بزرگ کردن بینی و تاثیر آن در زیبایی

معضل بزرگی است؛ اینکه نتوانی به تعداد بسیار زیادی از مردم بگویی که تصورشان درباره چیز خاصی اشتباه است. اینکه برخلاف آنچه تصور می کنند مشکل چیز دیگری است. این حکایت کشدار و طولانی کوچک کردن بینی در ایران است. اینکه بیماران بی شماری هر روز به مطب های جراحان بینی مراجعه می کنند و از آنها می خواهند بینی شان کوچک شود؛ پره های بینی بزرگ است،بینی قوز دارد، نوکش بزرگ است وغیره. اما واقعیت چیز دیگری است؛ اینکه شاید برخلاف تصور همه بینی نه تنها نباید کوچک شود بلکه لازم است حتی بزرگتر شود؛ اینکه برخلاف تصور بسیاری بزرگی بینی شاید بینی را زیباتر کند. به روال شماره های پیشین این بار نیز دکتر محسن نراقی به پرسش های ما پاسخ دادند.

● آیا بینی زیبا حتما کوچک است؟

بسیاری از مردم تصور می کنند بینی اگر قرار است زیبا باشد باید حتما کوچک باشد. این طرز فکر کاملا اشتباه است و در گذشته در مورد این مسئله صحبت کرده ایم که زیبایی در هارمونی و هماهنگی اجزای صورت است نه بزرگی یا کوچکی آن ها. بینی هم در همین راستا مورد ارزیابی قرار می گیرد. باید بین اجزای مختلف صورت هماهنگی وجود داشته باشد؛ همین هماهنگی و هارمونی است که باعث می شود چهره زیبا باشد. اگر به چهره هایی که در تمام دنیا به عنوان چهره های زیبا شناخته می شوند دقت کنید متوجه می شوید اجزای چهره آن ها باهم بیشترین تناسب را دارد و این دیگر ربطی به بزرگی یا کوچکی بینی یا سایر اجزا ندارد؛ در واقع اگر یک بینی خیلی بزرگ یا کوچک باشد ممکن است تناسب را به هم بریزد.

● نژادهای شرق آسیا

یکی از گروه هایی که باید بینی شان بزرگ تر شود آن هایی هستند که به خاطر نژاد خاصی که دارند بینی های شان کوچک است مثل مردم آسیای شرقی یا مثلا افغانی ها. این ها وقتی بینی شان بزرگ تر می شود چهره زیباتری پیدا می کنند. در کشورهایی که بینی شان خیلی کوچک است مثل کره یا ژاپن کار اصلی جراحان بینی بزرگ کردن بینی است. ما در ایران هم از این افراد زیاد داریم؛ در این افراد بینی آنقدر کوتاه است که سوراخ های بینی کاملا دیده می شود و به آن ها بینی های خوکی می گویند. این اصلا حالت زیبایی نیست ولی متاسفانه برخی افراد با جراحی بینی خود را به این شکل در می آورند. برخی هم به صورت اولیه و بدون این که بینی دست خورده باشد چنین مشکلی دارند.

● از بینی به بینی

برای تقویت قسمت هایی از بینی که دچار کمبود بافت هستند روش استاندارد استفاده از بافت های خود بینی است چون بینی هایی که کمبود بافت دارند(به شرطی که قبلا جراحی نشده باشند) معمولا در بخش های دیگر بینی دچار ازدیاد بافت هستند. ما از جایی که بافت زیاد است برداشته و در جایی که بافت کم است قرار می دهیم.

● دستیابی به زیبایی و تناسب

برای تامین تناسب و زیبایی درصورت جراح باید آنالیز دقیقی از اجزای صورت انجام داده و مثلا اگر قرار است روی بینی کار شود تناسب بینی را با سایر اجزای چهره بررسی کند. گاهی برای تامین این تناسب لازم است بینی نه تنها کوچک نشود بلکه حتی بزرگ تر شده و چیزی به آن اضافه شود؛ این ها معمولا بینی هایی هستند که دچار کمبود بافت بوده و باید قسمت های دارای نقص تقویت شوند.

● چاله های روی بینی

در برخی افراد فرورفتگی هایی در قسمت های مختلف نوک بینی یا بخش های دیگر بینی وجود دارد که باعث می شود وقتی نور به بینی می تابد، بینی حالتی نامتناسب و ناخوشایند پیدا کند. در این موارد باید چیزی به بینی اضافه شود تا این گودی ها و فرورفتگی ها اصلاح شود. این مشکل هم ممکن است به صورت اولیه در بینی وجود داشته باشد یا در اثر جراحی های غلط قبلی ایجاد شده باشد.

