قرار گرفتن به مدت طولاني زير نور آفتاب، باعث آفتاب سوختگي مي‌شود. حتي اگر جزء آن دسته از افرادي باشيد كه هيچ‌گاه استفاده از كرم ضدآفتاب را فراموش نمي‌كنيد، باز هم نمي‌توانيد به طور كامل از نفوذ پرتوهاي ماوراء بنفش محفوظ بمانيد. به طور كلي پوست در معرض دو نوع پرتو ماوراء بنفش قرار دارد كه هر دو نوع از طريق راديكال‌هاي آزاد به پوست آسيب مي‌رسانند. بدن ما براي مقابله با راديكال‌هاي آزاد توليدشده توسط نور خورشيد داراي دفاع‌هاي طبيعي است؛ ولي معمولاً اين دفاع‌ها كافي نيستند. پرتوهاي خورشيد (UVA UVB) روي لايه‌هاي پوست اثر مي‌گذارند و باعث ايجاد سوختگي مي‌شوند. UVA در عمق پوست نفوذ كرده و ايجاد چين و چروك مي‌كند و UVB بر لايه‌هاي سطحي‌تر پوست اثر مي‌گذارد و باعث تغيير رنگ آن مي‌شود. آفتاب سوختگي علائمي مثل قرمز شدن پوست، گرم‌تر شدن آن، احساس خستگي و ضعف عمومي دارد و بسته به درجه سوختگي به سه دسته تقسيم مي‌شود: درجه يك، دو و سه. در آفتاب سوختگي درجه يك، پوست قرمز و دردناك مي‌شود. آفتاب سوختگي درجه دو نيز با قرمزي و درد همراه است، ولي علاوه بر آن پوست تاول مي‌‌زند. آفتاب سوختگي درجه سه شديدترين نوع سوختگي است كه بايد بلافاصله درمان شود. سوختگي‌هاي درجه 1 و 2 را مي‌توان به راحتي در خانه با قرار دادن كمپرس سرد روي ناحيه آسيب‌ديده و برخي روش‌هاي ديگر درمان كرد. كمپرس شير سرد نيز روش درماني بسيار خوبي است؛ زيرا پروتئين موجود در شير از پوست محافظت مي‌كند و آن را مرطوب نگه مي‌دارد.
آفتاب سوختگي و سرطان پوست
آفتاب سوختگي مي‌تواند موجب سرطان پوست شود. يك‌بار آفتاب سوختگي همراه با تاول زدن پوست، احتمال سرطان سلول‌هاي رنگي پوست را كه «ملانوم» نام دارند، دو برابر مي‌كند؛ بنابراين سرطان پوست مستقيماً با ميزان قرار گرفتن در معرض آفتاب ارتباط دارد. اگر سابقه سرطان پوست در خانواده شما وجود دارد، احتمالاً در معرض خطر بيشتري هستيد. اثر دو نوع اشعه‌اي كه از خورشيد ساطع مي‌شود، UVA بيشتر باعث سوختگي شده و منجر به سرطان مي‌گردد. شايد بتوان به جرأت گفت كه خورشيد يكي از مهم‌ترين عوامل در افزايش سرطان پوست است. برنزه شدن پوست هنگام قرار گرفتن طولاني مدت، نوعي واكنش محافظتي براي جلوگيري از آسيب بيشتر پوست در مقابل نور خورشيد است؛ ولي اين واكنش نمي‌تواند پوست را از سرطان محافظت كند. سرطان پوست از سرطان‌هايي است كه خيلي كند ايجاد مي‌شود؛ يعني ممكن است سال‌ها بعد نتيجه آفتاب سوختگي پوست‌تان را ببينيد. افرادي كه در كشورهاي گرمسيري زندگي ميكنند و عادت به حمام آفتاب گرفتن دارند، بيشتر در معرض ابتلا به سرطان پوست هستند. خطر اين بيماري بستگي به نوع پوست، ابري بودن هوا و ساعت روز دارد.
