یائسگی پایان زندگی نیست

یائسگی دوره ای طبیعی در زندگی خانم هاست. نگرانی اصلی خانم ها در این دوران، بالارفتن سن، ترس از پیرشدن، بزرگ شدن فرزندان و جدا شدن آنها از خانواده و احساس تنهایی است.

در این دوران به دلیل آن که ترشح هورمون های جنسی زنانه دستخوش تغییراتی قرار گرفته و فعالیت های تخمدانی به طور تدریجی یا ناگهانی کاهش می یابد، دگرگونی های جسمی، روحی و جنسی با درجات مختلف در زنان ایجاد می شود.

گرگرفتگی، برافروختگی، پوکی استخوان، خشکی مجاری ادراری و تناسلی، عصبانیت، سردرد، بیخوابی، افسردگی، تحریک پذیری، گیجی، اختلال در حافظه، دردهای مفصلی و کاهش تمایلات جنسی در این دوران در اغلب خانم ها دیده می شود.

البته عده ای از زنان، این دوران را به دلیل اتمام سال های باروری، دوره رهایی از ترس و استرس حاملگی های ناخواسته دانسته و ممکن است از نظر جنسی فعال تر شوند، اما در مقابل گروه زیادی از خانم ها هم هستند که به سبب بارزشدن نشانه های پیری، این دوران را پایان جذابیت هایشان دانسته و ممکن است تمایلات آنها کاهش و هرگونه ابراز احساس جنسی از نظر آنها نفرت انگیز شود.

در هر حال، این دوران یکی از حساس ترین زمان هایی است که یک زن از نظر عاطفی نیاز به حمایت همسر و محبت فرزندان دارد.

بد نیست بدانید مردان هم دارای دوران یائسگی هستند که علائم بروز آن تا حدودی شبیه به یائسگی زنان است بنابراین درک متقابل زوجین از شرایط روحی، جسمی و جنسی یکدیگر موجب تسریع گذر از این دوران و بازگشت به حالت عادی خواهد شد.

● بررسی علائم و نشانه های یائسگی در زنان

گرگرفتگی، برافروختگی و تحریک پذیری از شایع ترین علائم این دوران است و اغلب خانم ها آن را تجربه خواهند کرد. البته عده ای هم هستند که از تعریق شبانه و بروز سردرد و تهوع رنج می برند.

این علائم منشأ هورمونی داشته و کاهش یا قطع استروژن نقش موثری در بروز آن دارد.

گرگرفتگی: این حالت ممکن است در طول شبانه روز به مدت یک سال یا بیشتر بارها تکرار شود و از ۳۰ ثانیه تا ۳۰ دقیقه به طول انجامد. طی بروز این حالت، میزان هورمون های جنسی دستخوش تغییرات شده، عروق خونی متسع می شود، احساس فشار در ناحیه سر آغاز می شود، احتمال ایجاد تپش قلب وجود دارد، احساس گرما یا سوزش در سینه، شانه ها، گردن، سر و ناحیه پشت بروز می کند، بدن دچار تعریق می شود و در پی آن ضعف، خستگی، سرگیجه و بیخوابی عارض می شود. در این وضعیت فرد می تواند برای راحتی بیشتر از پنکه یا دوش آب سرد استفاده کرده و استراحت کند.

پوکی استخوان: در این دوران بیش از هر چیز متخصصان، مصرف غذاهای کلسیم دار را توصیه می کنند. بیشترین میزان شکستگی بخصوص در ناحیه لگن و ران مربوط به این دوران است. هر چه حفظ توده استخوانی در دوران کودکی و نوجوانی بیشتر مورد توجه قرار گیرد، دوران سالمندی مطلوب تری خواهیم داشت. در واقع از سن ۳۵ تا ۴۰ سالگی به بعد توده استخوانی کم کم کاهش یافته و در دوران یائسگی طی پنج تا ده سال حدود یک سوم آن از بین می رود و استخوان سالمندان با کوچک ترین تلنگری ، دچار شکستگی خواهد شد.

بی اختیاری ادرار: با کاهش یا قطع هورمون استروژن، بافت مثانه خشک و نازک شده و قابلیت کشش آن کم می شود. این تغییرات موجب التهاب مثانه شده و باعث سوزش، بی اختیاری و تکرر ادرار می شود. این تغییرات در دستگاه تناسلی نیز تظاهر می کند و بر کاهش تمایلات جنسی می افزاید.

تغییرات پوست و مو: از بین رفتن قابلیت ارتجاعی و حساس و نازک شدن پوست منجر به چین خوردگی آن می شود. بر اساس مطالعات انجام شده، چین خوردگی در پوست صورت، سینه و ران ها بیشتر از نواحی دیگر تظاهر خواهد کرد. در این روند، مو نیز دستخوش تغییراتی شده؛ خشک، شکننده، کدر و کم پشت می شود.

تغییرات سیستم قلبی ـ عروقی: از آنجا که استروژن در برابر بیماری های قلبی اثر محافظتی دارد، پس از یائسگی در اثر کاهش یا قطع این هورمون، خطر ابتلا به این بیماری افزایش یافته و در۷۰ سالگی با مردان برابری می کند.

چاقی: با افزایش سن، فعالیت های بدنی کاهش یافته و بخصوص در شروع یائسگی همزمان با تغییرات ناگهانی هورمون ها، حتی اگر فرد شیوه قبلی زندگی اش را ادامه دهد، احتمال افزایش وزن در او بالا خواهد رفت. بنابراین لازم است که رژیم غذایی در این دوران و میزان دریافت غذا های پرکالری و غیرضروری تحت کنترل باشد.

● نوع تغذیه در دوران یائسگی

فرآورده های لبنی: در دوران یائسگی میزان دریافت کلسیم باید به دو برابر قبل از این دوره افزایش یابد. بنابراین خانم ها در این دوران باید روزانه سه وعده غذایی از مواد لبنی کم چرب مصرف کنند. بهترین منابع، شیر، ماست، دوغ، پنیر، کشک بی نمک، زیره، سبزیجات برگ سبز مانند کلم بروکلی، اسفناج و پونه نهری است.

گوشت سفید و قرمز: ویتامین های گروه B، بخصوص ویتامین هایB۲، B۱ و اسیدفولیک برای جبران کم خونی های احتمالی و ویتامین B۱۲ برای آرامش اعصاب توصیه می شود. حبوبات، گوشت قرمز کم چرب، گوشت سفید ماهی و مرغ، جگر و قارچ از مهم ترین منابع تامین این ویتامین ها به شمار می رود. مصرف متعادل گوشت قرمز کم چرب به دلیل آهن و روی فراوان در این دوران توصیه می شود.

میوه، سبزی و حبوبات: این مواد علاوه بر داشتن فیبر و انواع ریزمغذی ها، غنی از فیتواستروژن (استروژن گیاهی) بوده و به کاهش علائم یائسگی کمک می کند. البته خوب است بدانید سویا اگر چه تا حدودی گرگرفتگی ناشی از یائسگی را کاهش می دهد، اما مصرف زیاد آن تاثیر چندانی در جلوگیری از عوارض یائسگی ندارد. خوردن بیش از اندازه آن نه تنها مفید نیست، بلکه ممکن است مشکلات ذهنی و شناختی ایجاد کرده و زمینه ساز سرطان سینه شود. در این دوران بهتر است مصرف چای، قهوه، کافئین، غذاهای فرآوری و نمک سودشده صنعتی و پرچرب محدود شود.

آفتاب