● قوز کاذب، بینی گوشتی

دسته دیگر بینی هایی هستند که قوز کاذب دارند. بینی این افراد نه تنها چیزی اضافه ندارد بلکه دچار کمبود بافت هم هست. در این موارد بینی معمولا در ناحیه ریشه بینی(در بالای بینی) دچار کمبود بافت است. در این حالت این ناحیه خیلی عمیق است و بین ۲ چشم حالتی گود افتاده ایجاد شده است. ناحیه دیگری که در این افراد کمبود بافت دارد در پایین بینی است چون در این قسمت ارتفاع بینی کم است، نوک بینی حالتی افتاده پیدا کرده. نقص در این ۲ ناحیه باعث شده پشت بینی حالتی محدب و قوزدار پیدا کند ولی این تحدب به خاطر زیاد بودن ارتفاع بینی نیست بلکه به خاطر کمبود ارتفاع بینی در بالا و پایین بینی است؛ با تقویت این ۲ بخش قوز کاذب خود به خود از بین می رود. برخی از بینی ها هم دچار افتادگی نوک هستند علت در اغلب موارد ضعیف بودن پایه بینی است. در این ها هم کمبود بافت وجود دارد در این موارد هم باید بافت پایه بینی را با افزودن بافت تقویت کرد تا نوک بینی از حالت افتاده خارج شود. در بینی های گوشتی واقعی هم علت پهنی نوک بینی ضعف ساپورت غضروف نوک بینی است و اگر این بخش تقویت شود، مشکل شان به مراتب بهتر می شود.

● بینی های زینی شکل

بینی های زینی شکل هم با اضافه و بزرگ کردن زیباتر می شوند. در این ها درست در بالای نوک بینی یک فرورفتگی وجود دارد؛ علت این فرورفتگی وارد شدن ضربه به بینی یا جراحی های قبلی است البته ممکن است بینی به طور طبیعی و بدون دخالت هیچ عامل دیگری حالت زینی شکل داشته باشد. در این افراد، بالای نوک بینی یک فرورفتگی وجود دارد و این مسئله باعث خطای دید شده و اینطور به نظر می رسد که نوک بینی جلو است. اکثر این بیماران به ما مراجعه کرده و می خواهند نوک بینی را عقب ببریم ولی وقتی معاینه شان می کنیم متوجه می شویم اشکال خالی بودن بالای نوک بینی است. در این ها نوک از بقیه بینی جدا به نظر می رسد انگار که بزرگ تر و برجسته تر است. ما در این بیماران قسمت بالای نوک بینی را تقویت می کنیم. این کار باعث می شود بین نوک بینی و قسمت استخوانی بالای بینی یک پل زده شود و این ۲ قسمت به هم وصل شوند. بدین ترتیب رفلکس نوری که قبلا قطع و مخدوش بود حالا وضعیتی یکنواخت و یکدست پیدا کرده و بینی متناسب تر دیده می شود.

● بینی، گوش و دنده

یکی از بهترین موادی که می توانیم از آن برای تقویت بینی استفاده کنیم غضروف تیغه بینی است. ما به جز یک سانتی متر بالا و پایه بینی از بقیه غضروف تیغه می توانیم به عنوان بانک غضروف استفاده کنیم. اگر بینی دست نخورده باشد و کمبود بافت خیلی شدید باشد(که بسیار کم پیش می آید) یا در بیمارانی که قبلا جراحی شده اند کمبود بافت در حدی باشد که غضروف تیغه بینی جوابگو نباشد، منبع بعدی غضروف گوش است که اگر با ظرافت برداشت غضروف انجام شود تغییری در شکل گوش ایجاد نمی شود. حتی می توانیم از غضروف هر ۲ گوش در بیمارانی که قبلا عمل شده اند استفاده کنیم اما متاسفانه در برخی از بیمارانی که قبلا عمل شده اند وسعت نقص و حجم قبلی برداشت بافت به حدی شدید و وسیع است که ۲ تا گوش و بینی جوابگوی تامین بافت نیست. ما در این موارد دیگر سراغ گوش و بینی نمی رویم بلکه از همان ابتدا می رویم سراغ گزینه سوم که غضروف دنده است؛ مقدار بافت قابل برداشت از دنده عملا نامحدود است.

● استخوان به جای غضروف

در برخی روش ها از استخوان به جای غضروف برای تقویت بینی استفاده می شود به خصوص استخوان جمجمه و لگن اما این روش ها برای بیمار ناراحت کننده و ناتوان کننده است؛ از طرف دیگر استخوان انعطاف پذیری غضروف را در شکل دادن ندارد و نکته دیگر این که استخوان بیشتر از غضروف در بدن جذب می شود. بنابراین امروزه استفاده از استخوان برای تقویت بینی چندان توصیه نمی شود.

