جوش هاي صورت مشكل بسيار شايعي است كه خيلي از افراد به خصوص جوانان با آن درگير هستند و براي حل اين مشكل به انواع و اقسام روش ها متوسل مي شوند. همه افرادي كه آكنه دارند با پرسش هاي مشابهي درباره چگونگي ايجاد آكنه و راه هاي درمان آن و موضوعاتي از اين قبيل رو به رو هستند. در اينجا تعدادي از پرسش هاي رايج درباره اين مشكل پوستي را مي خوانيد كه متخصصان به آنها پاسخ گفته اند. به خاطر داشته باشيد كه متخصص پوست شما بهترين منبع براي پاسخگويي به پرسش هاي بهداشت و سلامتي پوست شماست.علت ايجاد آكنه چيست؟علت ايجاد آكنه به تغييراتي بر مي گردد كه هنگام بلوغ در بدن يك فرد روي مي دهد. هورمون هاي مسبب رشد و بلوغ فيزيكي توليد چربي، غده هاي چربي پوست را بيشتر مي كنند. مهمترين هورمون مؤثر بر توليد چربي آندروژن(هورمون مردانه) است. اين هورمون در بدن زنان هم وجود دارد؛ ولي، در بدن مردان به مراتب بيشتر است. در دوران بلوغ سلول هاي پوست شروع به پوسته ريزي مي كنند و وقتي اين پوسته ها با چربي اضافه پوست در آميخته شوند، مي تواند روزنه هاي فوليكول صورت را ببندد. در همين حال، غده هاي چربي پوست كه همچنان چربي ترشح مي كنند، فوليكول ها را متورم و قرمز مي كنند. افزون بر اين، يك نوع باكتري طبيعي پوست در فوليكول مسدود شده به سرعت تكثير مي يابد. در اين فرآيند اين باكتري موادي را ترشح مي كند كه مي تواند سوزش، خارش و التهاب را باعث شود. گاهي ديواره اين فوليكول ها مي تركد و التهاب به پوست اطراف هم سرايت كند.
من صورتم را چند بار در روز مي شويم؛ ولي، باز هم صورتم آكنه دارد. علت چيست؟
بسياري از افراد فكر مي كنند كه پوست كثيف سبب بروز آكنه است؛ ولي، واقعيت اين است كه شستتن صورت به تنهايي آكنه را برطرف نمي كند. شستن كمك مي كند كه سلول هاي پوست مرده و چربي اضافي از روي صورت پاك شود. بسيار از افراد از فرآورده هايي براي پاك كردن صورت شان استفاده مي كنند كه حاوي الكل است و آن قدر صورت شان را با شدت مي شويند كه ضايعات را تشديد مي كند. شستن صورت دوبار در روز هر بار با صابون ملايم كافي است. آكنه به خاطر تعدادي از عوامل بيولوژيك به وجود مي آيد كه فراتر از كنترل آنها با شستن است. براي درمان آكنه بايد درمان هاي پزشكي خاص صورت گيرد.
آيا استرس آكنه را بدتر مي كند؟
به طور كلي استرس را مسؤول بدتر شدن آكنه مي دانند. استرس مي تواند تغييرات بسياري در بدن به وجود آورد، از جمله سطوح هورمون هايي كه از لحاظ تئوري سبب بروز آكنه هستند را تغيير دهد. در بسياري از موارد هم، اين ضايعات آكنه است كه استرس به وجود مي آورد. اگر آكنه درست درمان شود، استرس در بيشتر افراد تأثير چنداني بر شدت ضايعات آكنه نخواهد داشت.
من در دوران نوجواني آكنه نداشتم؛ ولي، چرا در بزرگسالي به آن دچار شده ام؟
به طور معمول، آكنه در دوران نوجواني شروع مي شود و در اوايل دهه 20 زندگي هم از بين مي رود. در بعضي افراد اين بيماري تا دوران بزرگسالي هم ادامه مي يابد. در اين موارد آكنه شديدتر است و غير از صورت نقاط ديگر بدن را هم درگير مي كند. اين حالت بيشتر در مردان اتفاق مي افتد و در زنان با دوران قاعدگي آنها ارتباط دارد.
درباره آكنه در زنان دلايل بسياري وجود دارد. همان طور كه سن يك زن بيشتر مي شود، تغييرات هورموني به خودي خود مي تواند وضعيت غده هاي چربي پوست را تغيير داده و خود اين آكنه را به وجود آورد. كيست هاي تخمداني و بارداري هم مي تواند آكنه را سبب شود. بعضي از زنان هم با قطع مصرف قرص هاي ضد بارداري به آكنه دچار مي شوند. استفاده از بعضي از لوازم آرايش هم مي تواند جوش هاي آكنه را ظاهر كند.
