اين روزها زنان بسياري براي زيبايي بيشتر يا پوشش‌دهي موهاي سفيد خود از رنگ موها استفاده مي‌كنند. اين كار به مردان نيز سرايت كرده است؛ غافل از اينكه اين مواد چه عوارض جبران ناپذيري به همراه دارند. به طور كلي رنگ موها به دو دسته تقسيم مي‌شوند: رنگ موهاي گياهي و رنگ موهاي شيميايي كاربرد رنگ موهاي شيميايي بسيار بيشتر از رنگ موهاي گياهي است. استفاده از اكسيدان به طور مداوم و طولاني مدت بر شكنندگي موها مي‌افزايد. مسلما رنگ‌هاي گياهي تاثيرات منفي بسيار اندكي دارند، ولي به طور كلي مردم از آنها استقبال نمي‌كنند؛ چرا كه رنگ‌هاي شيميايي، با تنوع رنگي وسيعي به بازار عرضه شده و جاي رنگ‌هاي طبيعي را گرفته‌اند.
مو را مي‌توان يكي از اجزاي پوست تلقي كرد كه اصلي‌ترين جزء آن كراتين (نوعي پروتئين) است. پروتئين‌هاي ديگر مثل يوملانين و فائوملانين نيز در مو وجود دارند كه عامل رنگ طبيعي آن هستند. رنگدانه يوملانين عامل رنگ‌هاي تيره، مثل قهوه‌اي و مشكلي و رنگدانه فائوملانين عامل رنگ‌هاي قرمز تا زرد است. تغيير در ميزان اين رنگدانهها در افراد مختلف، باعث به وجود آمدن رنگ‌هاي مختلف موي سر مي‌شود و اگر فردي اين رنگدانهها را نداشته باشد، تمام موهايش سفيد مي‌گردد. هر تار مو از دو بخش غلاف و ريشه تشكيل شده است. غلاف، دور تا دور پوست و ريشه را مي‌پوشاند. مو از قسمت ريشه رشد مي‌كند و ساير بخش‌هاي مو مرده هستند. رنگ موها به دليل وجود رنگدانه‌هاي آنها است. قبل از آنكه به سراغ رنگ موها برويم، بايد بدانيم كه موهاي نرم نسبت به موهاي ضخيم و زبر زودتر آسيب مي‌بينند؛ ولي جذب مواد شيميايي در آنها سريع‌تر است. موهاي زبر به علت اينكه لايه‌هاي كوتيكول بيشتري دارند، معمولا در برابر رنگ موها و دكلره‌ها بيشتر مقاومت مي‌كنند. غلاف به صورت يك برجستگي روي پوست و ريشه در زير سطح پوست قرار دارد. غير از ريشه مو كه بخش زنده آن است، ساير بخش‌هاي مو مرده هستند. هر انسان حدود 100- 150 هزار تار مو روي سر خود دارد. كم‌خوني شديد، بيماري تيروئيد و برخي بيماري‌هاي ديگر مي‌توانند موجب سفيد شدن زود هنگام موها شوند.
انتخاب رنگ مو
رنگ مو را از روي كاتالوگ انتخاب نكنيد؛ زيرا رنگ مو بايد با رنگ چشم‌ها و رنگ پوست متناسب باشد. رنگ موها از شماره 1 تا 10 تقسيم‌بندي مي‌شوند (شماره 10، روشن‌ترين درجه است و برعكس). وقتي كه موهاي خود را روشن مي‌كنيد، هاله گرمي از رنگ‌هاي زرد، نارنجي و قرمز دور شما ديده مي‌شود. افرادي كه رنگ پوستشان گندمگون است، بهتر است از رنگ‌هاي مسي، گل بهي، نخودي، قهوه‌اي، زرد، قهوه‌اي مايل به طلايي، فندقي و عسلي استفاده كنند. براي پوست‌هاي روشن نيز رنگ‌هايي با هاي‌لايت‌هاي آبي يا قرمز مناسب است. چشم‌هاي آبي، با رنگ‌هاي آبي خاكستري، آبي تيره، سبز تيره، مشكي و قهوه‌اي به صورت هاي‌لايت هماهنگي بيشتري دارند.
