● هرچه تمایل به خوردن بیشتر، اضافه وزن بیشتر
دیگر نیازی به ثابت کردن نیست. گرسنگی شدیدی که شما را به سمت خوردن هر چیزی، البته بیشتر اوقات خوراکی های شیرین، سوق می دهد، تغذیۀ تان را نامتعادل کرده و باعث اضافه شدن وزن می شود. چه کار کنیم که دیگر قربانی این هوس های گاه و بیگاه نباشیم؟
● تمایل به خوردن: نیاز یا هوس؟
در کتاب های لغت در تعریف این کلمه آمده است: گرسنگی ناگهانی و شدید و/ یا خواستۀ شدید، تمایل غیر قابل مقاومت به چیزی.
در ابتدا باید بفهمیم که شما قربانی کدام گرسنگی شده اید، قائل شدن این تمایز چندان هم ساده نیست. زیرا ممکن است شما دچار گرسنگی آنی شده باشید، یک گرسنگی شدید که هر روز در یک ساعت معین تکرار می شود، در واقع ساعاتی گرسنه نیستید و ساعاتی دیگر به شدت احساس ضعف و گرسنگی دارید.
همان طور که می دانید، این گرسنگی های کاذب خطر افزایش وزن را با خود به همراه دارند، شما به این احساس پاسخ می دهید و آرامش می کنید ولی با نوعی احساس عذاب وجدان! ممکن است گاهی اوقات برای رها شدن از این احساس، یک لیوان آب بخورید ولی واقعیت این است که به هیچ وجه احساس سیری نمی کنید.
● تمایل به خوردنی بر اثر گرسنگی
آیا این تمایل بر اثر گرسنگی است؟ یک گرسنگی واقعی؟ اگر بر اثر گرسنگی واقعی باشد، باید شکم تان قار و قور کند، کمی سرتان گیج برود، چشم های خسته تان کمی محو ببیند و نتوانید خوب راه بروید.
سئوالی که در اینجا پرسیده می شود این است که آخرین وعده غذایی را چه زمانی صرف کرده اید؟
اگر خیلی وقت است که غذا خورده اید، یا یک وعده غذایی مثل صبحانه یا نهار را حذف کرده اید یا چندین ساعت است که هیچ چیز میل نکرده اید، در این صورت بله، شما واقعاً گرسنه هستید.
شاید هم وعده غذایی که صرف کرده اید کافی نبوده است.
در تمام این موارد، قند خون تان کاهش می یابد و واقعاً نیاز به خوردن دارید. مهم نیست محتوای چیزی که می خورید چیست، کافیست که یک خوراکی شیرین و قندی باشد.
● چاره ای برای تمایل به خوردنی بر اثر گرسنگی
چاره گرسنگی چیست؟ مسلماً اولین کار این است که وعده غذایی را حذف نکنید! گاهی اوقات، این ساده ترین کاریست که می توان انجام داد.
اگر از کسانی هستید که از صبحانه خوردن طفره می روید یا به یک کاسه غلات (خیلی شیرین) برای ۱۱ ساعت بسنده می کنید، خود را در معرض این گرسنگی شدید قرار می دهید، تنها راه چاره، رضایت دادن به یک وعده غذایی کامل است نه خوردن تنقلات و ریزه خوری!
یک غذای واقعی که از لحاظ پروتئین، چربی، کربوهیدرات و فیبر متعادل باشد! یعنی حداقل ۵۰ گرم نان (کربوهیدرات) سرشار از فیبر و نه نان سفید، کمی کره (چربی) و مربا، یک واحد میوه (حاوی کربوهیدرات و فیبر) و یک واحد لبنیات مانند ماست یا پنیر سفید (حاوی پروتئین).
اگر می خواهید برای صبحانه به یک ساندویچ یا سالاد بسنده کنید (برای این که چاق نشوید!)، طبیعتاً بعدازظهر دچار ضعف و گرسنگی و تمایل به خوردن شدید خواهید شد.
راه حل: یک واحد میوه یا یک واحد لبنیات به غذایتان اضافه کنید تا مدت بیشتری شما را نگه دارد. یا می توانید یک عصرانه شامل میوۀ تازه یا خشک یا یک کاسه پنیر سفید یا میوه یا تخم مرغ آب پز میل کنید.
● تمایل به خوردن به علت هوس
آیا این تمایل به خوردن و گرسنگی هوس است؟
ناراحت، خسته و مضطرب هستید، بر روی پوست تان احساس درد دارید، پشت تان درد می کند، پشت ترافیک کلافه شده اید، یا از اتوبوس جا مانده اید، با کسی (فرزند، همسر، رئیس،…) درگیر شده اید…
به طور خلاصه، هر مشکلی که داشته باشید، تحت تأثیر یک احساس کمابیش قوی قرار گرفته اید و تمایل دارید که چیزی بخورید. بدون اینکه خبر داشته باشید که این تمایل به خوردن از این احساس ناشی می شود.
اما آن چیزی که تمایل به خوردنش دارید، حسابی شیرین است! و قطعاً یک واحد میوه، یا یک کاسه ماست یا یک تخم مرغ آب پز نیست که برای یک مدت شکمتان را پرکند!
شما فکر می کنید که واقعاً گرسنه هستید، ولی اگر خوب تجزیه و تحلیل کنید متوجه می شوید که گرسنه نیستید، وگرنه برای رفع گرسنگی میوه، ماست یا تخم مرغ آب پز انتخاب های مناسب تری بودند تا یک خوراکی شیرین!
