نکاتی مهم درباره کرم‌های لایه‌بردار و پیلینگ

سال‌هاست که متخصصان پوست و مو، از لایه‌بردارهای شیمیایی برای برطرف کردن عوارض ناخوشایند پیری پوست از قبیل تغییر رنگ، چین‌وچروک و خشونت پوست استفاده می‌کنند.

این مواد لایه‌بردار عبارت‌اند از: اسیدهای میوه (آلفاهیدروکسی اسید یا aha)، تری کلرواستیک اسید (tca)، فنول، زرورسینول و سالیسک اسید. این مواد موجب از بین رفتن لایه رویی پوست شده و به دنبال آن پوستی با ظاهر تازه‌تر و جوان‌تر جایگزین پوست قبلی می‌شود. این فرآیند که به عنوان لایه‌برداری یا پیلینگ شیمیایی نامیده می‌شود، باید حتما توسط متخصص پوست انجام شود که روش‌های مواجهه با این مشکلات را خوب می‌دانند. برخی کرم‌های لایه‌بردار مثل غلظت‌های پایین اسیدی میوه (aha) را افراد می‌توانند در منزل استفاده کنند اما باید بدانند که مصرف این کرم‌ها موجب افزایش حساسیت پوست نسبت به نور خورشید شده و لذا مصرف ضد آفتاب را نیز در طول روز مدنظر قرار دهند. به طورکلی، بسته به عمق نفوذ ماده شیمیایی، لایه‌بردار شیمیایی پوست را در دو نوع سطحی و عمیق تقسیم می‌کنیم که هر کدام ملاحظات و کاربردهای خاص خود را دارند.

کرم‌های لایه‌بردار را در هر فصلی می‌توان استفاده کرد، به‌شرطی‌که مراقبت از نور خورشید به‌خوبی انجام شود. افرادی که قادر به این کار نیستند، بهتر است فقط در فصول پاییز و زمستان از کرم‌های لایه‌بردار استفاده کنند و درعین‌حال مصرف ضد آفتاب را در طول روز به خاطر داشته باشند؛ چراکه در غیر این صورت دچار مشکلات عدیده‌ای مانند قرمزی و حساس شدن پوست، لک‌های پوستی و حتی احتمال رخداد سرطان‌های پوستی می‌‌شوند. کرم‌های لایه‌بردار را در بیماران مختلفی می‌توان تجویز کرد؛ مثلا خانم ۳۵ ساله‌ای که نگران پیر شدن پوست و رخداد چین و چروک‌های ظریف پوستی است، می‌تواند از مصرف این کرم‌ها سود ببرد. همچنین بیماران مبتلا به آکنه یا جوش صورت یا مبتلایان به لک‌های پوستی (مثل لک پوستی) نیز می‌توانند از فواید این کرم‌ها، زیر نظر متخصص پوست بهره‌مند شوند.

کرم‌های لایه‌بردار برای بهبود جوش‌های صورت مفیدند، اما اغلب اوقات کافی نیستند. اگر منظور شما از مصرف این کرم‌ها تنها رفع جوش‌هاست، بهتر است دست نگه داشته و با یک متخصص پوست مشورت کنید. شاید داروهای موضعی دیگر یا حتی داروی خوراکی برای شما لازم باشد. این کرم‌ها قادر به رفع جوشگاه‌های عمیق نیستند. حتی با بهترین دستگاه‌های لیزر و با بهره‌گیری از مجرب‌ترین متخصصین، گاه تنها تا ۳۰-۴۰ درصد می‌توان این جوشگاه‌ها را بهبود داد. البته بیماران خوش‌شانسی هم پیدا می‌شوند که گاه تا ۸۰-۷۰ درصد می‌توان جوشگاه‌های صورت‌شان را که اغلب ناشی از دستکاری جوش‌هاست، بهبود بخشید.

به هر حال هم بیمار و هم پزشک باید صبر و حوصله داشته باشند و گاه لازم است روش‌های مختلفی در درمان به کار رود… روش‌های جراحی مثل بالا آوردن فرورفتگی پانچ یا روش‌هایی مثل پیلینگ شیمیایی و بالاخره لیزردرمانی یا درم ابریشن (تراشیدن پوست با دستگاه یا سمباده). هر روش که کمی هم مفید واقع شود، خود غنیمت است!

