هنگامی که دانشمندان اولین بار آن را در موشهای چاق ویژه ای کشف کردند، آنها آن را به سادگی “ژن چاقالو” نام نهادند. سالها بعد، هنگامی که ژنوم انسان را برای یافتن نشانگانهایی که سبب آسیب پذیری بیشتر در برابر دیابت نوع 2 می شوند، جستجو می کردند، ژن چاقالو( که اکنون با نام مؤدبانه تر FTO نامیده می شود) در آنجا هم خود را نشان داد. در واقع آشکار شد که افراد دارای دو رونوشت از این ژن، نسبت به آنهایی که این ژن را ندارند با احتمال 40% بیشتر در معرض ابتلا به دیابت نوع 2 و 60% بیشتر در معرض دچار شدن به چاقی هستند. همچنین افرادی که فقط یک رونوشت از این ژن را دارا هستند، نیز دارای اضافه وزن هستند.
اکنون دانشمندان بر این باور هستند که تعداد زیادی ژن چاقی وجود دارد. دکتر کلود بوچارد مدیر اجرایی مرکز تحقیقات پزشکی پنینگتون در دانشگاه ایالتی لوئیزیانا می گوید: ممکن است تا 100 ژن مرتبط با چاقی وجود داشته باشد، که هریک مسبب اضافه کردن یکی دو پوند(هر پوند 454 گرم است) به وزن انسان می شود. اگر توجه کنیم که در این شرایط چقدر کالری بیشتری باید بسوزانیم، این مقدار قابل ملاحظه می شود.
حدود 16% کل افراد دارای دو رونوشت از ژن FTO هستند و نیمی از ما دارای یک رونوشت این ژن هستیم. تاکنون دانشمندان فکر می کردند که دیگر ژنهای افزایش چاقی، در مقایسه با FTO اثر کوچکتری دارند. خبر خوب؟ یک زمینه ی ژنتیکی لزوما یک حکم ابدی نیست، بوچارد می گوید: ورزش کردن منظم و مرتب این ریسک را رفع می کند.
2- برخی مردم دارای سلول های چربی بیشتری هستند
و محدوده ی این تفاوت خیلی گسترده است، مثلا بعضی ها تا دوبرابر دیگران سلول چربی دارند. این مطلب را کرستی اسپالدینگ، پزشکی از مرکز کارولینسکا در استکهلم بیان می کند. حتی اگر شما چند کیلو وزن از دست بدهید، یا اضافه کنید، شمار سلول چربی شما باقی می ماند، محکم به چربی موجود درون می چسبد و همیشه شما را تشنه ی پر شدن با مقدار بیشتری غذا می کند. برای نمک پاشیدن به زخم ما، سلول های چربی افراد چاق و دارای اضافه وزن، چربی بیشتری را نگه می دارند.
سلول های جدید چربی در دوران کودکی ظاهر می شوند اما به نظر می رسد که در نوجوانی آنها متقف می شوند. از میان ما، آنهایی که سرنوشتشان داشتن تعداد زیادی از این سلول ها است، احتمالا از 2 سالگی شروع به تولید آنها می کنند. سرعت رشد سلولها ممکن است بیشتر باشد حتی اگر بچه ها دریافت کالری را محدود کنند. افراد ناشناس برای اسپالدینگ نامه نوشته و گفتند که چقدر به واسطه ی تحقیقات او ناراحت شده اند. اما او می گوید خبرهایی که او می دهد سرتاپا غم انگیز و ناراحت کننده نیستند.
او میگوید شما با داشتن سلول های چربی بیشتر در شرایط بهتری هستید تا اینکه سلول های چربی کمتری داشته باشید که اشباع شده و بزرگ باشند( یک تحقیق جدید نشان می دهد که گروه پرشده در برابر چاقی و پیچیدگی های سلامتی مربوط به آن آسیب پذیرترند). بنابراین با اینکه شما نمی توانید تعداد کل سلولهای چربی خود را کم کنید، اما کارهایی وجود دارند که با انجام آنها می توانید این سلول ها را کوچک نگهدارید.