● علت تمایل به خوردن به علت هوس چیست؟
علت این امر یک عدم تعادل در تغذیه تان میان، قند (کربوهیدرات سریع الجذب) و پروتئین هاست.
اگر بیش از ۵% انرژی روزانه تان توسط قند تأمین شود، شما از میزان قند مناسب برای بدنتان تجاوز کرده اید.
آیا زن هستید و به طور نرمال روزانه ۲۰۰۰ کالری انرژی نیاز دارید؟ ۲۵ گرم قند یا شکر برای یک روزتان میزان مناسبی است. (یعنی ۱۰۰ کالری، هر گرم قند حاوی ۴ کالری است.)
ولی قند فقط همان مقداری نیست که شما به چشم می بینید و در چای، قهوه یا شیر می ریزید. قند موجود در نوشیدنی های شیرین را که پنهان شده اند از یاد نبرید. یک لیوان کوچک سودا ۱۰ کالری انرژی دارد. یک قاشق مربا یا یک بیسکویت ۵ تا ۱۰ گرم قند در خود دارند، یا یک دسر خامه ای حداقل ۲۰ گرم شکر را دارد.
قبل از این که با خیال آسوده شروع به خوردن خوراکی ها کنید، نگاهی هم به برچسب شان بیندازید. میزان قند دسرهای صنعتی را که در پایان غذا می خورید، نیز محاسبه کنید.
اگر در روز، تشنگی تان را با آبمیوه یا سودا (و نه آب) رفع می کنید، شک نداشته باشید، بدون اینکه متوجه باشید به سرعت از حد سهمیۀ قند روزانه تان عبور کرده اید!
این قندها واکنش های شیمایی بدن را برهم می زنند، شما همچنان بر مصرف بیشتر و بیشتر قند اصرار دارید و مانند یویو کربوهیدرات ها را در بدن تان بازی می دهید (در واقع میزان قند در خونتان را). متأسفانه، این وضعیت، شرایط بیوشیمیک تان و همزمان تغذیه تان را مختل می کند: وقتی که یک نوشیدنی شیرین می نوشید یا یک خوراکی شیرین می خورید، قندتان بالا می رود، موقع غذا که می شود گرسنه نیستید و تمایلی به گوشت، ماهی، تخم مرغ و مواد پروتئینی دیگر ندارید.
طی این مدت، تمام قندی که مصرف کرده اید در طی روز به چربی تبدیل شده و در ران هایتان (یا باسن یا شکم تان) جا خوش کرده اند!
● چاره ای برای تمایل به خوردن به علت هوس
متوقف کردن خوردن و نوشیدن مواد قندی راه حل مناسبی نیست زیرا در این صورت شما احساس می کنید که حالتان بد است و مأیوس هستید، در واقع این اقدام شرایط استرس روحی را که باعث تمایل به قند می شود، از بین نمی برد. بنابراین باید کم کم قند را کنار بگذارید تا دیگر واقعاً تمایلی به آن نداشته باشید.
برای این کار باید با اضافه کردن میزان پروتئین وعده غذایی تان شروع کنید، خصوصاً صبحانه. یک واحد لبنیات یا یک برش ژامبون یا یکی دو تا تخم مرغ زده شده به شکل املت میل کنید. این مواد پروتئینی به اضافه نان کامل (حداقل ۵۰ گرم) که کمی کره مالیده اید و یک واحد میوه، صبحانۀ ایده آلی را تشکیل می دهند.
خواهید دید حتی اگر عصبانی و ناراحت شوید، تمایل تان به مواد قندی در صبح از بین خواهد رفت؛ علتش هم غذاهای مقوی و سرشار از پروتئین، کربوهیدرات و فیبر است. احتمالاً فکرش را هم نمی کردید که این قد تأثیر داشته باشد!
اما اگر نخوردن مواد قندی و شیرینی جات واقعاً عذابتان می دهد، یک کاسه کوچک ماست یا پنیر سفید یا یک عدد تخم مرغ آب پز، بخورید. پروتئین های موجود در این خوراکی ها، تمایل به مواد قندی را از بین می برند.
یک برش گوشت یا یک تکه ماهی، به همراه مقدار مناسبی سبزیجات به اضافۀ لبنیات و میوه و البته نان کامل ناهار مناسبی را تشکیل می دهند. این میزان مناسب پروتئین حیوانی و گیاهی، کربوهیدرات های ملایم و فیبر باعث حفظ میزان مناسب کربوهیدرات می شود.
● آب بنوشید
سودا و نوشیدنی های شیرین ممنوع! این نوشیدنی ها حتی اگر باعث افزایش قند خون تان هم نشوند،تمایل به شیرینی تان را تحریک کرده و شما را به خوردن و نوشیدن مواد قندی عادت می دهند.
باید تمایل کمتری به نوشیدنی های شیرین نشان دهید، زمانی که تشنه هستید، یک لیوان آب خنک (و نه یخ) را امتحان کنید.
خواهید دید که نوشیدن یک لیوان آب خنک در مقایسه با یک نوشیدنی شیرین یا سودا، که دلتان می خواست بنوشید و چندان هم تشنگی را رفع نمی کند، بسیار لذت بخش تر است.
با به کار بستن این توصیه ها، به سرعت خواهید دید که دیگر دچار گرسنگی های شدید و کاذب نخواهید شد و با این روش می توانید اضافه وزنتان را کم کنید.
زهرا علی دوست