به طور كلي هنگام انتخاب رنگ مو بايد به پنج مورد توجه داشت:
1) رنگ طبيعي مو 2) رنگ پوست 3) رنگ چشم 4) چاقي و لاغري شخص 5) شخصيت فرد
افرادي كه موهاي سرشان سفيد است، هنگام رنگ كردن بايد به چند نكته توجه داشته باشند. موهاي سفيد در برابر رنگ موها مقاوم هستند و به سرعت هم رنگ خود را از دست مي‌دهند. به خاطر نبودن رنگدانه در تار مو، رنگ موها، روشن‌تر به نظر مي‌رسند. قبل از رنگ كردن، موها را خوب نرم كنيد، مدت قرار دادن رنگ روي موها را افزايش دهيد و درجه رنگ را تيره‌تر انتخاب كنيد.
رنگ موها از چه اجزائي تشكيل شده‌اند
تا صد سال پيش از رنگ موهاي طبيعي استفاده مي‌شد؛ اما در سال 1909، نخستين بار يك شيميدان رنگ موي مصنوعي را ساخت و بعد از آن نخستين شركت توليد رنگ موي مصنوعي در كشور فرانسه تاسيس شد. نام اين شركت را «لورآل» نهادند كه امروزه شهرت بسياري در توليد لوازم بهداشتي و آرايشي در سطح جهان دارد. رنگ موها به طور كلي از دو ماده شيميايي به نام پيروكسيدهيدروژن و آمونياك تشكيل شده‌اند. پيروكسيدهيدروژن يا همان اكسيدان، موجب حالت گرفتن مو و تثبيت رنگ آن مي‌شود. استفاده زياد از اكسيدان سبب خارج شدن سولفور مو و از دست رفتن سولفورمو، باعث زبري و نازكي تارهاي مو مي‌گردد. آمونياك نوعي ماده قليايي است كه به روشن شدن موها كمك مي‌كند. آمونياك كوتيكول، يعني قشر خارجي مو را جدا كرده و به درون پوسته مو نفوذ مي‌كند. از آنجايي كه براي روشن شدن موهاي تيره بايد رنگدانه‌هاي اوليه مو از بين بروند تا رنگ جديد نمايان شود، از بين بردن رنگدانهها ممكن است به ساقه موها آسيب برساند و موجب خشكي، شكنندگي، موخوره و خشن شدن موها شود. رنگ‌هاي طبيعي مو (مثل حنا و پوست گردو) بسيار بي‌خطرتر از رنگ‌هاي شيميايي هستند؛ ولي به خاطر داشتن سه عيب اصلي، كمتر كسي به سراغ آنها مي‌رود. 1) اين رنگ‌ها بعد از چند بار شست و شو اثر خود را از دست مي‌دهند. 2) افراد زيادي به آنها حساسيت دارند 3) تنوع رنگي بسيار كمي دارند. رنگ موها به سه دسته موقت، نيمه موقت و دائم تقسيم مي‌شوند. رنگ موهاي موقت با يك بار شست و‌شو از بين مي‌روند. (رنگ فقط روي ساقه قرار مي‌گيرد). اين رنگ‌ها باعث تحريك پوست سر و حساسيت نمي‌شوند و البته كم‌خطرتر از ساير رنگ موها هستند. رنگ موهاي نيمه موقت، از راه منافذ طبيعي به داخل ساقه مو نفوذ مي‌كنند؛ ولي بعد از 6- 7 بار شست و شو از همان منافذ خارج مي‌شوند و مو به رنگ طبيعي خود باز مي‌گردد. رنگ موهاي دائمي كه با شست‌و شو از بين نمي‌روند، حاوي آمونياك و اكسيدان هستند و موجب تغييرات پايدار و غيرقابل برگشت مو مي‌شوند و با نفوذ در ساختار مو، آن را تخريب مي‌كنند. با آنكه تقريبا همه خانم‌ها از عوارض استفاده مداوم از رنگ موها و حتي سرطان‌زا بودن آنها اطلاع دارند، باز هم از آنها استفاده مي‌كنند و در واقع خطرات احتمالي آن را به جان مي‌خرند. متخصصان در اين زمينه توصيه مي‌كنند كه دست‌كم از رنگ مو در فاصله‌هاي زماني طولاني‌تري استفاده شود تا عوارض آن در درازمدت پديد آيد. براي مبارزه با موخوره نيز كوتاه كردن نوك موها توصيه مي‌گردد. استفاده مداوم از رنگ باعث خشكي و شكنندگي موها مي‌شود؛ بنابراين بايد با افزايش رطوبت، تا حد زيادي از آن جلوگيري كرد. روغن زعفران براي اين منظور بهترين انتخاب است. همچنين شامپوي خود را تغيير دهيد و از شامپوي مخصوص موهاي رنگ شده استفاده كنيد. از سشوار نيز كمتر استفاده كنيد و موها را در حالت خيس شانه نزنيد.