3- شما قادر به تغییر سوخت و ساز خود هستید.
یک گروه اسکاندیناویایی دیگر به دنبال فهم این بودند که هنگام اضافه شدن وزن، در سطح سلولی چه اتفاقی می افتد. دکتر کرسی پیتیلاینن دانشیار تغذیه در بیمارستان دانشگاه هلسینکی، بر روی تعدادی دوقلو که یکی از آنها چاق و دیگری لاغر بود مطالعه نمود و دریافت که سلولهای چرب در قل های سنگینتر متحمل تغییرات متابولیکی می شوند که سوزاندن چربی را دشوار می سازد.
گروه پیتیلاینن بر این باورند که اضافه وزن کمی به اندازه ی 11 پوند( حدود 5 کیلوگرم) می تواند سوخت و ساز را کند کند و شما را به صورت گردآبی به درون یک چرخه ی شیطانی هل بدهد: هرچه چربی بیشتری می اندوزید، از دست دادن آن دشوارتر می شود.
چطور باید به مسیر درست بازگشت؟ پیتیلاینن می گوید :” هرچه بیشتر در این باره آموختم، بیشتر قانع شدم که ما نیازمند فعالیت فیزیکی هستیم.” خود او زمانی یک کودک خپله بود اما اکنون مرتبا می دود و وزن مناسبی دارد و سلامت است.
4- استرس شما را چاقتر می کند.
مستقیم ترین راه سندروم غذا در دهان است: شرایط پراسترس( حساب بانکی، رئیس) اشتها برای غذاها و تنقلات غنی از کربوهیدرات ها را شعله ور می کند، کربوهیدراتها هم به نوبه ی خود هورمونهای استرس را آرام می کنند( در یک مطالعه علمی وقتی محققان غذاهای پرکربوهیدرات را از موشهای مضطرب دور کردند، هورمونهای استرس آنها ناگهان افزایش یافتند.)
هورمونهای استرس ذخیره ی چربی را هم زیاد می کنند. برای پیشینیان ما در ماقبل تاریخ، استرس به معنای خشکسالی و قحطی یا نزدیک شدن ببرها بود، و فرآیند ذخیره سازی سریع معنی و مفهوم داشت، زیرا برای زنده ماندن در دوره های کم غذایی یا جنگیدن نیاز به انرژی اضافه داشتند. امروزه، ما این استرس ها را نداریم و کالری های مصرف نشده در اندام میانی ما جمع می شوند.
برای تراش دادن خودتان و برگشت به سایز مناسب، علاوه بر برنامه مرتب ورزشی خود، باید زمانی را نیز برای رهایی از استرس کنار بگذارید، خواه به صورت کلاس یوگا باشد یا صرف وقت با اعضای خانواده.
5- نقش دوران بارداری مادران بر سرنوشت فرزندان
سیگار کشیدن مادران، ریسک کمبود وزن تولد نوزادان را افزایش می دهد و الکل می تواند به مغز بچه آسیب بزند. بنابراین چرا نباید غذاهای ناسالم هم چنین ضربه هایی وارد کنند. حجم بزرگی از مطالعات علمی وجود دارند که در آنها اظهار می شود که غذاهای چرب و شیرین، که در دوران پیش از تولد شما توسط مادرتان مصرف می شوند می توانند چنین نتایجی به بار آورند. یک مطالعه انجام شده بر روی جوندگان، نشان داده که ماده های دارای اضافه وزن در مقایسه با آنهایی که وزن طبیعی دارند، دارای سطح بالاتری از گلوکز و اسیدهای چرب آزاد در رحم خود هستند. این مولکول ها سبب آزاد کردن پروتئین هایی می شوند که می توانند سیستمهای کنترل اشتها و متابولیک را در مغز در حال رشد، مختل نمایند.