کرم‌های لایه‌بردار با برداشت لایه‌های سلولی از روی پوست و نرم کردن کراتین، سبب نرم‌تر و شفاف‌تر شدن پوست شده و بالا بودن قدرت جذب رطوبت هوا، خشکی را ترمیم کرده و خواص ظاهری و قابل رویت پوست را بهبود می‌بخشند.با افزایش سرعت بازسازی سلول‌های پوست، کمک‌های پوستی نیز کمرنگ‌تر شده و میزان اثربخشی و نفوذ برخی داروی ضد لک نیز که بهتر است همراه کرم‌های لایه‌بردار مصرف شوند افزایش می‌یابد.

کرم‌های لایه‌بردار باید شب هنگام و در زمان خوابیدن مصرف شده، دور چشم و دور دهان مصرف نشوند (به دلیل ایجاد تحریک احتمالی در پوست حساس این نواحی) و صبح شسته شده و ضد آفتاب مصرف شود.

کرم‌های لایه‌بردار را می‌توان به دو دسته تقسیم کرد. یکی تریتوئین که از مشتقات ویتامین a است و در درمان برخی بیماری‌های پوستی مثل آکنه یا در درمان لک‌های پوستی به کار می‌رود و دیگری اسیدهای میوه یا آلفاهیدروکسی اسیدها که این‌ها اسیدهای ارگانیک طبیعی بوده، در سیب سبز (اسید مالیک)، آناناس و مرکبات (اسید سیتریک)، نیشکر (اسید گلیکولیک)، میوه‌های قرمز و شیر ترش و ماست (اسید لاکتیک)، بادام تلخ (اسید ماندلیک) و انگور (اسید تارتاریک) وجود دارند.

بیماران دارای پوست بسیار حساس به آفتاب یا بیماران مبتلا به عفونت‌های فعال مثل زردزخم یا تبخال و نیز افرادی که بیماری‌های خاصی مثل لوپوس دارند، نباید از این کرم‌ها استفاده کنند.

برای حصول نتایج قابل‌توجه، مصرف طولانی (حداقل چندماه) لازم است، ولی از همان هفته‌های اول مصرف کرم‌های لایه‌بردار، خواص ظاهری پوست تغییر می‌کند؛ پوست روشن‌تر و صورتی‌تر شده و بیمار احساس شادابی در پوست خود می‌کند. اثر روی فیبر و بلاست‌ها و ساخته شدن کلاژن جدید، حدود پنج تا شش ماه زمان لازم دارد.

کرم‌های لایه‌بردار برای بهبود جوش‌های صورت مفیدند، اما کافی نیستند. استفاده از کرم‌های لایه‌بردار نکات خواندنی و دانستنی دیگری هم دارد که توسط دکتر بهروز باریک‌بین متخصص پوست و مو تشریح شده است:

اسیدهای میوه با غلظت‌های پنج درصد، ۱۰ درصد و ۱۵ درصد قابل خرید بدون نسخه هستند، اما غلظت‌های بالاتر با تجویز پزشک بوده و در بسیاری از موارد باید لایه‌برداری در مطب انجام شود (پیلینگ ahaهایی با غلظت ۵۰ درصد یا ۷۰ درصد).

مصرف ترتیوئین نیز باید با تجویز پزشک باشد و در دوران بارداری نیز بهتر است مصرف نشود.

اگر از لایه‌برداری، به‌جا استفاده شود، نتایج خوبی را به همراه دارد؛ مثلا در تحقیقی که اخیرا در مرکز تحقیقات پوست دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی انجام شده، پیلینگ عمیق با tca با غلظت بالا که توسط متخصص پوست انجام می‌شود، می‌تواند در بهبود جوشگاه‌های آبله مرغان بسیار مفید باشد.

مهم‌ترین مساله در مورد مصرف خودسرانه کرم‌های لایه‌بردار، مساله افزایش حساسیت پوست نسبت به نور خورشید و لزوم محافظت از نور آفتاب و مصرف مرتب و مناسب کرم‌های ضد آفتاب است.