ماه رمضان امسال با فصل گرما مصادف شده، و اجرای یک الگوی صحیح تغذیه می تواند راه گشای ما در بهره گیری از برکات معنوی روزه داری بدون استرس یا ناراحتی جسمی مثل ریزش مو، خشکی پوست و یا پوسته پوسته شدن ناخن باشد.
خشکي لب و خشکي پوست از شکايات پوستي نسبتا شايع روزه‌داران در ماه مبارک رمضان است. در صورتيكه محتواي آب پوست طبيعي باشد، پوست نرم، صاف، قابل ارتجاع و درخشان است. در حالت طبيعي يك حركت مداوم آب از لايه هاي عمقي پوست به طرف لايه هاي سطحي وجود دارد و در نهايت اين آب از سطح پوست تبخير مي شود.
هنگامي كه پوست به عللي اعم از عوامل داخلي يا خارجي نتواند اين ميزان آب را حفظ كند، پوستي خشك حادث مي شود. از عوامل خارجي مي توان مواجهه با آب و هوا يا باد گرم را نام برد. از طرف ديگر شستن بيش از حد پوست سبب از بين رفتن لايه هاي چربي محافظ پوست شده و پوست را خشك مي كند. مواجهه پوست با بعضي مواد نيز از دسته عوامل خارجي محسوب مي شوند.
شايد بسياري از افرادي که مبتلا به خشکي پوست و اگزما هستند، گمان کنند با روزه گرفتن به دليل مصرف کم آب دچار تشديد خشکي پوست خواهند شد اگر چه کم‌آبي بدن جزء علل شايع خشکي پوست است اما اين مساله در مورد روزه‌داران صدق نمي‌کند.
چون در فاصله بين افطار و سحر، فرد روزه‌دار به ميزان کافي از آب و مايعات استفاده مي‌کند و لذا به‌طور معمول، روزه‌داري تاثير چنداني در تشديد خشکي پوست ندارد. از طرفی استفاده از مرطوب کننده ها می تواند نقش بسزایی در کاهش اتلاف آب پوست داشته و در حفظ شادابی آن موثر باشد.
كار عمده مرطوب كننده ها حفاظت از رطوبت پوست و دفاع در برابر آسيبهاي محيطي است. معمولا هم افراد نياز به استفاده از مرطوب كننده ندارند وافرادي كه پوستشان چرب است به مصرف مرطوب كننده احتياجي پيدا نمي كنند. هر چند اين افراد هم در مواجهه با هواي گرم و خشك، باد يا هواي سرد ممكن است نياز به استفاده از مرطوب كننده ها پيدا كنند.
از طرفی بعضي‌ها طي ماه مبارک رمضان به مصرف فراوان مواد غذايي داراي قند زياد مثل خرما، زولبيا و باميه و ساير شيريني‌جات روي مي‌آورند و اين الگوی غذایی در مبتلایان به آکنه می تواند منجر به تشدید آکنه شود. در این موارد بهتر است بیشتر از ميوه‌ها و سبزي‌هاي تازه استفاده شود.
مطرح‌ترين بیماری پوستی که روزه داری برای آن منع طبی دارد، بيماري پمفيگوس است. اين بيماري خودايمني موجب بروز تاول‌هاي متعددي روي پوست و مخاط دهان مي‌شود و در صورت عدم درمان مناسب مي‌تواند تهديدکننده حيات باشد. متاسفانه بسيار شاهديم که در ماه مبارک رمضان يا مدت کوتاهي پس از آن، برخي بيماران مبتلا به پمفيگوس که از اين منع طبي بي‌اطلاع‌اند، با عود ضايعات مراجعه مي‌کنند. عود این بیماری مشکلات دیگری از جمله مصرف داروهای کورتيکواستروييد و عوارض آنها از جمله: افزايش خطر پوکي استخوان، افزايش وزن، افزايش قندخون، افزايش فشارخون و مشکلات ديگر را به دنبال دارد.
مشکلات دیگر روزه داران خشکی لبهاست، که به خصوص در کساني که تنفس خود را به جاي بيني از دهان انجام دهند، شايع‌تر است. علل متعددي علاوه بر کاهش مصرف آب براي خشکي شديد لب‌ها وجود دارد؛ مثلا مصرف برخي داروها (مثل ايزوترتينوئين يا آکوتان)؛ بهتر است در ماه رمضان با نظر پزشک خود دوز دارو را کمی کاهش دهند. بعلاوه، چرب کردن مکرر لب‌ها را نيز بايد مدنظر قرار داد و براي اين منظور مي‌توان از وازلين، اوسرين و کرم‌هاي مختلف چرب‌کننده لب استفاده کرد.
پس جهت به حداقل رساندن نارحتی های جسمی و احتمالی در ماه مبارک رمضان رعایت نکات زیر توصیه می شود:
1- برای شاداب ماندن و جلوگیری از خشکی پوست در وعده های سحری و افطاری به اندازه کافی مایعات، مخصوصا آب، بنوشید و از نوشیدن مایعات مدر (مانند چای غلیظ) که باعث از دست رفتن آب بدن تان
می شود، به شدت پرهیز کنید.
2- به علت محدودیت غذایی و اینکه نظم و حجم غذای دریافتی تان در ماه رمضان تغییر می کند، باید به منظور جلوگیری از کم شدن آهن، روی و سایر ویتامین ها و موادمعدنی که سبب رشد مناسب مو و ناخن هایتان می شود، در وعده های غذایی سحر و افطار غذایی کامل که همه گروه های غذایی را در خود بگنجاند، مصرف کنید. مثلا می توانید از همین حالا برنامه ریزی کنید و غذاهای پرکالری تر و کربوهیدرات ها و پروتئین ها و سبزیجات را در وعده سحر و غذاهای سبک تر مانند لبنیات در کنار سبزیجات و انواع سالاد را در وعده افطارتان بگنجانید. در ضمن جای میوه هم باید در سفره سحری و افطاری همیشه محفوظ بماند.
3- چون خانم ها بیشتر با مشکل کمبود روی، آهن و … دست به گریبان اند، پس به آنها توصیه می کنیم که با نظر یک پزشک متخصص از همین روزها خوردن مکمل های گروه B یا سایر مکمل های مورد نیاز را شروع کنند تا پس از ماه رمضان دچار مشکل ریزش مو یا شکنندگی ناخن هایشان نشوند.
4- نکته آخر اینکه اگر مشکلی پوستی یا ریزش مو دارید و در حال مصرف داروهای خوراکی در فواصل زمانی منظم هستید، توصیه ما به شما این است که برای تغییر ساعات خوردن داروهایتان، حتما به پزشک تان مراجعه کنید و هرگز خودسرانه میزان و ساعت مصرف داروی تان را جابه جا نکنید زیرا تغییر میزان داروی دریافتی ممکن است عوارض جبران ناپذیری را برای پوست و موی شما به همراه داشته باشد.
