امروزه تعداد افرادی که به دنبال رژیم های سریع و آنی برای لاغری می گردند، کم نیست. بسیاری از افراد نیز از این فرصت استفاده می کنند و رژیم های غیراصولی با هزینه های گزاف را به آنها تحمیل می کنند…
وزن افرادی که از این رژیم ها تبعیت می کنند، شاید در ظاهر کم شود اما در علم تغذیه به آن کاهش وزن نمی گویند چون فقط آب بدن کاهش یافته است. وقتی بدن تحت استرس رژیم غیراصولی قرار می گیرد، مکانیسم های متعددی به شکل زنجیره ای برای حفظ حیات کار خود را آغاز می کنند و در صورت پافشاری فرد بر رژیم ممکن است عوارض بسیاری در پی داشته باشد. به این ترتیب، مکانیسم ها و عواقب آنها را با هم مرور می کنیم:
وقتی بدن احساس می کند در قحطی قرار گرفته، اولین کار، جلوگیری از مصرف چربی های انباشته شده در آن است که برای انجام فعالیت های غیرارادی حیاتی هستند. در این شرایط بدن از منابع کوره های انرژی یعنی عضلات و کبد استفاده می کند که در آنها میتوکندری های فراوانی وجود دارد و درشت مغذی ها را به انرژی تبدیل می کند. عضلات شروع به تحلیل می کنند و در نتیجه سوختن انرژی ناقص انجام می گیرد و ترکیب هایی به نام «کتون» ایجاد می شود که یکی از وظایف آنها ایجاد بی اشتهایی است. در این شرایط محیط به سمت اسیدی شدن می رود، پس دستور تخلیه کلسیم و مینرال ها (مواد معدنی) از اسکلت را صادر می کند که این خود زمینه ساز پوکی استخوان است. از طرف دیگر، آب میان بافتی و آب سلولی نیز برای شستشوی مواد زائد از بدن دفع می شود و تمام این مسایل عوارضی نظیر افتادگی عضلات صورت، تحلیل عضلات، شل شدن پوست بدن، ریزش مو، کم خونی های گاهی غیرقابل جبران، نوروپاتی و… را به دنبال دارد که در درازمدت قابل مشاهده هستند.
حتی در این شرایط نیز بدن تلاش می کند عوارض ناشی از پیروی فرد از رژیم غیر اصولی را جبران کند. مغز سوخت وساز بدن را کاهش می دهد درنتیجه حتی با وجود کم خوردن و تحرک بیشتر وزن ثابت می ماند. در صورتی که باز هم بر ادامه رژیم غیراصولی پافشاری شود، بدن ترفند دیگری دارد و آن ایجاد ولع خوردن است یعنی فرد بعد از ۱۵ ۱۰ کیلوگرم کاهش وزن به ریزه خواری می افتد و ولع خوردن پیدا می کند و در کوتاه مدت نه تنها به وزن قبلی، بلکه به بیش از آن بازمی گردد. از این به بعد، بدن عضله سازی و ترمیم اسکلت نمی کند و فقط چربی به خصوص در ناحیه شکم، پهلو و باسن و ران تجمع پیدا خواهد کرد. از جمله عوارض بلندمدت رژیم های غیراصولی، اختلال های تغذیه ای شامل بی اشتهایی عصبی یا تحریک به استفراغ بعد از خوردن غذاست. هر دو این اختلال ها عوارض غیرقابل جبرانی دارند که از آن جمله می توان به آرتروز، کم خونی، ریزش مو، تغییرات رنگ پوست و… اشاره کرد. عوارض ناشی از رژیم های غیراصولی در تمام گروه ها یکسان است گرچه بی اشتهایی عصبی بیشتر در جوان ترها و گروه سنی ۱۸ تا ۲۰ سال دیده می شود و بولیمیا در سنین بالاتر بروز می کند. توصیه کلی متخصصان تغذیه، پیشگیری از چاقی است زیرا به دنبال چاقی، انتخاب رژیم های لاغری غیراصولی، ناتوانی در ثابت نگه داشتن وزن و داشتن رژیم های یویویی عوارض بی شماری در پی دارند.
آفتاب