ساير آسيب‌هاي پوستي ناشي از نورخورشيد
قرار گرفتن در معرض نورخورشيد بدون محافظت از پوست، باعث ايجاد خال‌ها و كك و مك هايي به رنگ سبز تيره، قهوه‌اي و سياه مي‌شود. اين خال‌ها معمولاً روي پوست صورت، پشت سر و پاها بروز ميكنند و در موارد شديدتر روي شانه‌ها، كمر، چانه و دست‌ها نيز پديدار مي‌شوند. پوست‌هاي حساس و روشن بيشتر در معرض آفتاب سوختگي قرار دارند. اغلب سوختگي‌ها از نوع معمولي هستند كه خود به خود ظرف چند روز بهبود مي‌يابند؛ اما اگر پوست شما مرتباً دچار آفتاب سوختگي شود، بيشتر در معرض ابتلا به سرطان پوست هستيد؛ به همين دليل توصيه مي‌شود از قرار گرفتن در برابر نور خورشيد به طور مكرر و بيش از اندازه خودداري كنيد.
گياهان دارويي و درمان
قرار گرفتن در معرض نورخورشيد بدون محافظت از پوست، باعث ايجاد خال‌ها و كك و مك هايي به رنگ سبز تيره، قهوه‌اي و سياه مي‌شود. اين خال‌ها معمولاً روي پوست صورت، پشت سر و پاها بروز ميكنند و در موارد شديدتر روي شانه‌ها، كمر، چانه و دست‌ها نيز پديدار مي‌شوند. پوست‌هاي حساس و روشن بيشتر در معرض آفتاب سوختگي قرار دارند. اغلب سوختگي‌ها از نوع معمولي هستند كه خود به خود ظرف چند روز بهبود مي‌يابند؛ اما اگر پوست شما مرتباً دچار آفتاب سوختگي شود، بيشتر در معرض ابتلا به سرطان پوست هستيد؛ به همين دليل توصيه مي‌شود از قرار گرفتن در برابر نور خورشيد به طور مكرر و بيش از اندازه خودداري كنيد.
رژيم غذايي
وقتي كه دچار آفتاب سوختگي مي‌شويد، پوست‌تان خشك مي‌شود و بايد مجدداً ذخيره آب پوست‌تان را پر كنيد؛ به همين منظور بايد آب بيشتري بنوشيد؛ حتي اگر اين كار باعث شود كه زياد ادرار كنيد و به دستشويي برويد. علاوه بر نوشيدن آب بيشتر، بهتر است يك برنامه غذايي پر از مايعات نيز داشته باشيد. تا مي‌توانيد ميوه بخوريد؛ به‌خصوص ميوه‌هايي كه آب بيشتري دارند؛ مثل ليموشيرين و هندوانه.
مراجعه به پزشك
اگر هر يك از اين علائم زير را در خود مشاهده نموديد، بلافاصله به پزشك مراجعه كنيد: تب و لرز تاول‌هاي بسيار دردناك كه داخلشان پر از آب است. احساس سستي، خستگي و حالت تهوع مشكل در بينايي و حساسيت به نور
ضربان شديد قلب و احساس فرسودگي كم‌آبي شديد بدن احساس شديد تشنگي و دفع نامناسب ادرار
پانسمان سوختگي‌هاي كوچك‌تر
معمولا سوختگي‌هاي نوع 1 و 2 كوچك‌تر و سطحي‌تر از نوع 3 هستند و با كمي توجه درمان مي‌شوند. در چنين مواقعي ابتدا روي ناحيه سوخته كمپرس سرد بگذاريد. هيچ‌گاه يخ را به طور مستقيم روي سطح پوست سوخته قرار ندهيد، زيرا باعث مي‌شود حجم سوختگي افزايش يابد (كمپرس آب سرد مناسب‌تر است). از باند و نوار براي بستن ناحيه سوخته استفاده نكنيد، زيرا باعث مي‌شود محل سوخته ديرتر خوب شود.
از مسكن درد استفاده كنيد: در سوختگي‌هاي سطحي احتمال عفونت بسيار كم است؛ ولي براي احتياط و جلوگيري از اين اتفاق، ناحيه سوختگي را تميز نگه داريد.
درمان سوختگي‌هاي جدي‌تر
سوختگي‌هاي نوع 3 نياز به مراقبت و توجه بيشتري دارند. در چنين مواقعي هر چه سريع‌تر با مركز فوريت‌هاي پزشكي تماس بگيريد. خودتان لباس‌هاي ناحيه اطراف محل سوختگي را جدا نكنيد، زيرا در مواقع حاد منجر به خونريزي مي‌شود. مدت بسيار كوتاهي از كمپرس سرد استفاده كنيد تا كمي دماي ناحيه سوخته كاهش يابد. بلافاصله بعد از مرطوب كردن ناحيه سوخته، آن را با باند ببنديد. به علائمي از قبيل ضعف، تپش قلب، سرد شدن پوست، حالت تهوع و احساس گيجي دقت كنيد. ناحيه سوخته را با باند و نوار استريل ببنديد. از هيچ روغن و پماد چربي براي سوختگي‌هاي نوع 3 استفاده نكنيد؛ زيرا روغن و چربي با افزايش دماي ناحيه سوخته به آن آسيب بيشتري وارد مي‌كند و احتمال عفونت را نيز افزايش مي‌دهد.