خطرات احتمالي رنگ كردن مداوم موها
طبق تحقيقات، افرادي كه به طور مداوم موهاي خود را رنگ مي‌كنند، بيش از سايرين در معرض ابتلا به سرطان (سرطان ليموفا) هستند. البته عوامل سرطان‌زا از بيشتر رنگ موها حذف شده است و اين مساله بيشتر به دو و سه دهه پيش مربوط مي‌شود. خطر ديگر، احتمال طاسي است. ريزش شديد موهاي سر و عدم رويش مجدد آنها باعث ايجاد طاسي مي‌شود. استفاده مكرر از رنگ موهاي شيميايي موجب بروز كمبود پروتئين، افزايش مقدار ويتامين A بدن، كمبود آهن، استفاده از برخي داروها، يائسگي، اضطراب، ترس، عمل جراحي، تب شديد و عفونت مي‌شود. ايجاد حساسيت‌هاي پوستي در اثر استفاده مداوم از اين رنگ‌ها، عارضه ديگر است كه ماده‌اي به نام «پارافنيلن ديامين» كه در تركيبات رنگ مو وجود دارد، سبب آن مي‌شود. اين حساسيت‌ها با قرمزي، پوسته ريزي، تاول و حتي قرمز شدن چشم‌ها بروز مي‌كند. با يك بار استفاده از رنگ مو نمي‌توان از حساسيت‌زا بودن يا نبودن آن مطمئن شد. در نخستين بار ممكن است دچار حساسيت نشويد و سيستمي ايمني هنوز واكنشي به آن نشان ندهد؛ اما در دفعات بعدي ممكن است سيستم ايمني شروع به توليد آنتي‌بادي كرده و حساسيت بروز كند. بنابراين بهتر است قبل از استفاده از رنگ مو، آن را در قسمت كوچكي از پوست خود تست كرده و 48 ساعت صبر كنيد؛ چنانچه هيچ‌گونه عارضه‌اي ايجاد نشد، اقدام به رنگ كردن موهاي خود نماييد.
چند توصيه براي موهاي رنگ شده
1) در روزهاي آفتابي، از كلاه، روسري و محصولات ضدآفتاب استفاده كنيد تا موهاي‌تان كمتر خشك شوند و پوست‌تان نيز آسيب نبيند.
2) از نرم‌كننده‌ها و تقويت‌كننده‌هاي مناسب استفاده كنيد تا رطوبت موهاي‌تان حفظ شود.
3) به هنگام خشك كردن موها، حوله را به نرمي روي موهاي‌تان بكشيد.
4) موهاي خود را هنگام خيس بودن شانه نزنيد.
5) براي خشك كردن موها زياد از سشوار استفاده نكنيد و در صورت استفاده، زمان آن را كاهش داده و سشوار را با فاصله بيشتري از سر خود نگه داريد.
6) موهاي نازك آسيب‌پذيرتر و حساس‌تر از موهاي ضخيم هستند.
7) در دوران بارداري خصوصا سه ماهه نخست از رنگ كردن موها بپرهيزيد.
دنیای سلامت
