشکی و ترک آن شوند. در این حالت سوزش لب هم ایجاد میشود. علاوه بر این برشی از پوست انبه هم حاوی مادهای به نام توکسیکودندرون است که در سم گیاه پاپیتال هم وجود دارد و ممکن است به لب آسیب برساند. در ضمن افرادی که به آجیل حساسیت دارند، باید مراقب محصولات بهداشتی –آرایشی که در ترکیبشان از دانههای روغنی، بادام و … استفاده شده، باشند.
۸)سرماخوردگی :
انسداد مسیر تنفسی بینی (در اثر سرماخوردگی) و درنتیجه نفس کشیدن از دهان هم باعث خشکی لب و سپس پوسته شدن و ترک خوردنش میشود.
۹) سیگار کشیدن :
این را حتما بارها شنیدهاید که خشکی دهان و لبها از کمترین عوارض سیگار کشیدن است پس دیگر لازم نیست درباره آن توضیح زیادی بدهیم!
۱۰) خشکی لب ناشی از عفونتهای قارچی :
اگر خشکی در گوشههای لب باشد و سبب ترک خوردن و قرمز شدن و سوزش شدید شود ناشی از عفونتهای قارچی است و در برخی مواقع نیز ترکخوردگیهای مزمن
در خط میانی لب تحتانی به وجود میآید که در کودکان شایعتر است و با چرب کردن برطرف نمیشود؛ یعنی باید از پمادهای آنتی بیوتیک استفاده شود.
– درمان ترک خوردن لب
ترک خوردن لبها آنها را تحریکپذیر و ناخوشایند میکند. اما همیشه راهی برای درمان آنها وجود دارد.
آب نمک بزنید. درمان نهائی ترک خوردن لب کمپرس کردن روزانهٔ آنها با آب نمک سرد است. یک قاشق مرباخوری نمک را در نیم لیتر اب حل کنید. حولهای را در آن خیسانده و چند دقیقه روی لبها بگذارید. این کار را به مدت یک هفته هنگام رفتن به رختخواب انجام دهید.
رطوبت را حبس کنید. بلافاصله بعد از کمپرس کردن لبها لایهای ضخیم نرمکنندهٔ لب، مثل وازلین یا لانولین روی لب بزنید تا رطوبت را در آن حفظ کند.
کورتیزون بزنید. اگر یک هفته کمپرس آب نمک و وازلین ترک لبها را درمان نکرد، میتوانید پماد هیدروکورتیزون یک درصد هم به آن اضافه کنید. پماد را زیر نرمکننده بزنید. این کار را دو هفته تکرار کنید.
زبان نزنید. خیس کردن لبها با زبان کاری غیر ارادی مثل پلک زدن است.اما خودداری از آن اولین قدم در درماند ترک لب است. باید متوجه باشید که زبان زدن لبها اولین عامل ترکخوردن آنهاست
– چه وقت به پزشک مراجعه کنیم؟
– ترکهای لب تبدیل به چاکهای بزرگ و شقاق شده است.
-لبهایم ترک خورده است، با این حال چگونه میتوانم رژ لب بزنم؟
رژلب باید صاف و یکدست روی لبها بنشیند.
نکته مهم و کلیدی، از بین بردن پوستههای روی لبها در مرحله اول است. هر شب و هر روز صبح، ابتدا به وسیله یک لیف مرطوب با حرکت دورانی و آرام پوستههای روی لب را بردارید ؛ سپس با یک کرم نرم کننده ملایم حاوی روغن هیدراته، موم یا وازلین لبها را چرب کنید. فراموش نکنید کرمی که در طول روز از آن استفاده میکنید باید حاوی ضد آفتاب با SPF یا فاکتور محافظتی 15 یا بالاتر باشد تا آفتاب لبهایتان را بیش از پیش خشک نکند. کرم محافظت از لبها با مارک نیوآ و با فاکتور محافظتی 30 برای این منظور مناسب است . استفاده از کرم لبهایی که هم نرم کننده و هم ضدآفتاب هستند، پوست لب را نرم و لطیف نگه میدارند. معمولا” رژلبهای تیره و رژ لبهایی که حاوی برق لب هستند بیشتر لبها را خشک میکنند. اگر لبهای خشک و ترک خورده دارید، بهتر است از رنگهای روشن تر مثل هلویی روشن یا قرمز کمرنگ استفاده کنید..