درمان خانگي
اگر آفتاب سوختگي در حد متوسط باشد، مي‌توانيد از كمپرس آب سرد استفاده كنيد. كمپرس را به مدت 15 دقيقه روي محل سوختگي قرار دهيد و اين كار را روزي سه‌بار تكرار كنيد. مي‌توانيد مقداري جوش‌شيرين نيز به آب بيفزائيد تا احساس راحتي بيشتري كنيد.
تقريباً تمامي كرم‌ها و پمادهاي سوختگي كه در داروخانه‌ها وجود دارند، براي سوختگي‌هاي سطحي مفيد و مناسبند. وجود ويتامين E در كرم‌ها و پمادها ضروري است.
براي سوختگي‌هاي تقريباً شديد، بهتر است از وان آب سرد استفاده كنيد و حدود پانزده دقيقه بخش سوخته را در داخل آب قرار دهيد. اگر آب جنبش و تكان داشته باشد، تأثير بيشتري خواهد داشت؛ مثل جكوزي.
اگر آفتاب سوختگي روي چانه و قسمت‌هاي زير چشم‌تان ايجاد شده است. از چاي كيسه‌اي يا قاچ‌هاي خيار استفاده كنيد. سيب‌زميني و گوجه‌فرنگي نيز براي اين منظور مفيدند.
آب گوجه فرنگي را در شير ريخته خوب حل كنيد (به نسبت 1 به 6) و محلول را روي ناحيه آفتاب سوخته بماليد. با اين‌كار سوختگي سريع‌تر خوب مي‌شود.
برگ كاهو و كلم را داخل آب قرار داده در يخچال بگذاريد و وقتي به اندازه كافي سرد شدند، آنها را روي بخش‌هاي سوخته قرار دهيد.
قبل از قرار گرفتن در معرض نور مستقيم خورشيد، به سطح پوست‌تان لوسيون لانولين بماليد. اين‌كار مانند استفاده از كرم ضدآفتاب از پوست‌تان در برابر اشعه‌هاي زيانبار خورشيد محافظت مي‌كند.
براي سوختگي‌هاي ناحيه صورت، مقداري آرد جو را در شير مخلوط كنيد تا به شكل خميري در آيد. سپس كمي روغن زيتون، عسل و سفيده تخم‌مرغ اضافه كرده و تمام مواد را به خوبي با هم تركيب كنيد و خمير به دست آمده روي سطح پوست بماليد. اين روش براي درمان آفتاب سوختگي‌هاي ناحيه صورت بسيار مفيد است.
هيچ‌گاه تاول‌هاي ناحيه سوخته را نتركانيد. اين تاول‌ها در واقع مثل يك ديوار محافظتي از پوست عمل كرده و كمك ميكنند زودتر بهبود يابد.
از لوسيون‌هاي چرب و كرم‌هاي روغني مثل كره، بنزوكائين و ليدوكائين براي آفتاب سوختگي استفاده نكنيد؛ زيرا باعث افزايش دماي محل سوخته مي‌شوند و از التيام آن جلوگيري ميكنند. اجازه دهيد با عبور جريان هوا از ناحيه آفتاب سوخته، پوست سريع‌تر التيام يابد.
با صابون‌هاي خيلي قوي ناحيه سوخته را نشوييد.
مقداري از ساقه آلوئه‌ورا را روي ناحيه آفتاب سوخته بماليد. اين گياه بهترين مرهم براي سوختگي‌هاست. آلوئه‌ورا حاوي اَلواِكتين B است كه نوعي محرك سيستم دفاعي بدن مي‌باشد و مي‌تواند تا سه لايه از پوست نفوذ كند. از ژل آلوئه‌ورا نيز مي‌توانيد استفاده كنيد. اين گياه به تنهايي نمي‌تواند جلوي پوسته پوسته شدن پوست شما را بگيرد.
دنیای سلامت