رژيم غذايي چه ارتباطي به آكنه دارد؟
غذاها عامل ايجاد آكنه نيستند. پيروي از يك رژيم سفت و سخت آكنه شما را درمان نخواهد كرد. بسيار از افراد فكر مي كنند، آكنه آنها با خوردن غذاهاي خاصي چون شكلات، كولا، مغزهاي شور و غذاهاي چرب بدتر شده، درحالي كه هيچ مدرك علمي مشخصي اين مطلب را تأييد نمي كند. ولي، اگر مي بينيد كه غذاهاي خاصي آكنه شما را بدتر مي كند، آنها را نخوريد و براي سلامتي خود يك رژيم غذايي سالم و كامل را داشته باشيد. ولي، اگر آكنه درست درمان شود، غذا هاي مختلف تأثيري بر شدت آن نخواهد داشت.
آيا نور خورشيد به آكنه كمك مي كند؟
برخي از بيماران فكر مي كنند كه نور خورشيد ضايعات آكنه آنها را بهتر مي كند و براي همين مي كوشند كاري كنند كه اشعه ماوراي بنفش خورشيد به پوست شان برسد. هيچ دليل علمي اين ادعا را ثابت نكرده است.
در عوض نور خورشيد ريسك ابتلا به سرطان پوست را افزايش مي دهد و پيري زودرس پوست را باعث مي شود. قرار گرفتن در معرض نور ماوراي بنفش براي درمان آكنه توصيه نمي شود. افزون بر اين، بسياري از درمان هاي آكنه باعث مي شود كه پوست به نور خورشيد حساس تر شود و بيشتر آسيب ببيند.
بهترين راه درمان آكنه چيست؟
درمان آكنه در افراد گوناگون با هم متفاوت است. اگر از چند محصول ضد آكنه استفاده كرده ايد و نتيجه نگرفته ايد به يك متخصص پوست مراجعه كنيد. او تصميم خواهد گرفت كه چه درماني براي آكنه شما مناسب تر است.
كسي كه آكنه دارد از چه لوازم آرايشي و پاك كننده مي تواند استفاده كند؟
محصولاتي را بخريد كه روي بسته آنها نوشته شده noncomedogenic، اين نوع مواد آرايشي و بهداشتي آكنه ايجاد نمي كنند. بعضي از درمان هاي آكنه مي تواند خشكي و خارش پوست را باعث شود كه اين عوارض به طور معمول در هفته هاي اول درمان روي مي دهد و برخي از مواد بهداشتي و آرايشي اين حالت را بدتر مي كند. بايد براي انتخاب نوع مناسب فرآورده هاي آرايشي و بهداشتي با متخصص پوست مشورت كنيد. نبايد روي پوستي كه آكنه دارد موارد زير سازي غليظ به كار ببريد. سايه هاي چشمي كه حالت پودري دارند، بهتر از پودرهاي كرمي بوده و كمتر ايجاد حساسيت و آكنه مي كنند.
آيا فشار دادن ضايعات مضر است؟
درحالت كلي بله و بيمار نبايد به ضايعات دست بزند يا آنها را فشار دهد. به خصوص، ضايعات التهابي آكنه را به هيچ وجه نبايد دست كاري كرد. فشار دادن، مواد عفوني را بيشتر درون پوست فرو مي كند و التهاب را افزايش مي دهد و باعث مي شود كه پس از خوب شدن جاي جوش ها روي صورت باقي بماند و از خود اسكار به جا گذارند.
آيا مي توان درباره جاهاي باقي مانده از جوش ها كاري كرد؟
بهترين روش پيشگيري از برجا ماندن جاي جوش ها اين است كه جوش ها هرچه زودتر درمان شوند. متخصصان پوست با استفاده از روش ها مختلفي چون مواد شيميايي لايه بردار ليزر يا درمابراسيون مي توانند اثرات جوش ها را از بين ببرند. ولي، مهم اين است كه پيش از به كارگيري اين روش ها آكنه ها به خوبي درمان شده باشد.
چه قدر طول مي كشد تا داروهاي درمان آكنه اثر كند؟
اين مدت بستگي به نوع فرآورده دارويي دارد؛ ولي، در بيشتر موارد چند هفته تا چند ماه طول مي كشد تا دارو اثرش را نشان دهد. بيشتر متخصصان پوست استفاده همزمان از چند دارو را روزانه توصيه مي كنند و 4 تا 8 هفته طول مي كشد تا آنها درمان را تغيير دهند. دانستن اين مطلب خيلي مهم است تا بيماران پس از گذشت چند روز يا يك هفته پس از شروع درمان دلسرد نشوند و درمان را قطع نكنند. اگر پس از گذشت مدت زيادي پيشرفتي حاصل نشد، با پزشك خود مشورت كنيد تا در صورت لزوم دارو را تغيير دهد.