چیزی که برای موشها درست است در بیشتر موارد برای انسانها نیز درست است. پزشکان دانشگاه ایالتی نیویورک، بین کودکانی که قبل از جراحی بایپس معدی مادرانشان به دنیا آمده اند با برادران و یا خواهرانشان که پیش از این عمل به دنیا آمده اند، مقایسه ای انجام دادند. پس از عمل، مادران چنان که انتظار می رفت وزن کمتری داشتند، اما نکته ی جالب این بود که کودکان نیز نصف آنچه که انتظار می رفت دچار چاقی بودند. به دلیل مشابهت ژنتیکی زیاد بین فرزندان، محققان این اختلاف وزن را به تغییرات ایجاد شده در محیط رحم نسبت دادند. قابل توجه مادران آینده: با تغذیه درست، به کودکان خود یک شروع زندگی سالم را بدهید.
هنگامی که بیماران نزد دکتر لوئیس آرون، رئیس سابق انجمن چاقی آمریکا و مؤلف یک کتاب در این باره می روند، بیشتر مواقع علاوه بر عادات غذایی، مقدار خواب آنها را بررسی می شود. اگر خواب شبانه ی آنها کمتر از 7 تا 8 ساعت باشد، به احتمال زیاد، دکتر آرون به جای تجویز آخرین رژیمها یا داروها برای آنها خواب بیشتر را تجویز خواهد کرد. او می گوید: با خواب بیشتر، احساس سیری بیشتری به وجود می آید و افراد چاق سریعتر وزن از دست می دهند.
چرا چنین است؟ محققان دانشگاه شیکاگو گزارش کرده اند که کمبود خواب، تعادل هورمونهای ما را بر هم می زند و هم سبب کاهش لپتین(که با داشتن احساس سیری کمک می کند) می شود و هم هورمون گرلین(که مسبب احساس گرسنگی است) را افزایش می دهد. بنابراین، علی رغم اینکه گرسنه نیستیم، احساس گرسنگی کرده و شروع به غذا خوردن می کنیم. علاوه بر این، خواب ارزانترین و آسان ترین راه مقابله با چاقی است!
7. وزن همسر و اعضای خانواده هم مهم است!
هنگامی که شوهر 188 سانتیمتری و 163 کیلوگرمی خانم جودی دیکسون، 57 کیلو از وزن خود را کم کرد، او احساس چندگانه ای داشت. او کسی بود که همیشه مواظب وزنش بود و ورزش می کرد، او همیشه کسی بود که تلاش می کرد شوهرش فعالیت بیشتری داشته باشد. مورت، یک نماینده ی فروش تجهیزات پزشکی است، او مرد رفتن به پارتی ها بود. اما پس از اینکه وزن کم کرد، زندگی متفاوتی را در پیش گرفت. این مطلب را همسر او می گوید که 43 سال دارد و مادر دو فرزند است. آنها در نیوجرسی زندگی می کنند. او به یاد می آورد که” مردان و زنان دور او حلقه می زدند و سوی کاریزمای او کشیده می شدند”. من احساس حسادت می کردم. دیکسون خود را با غذا خوردن تسکین می داد و قبل از تصمیم برای انجام هر اقدامی، 10 کیلو وزن اضافه کرد. سپس او به همراه همسرش دوچرخه سواری را آغاز نمودند و در یک برنامه رژیم نامنویسی کردند. سرانجام حدود 15 کیلو کم کرد و در فکر بیشتر وزن کم کردن است.
دیکسون این اضافه کردن وزن کم کردن وزن را به احساس حسادت خود نسبت می دهد. اما تحقیقات نشان می دهند که اضافه کردن و کم کردن وزن می تواند مسری باشد. براساس یک تحقیق چاپ شده در مجله پزشکی نیوانگلند(که یکی از معتبرترین مجلات پزشکی است) ، اگر یکی از زوجین چاق باشد، دیگری نیز به احتمال 37% چاق خواهد شد. محققان نتیجه گرفتند که به نظر می آید چاقی در شبکه های اجتماعی گسترش می یابد.
چنانکه درمورد دیکسون دیده شد، لاغر شدن دست کم در درون خانواده، واگیر دار است: هنگامی که دیکسون برنامه کاهش وزن خود را آغاز نمود، بزرگترین دختر او نیز اضافه وزن داشت و از عادتهای سالم مادرش در این برنامه پیروی نموده و حدود 20 کیلو از وزن خود را کم کرد.