آيا مصرف دارو بيش از مقدار تجويز شده، روند درمان را تسريع مي كند؟
به هيچ وجه اين كار را نكنيد و دارو را مطابق دستور پزشك مصرف كنيد. مصرف بيش از مقدار توصيه شده دارو مي تواند به آسيب و خارش بيشتر پوست منجر شود كه روند درمان را كند مي كند. اگر داروهاي خوراكي را بيش از مقدار لازم مصرف كنيد، تنها ريسك بروز عوارض جانبي را بيشتر كرده ايد.
صورتم ديگر جوش ندارد. مي توانم داروهايم را قطع كنم؟
اگر متخصص پوست به شما گفته كه مي توانيد داروها را قطع كنيد، مي توانيد از مصرف دارو دست بكشيد. در هر حال ادامه دادن يا قطع دارو مسأله اي است كه فقط پزشك متخصص مي تواند تشخيص دهد. اگر خودتان دارو را قطع كنيد، امكان دارد چند هفته بعد جوش ها با شدت بيشتري دوباره ظاهر شوند و اين بار درمان شان مي تواند مشكل تر باشد. اگر چند دارو با هم مصرف مي كنيد، بهتر است همه آنها را با هم قطع نكنيد بلكه ابتدا يكي را قطع كنيد و آنگاه پزشك وضعيت آكنه هاي تان را بررسي كند تا پيش از قطع كامل همه داروها با احتياط جلو برويد.
آيا زمان خوردن داروها اهميت دارد؟
اين مطلب را از پزشك مسؤول داروخانه بپرسيد. اگر يك نوع آنتي بيوتيك مصرف مي كنيد و صبح، شب يا ظهر آن را مي خوريد، لازم است كه هر زماني كه دارو را براي اولين بار شروع كرديد، هميشه سر همان موقع آن را بخوريد. اگر داروها را چند روز يك بار مي خوريد، بكوشيد طوري ساعات را تنظيم كنيد كه بتوانيد سر همان ساعت آنها را بخوريد و به آن برنامه عمل كنيد. براي مثال اگر زمان خوردن يك نوبت ساعت 2 نيمه شب باشد، احتمال اينكه نتوانيد آن را بخوريد بسيار زياد است. پس ساعاتي را انتخاب كنيد كه يادتان بماند و بتوانيد بيدار باشيد و دارو را بخوريد. بعضي داروها لازم است كه با معده خالي و بعضي با معده پر خورده شوند. براي اين كه داروهاي تان حداكثر اثر را داشته باشند، به دقت درباره روش مصرف داروها از پزشك بپرسيد تا بيشترين بهره را از درمان ببريد. درباره داروهاي موضعي هم همين طور است. براي مثال اگر دكتر به شما گفته بنزوئيل پروكسايد را صبح ها به صورت تان بزنيد و رتينوئيد را شب ها حتماً به اين دستور عمل كنيد.
من گاهي فراموش مي كنم كه وعده هاي دارو را بخورم. بهترين راه براي اين كه خوردن آنها يادم نرود چيست؟
اين مشكل بسياري از بيماران است. داروها را در محلي بگذاريد كه جلوي چشم تان باشد و بكوشيد كه زمان انجام آنها را زمان انجام كارهاي رايج ديگري چون مسواك زدن يا آرايش كردن همراه كنيد يا نزديك به آن زمان باشد. در بسياري اوقات اگر شما خوردن يك دز را فراموش كرديد، نيازي به دو برابر كردن دز بعدي نيست و بايد در ساعت بعدي مانند هميشه دارو را مصرف كنيد؛ ولي درباره بعضي داروها هم اين طور نيست. براي آگاهي از اين كه دراين مواقع چه كار كنيد، از پزشك تان راهنمايي بخواهيد.
آيا درمان خاصي براي افرادي كه پوست تيره و آكنه دارند وجود دارد؟ آيا درمان هايي هست كه براي پوست هاي تيره مضر باشد؟
هيچ درمان خاصي براي درمان آكنه روي پوست هاي تيره وجود ندارد. درمان هاي آكنه همان طور كه براي پوست هاي روشن بي خطر است، براي پوست هاي تيره هم خطر ندارد. بعضي درمان هايي كه براي برداشتن جاي جوش ها از روي پوست هاي تيره انجام مي شود، مي تواند به طور موقتي رنگ پوست را در آن منطقه كمي روشن كند.
منبع: نشريه دنياي زنان، شماره 70