● موادی که نباید استفاده کرد

گاهی اوقات از موادی برای تقویت بینی و اصلاح نقایص استفاده می شود که کاربردشان غلط و غیرعلمی و برای بیمار پر عارضه است. یکی از این ها استفاده از غضروف مرده است؛ حالا می خواهد غضروف خود بیمار باشد یا از کس دیگری گرفته شده باشد. استفاده از این غضروف ها که در الکل نگهداری می شود هیچ ارزشی ندارد. علت این است که سلول های این غضروف(چه از انسان باشد، چه حیوان و چه خود فرد) همه مرده اند و حتی یک سلول غضروفی در آن باقی نمانده است. بدن تمام این غضروف را جذب کرده و فقط یک بافت فیبروز(مثل جای زخم) باقی می ماند. احتمال عفونت و واکنش سیستم ایمنی هم در این موارد بسیار زیاد است. پس این که بعد از عمل به بیمار یک شیشه پر از غضروف می دهند کار درستی نیست، چون این غضروف ها فایده ای برای بیمار نخواهند داشت.

یک مورد اشتباه دیگر استفاده از مواد مصنوعی(پروتز) است. این مواد وقتی زیر پوست کار گذاشته می شوند واکنش التهابی شدیدی ایجاد کرده و باعث التهاب و قرمزی پوست می شوند. گاهی این واکنش آنقدر شدید است که به دلیل التهاب زیاد مویرگ های زیادی در ناحیه رشد کرده و بینی این افراد به شدت قرمز رنگ می شود. عارضه دیگر احتمال عفونت و آبسه است که در این حالت تنها راه خارج کردن پروتز با جراحی است. یک عارضه که از همه عوارض دیگر بدتر است نمایان شدن پروتز است. در این حالت به دلیل التهاب و عفونت، پوست به شدت نازک شده و سلول های آن دچار مرگ می شوند. در نتیجه پروتز از زیر پوست بیرون می زند که هم بسیار بد منظره است و هم دست ما را برای جراحی های تصحیحی می بندد چون خراب شدن پوست بینی بدترین اتفاقی است که می تواند رخ دهد.

● تقویت بینی بدون جراحی

نقایص کوچک را می توان با روش های غیرجراحی نیز اصلاح کرد. نقایص بزرگ را هم می توان به طور نسبی تصحیح کرد که از آن حالت ناخوشایند اولیه خارج شوند. این کار برای بیمارانی که به هر دلیلی نمی خواهند جراحی شوند یا جراحی در آن ها با ریسک همراه است کاربرد دارد. خود من یکی از نخستین افرادی بودم که در سطح دنیا، تصحیح غیرجراحی نقایص بینی را آغاز کردم.

● مشکلات یک بینی کوچک شده

در بینی های کوچک شده ما با ۲ مشکل روبه رو هستیم؛ یکی کمبود غضروف یا استخوان است و دومی که از برداشت بیش از حد غضروف بدتر است، بینی هایی است که پوست شان هم برداشته شده، یعنی در برخی بینی ها پره هم کوچک و باریک شده است. تصحیح این نقایص بی نهایت مشکل است. ما هر چقدر هم لازم است غضروف برای اصلاح بینی فراهم کنیم، ولی پوست را چه کنیم؟ ما فقط در حدی می توانیم بینی را تصحیح کنیم که پوست به ما اجازه دهد. وقتی پوست به ما فضا ندهد و کشیده نشود، کاری از دست ما بر نمی آید.

در برخی از این بینی ها ارتفاع پایه بینی آنقدر کم شده که نوک تقریبا به بالای لب می چسبد. وقتی از پایین نگاه کنیم ارتفاع پره وسط بینی بسیار کم است. اصطلاحا به این حالت under projected می گویند. تصحیح این بینی ها نیز بی نهایت دشوار است چون ما غضروف کافی را هم که فراهم کنیم برای بازسازی باید یک اسکلت ال(L) شکل در بینی ایجاد کنیم که یک ضلع آن پشت بینی است و دیگری پایه بینی. حالا وقتی سوراخ های بینی کوچک شده پایه بینی هم آنقدر کوچک می شود که نمی توانیم این اسکلت را سوار کنیم، چون اگر پایه(یا همان پره وسط بینی) طول کافی نداشته باشد و کوچک باشد تحمل وزن غضروف پشت بینی را نخواهد داشت و در نتیجه پایه هر چه بیشتر کوتاه تر می شود.

● تصحیح غیرجراحی باید تکرار شود

موادی که ما برای تصحیح غیرجراحی استفاده می کنیم، همان فیلرهایی است که در اعمال جوان سازی غیرجراحی از آن ها استفاده می شود. جنس این فیلرها طوری است که بعد از مدتی توسط بافت های بدن جذب می شوند و باید عمل جوان سازی تکرار شود. در بینی نیز همین اتفاق می افتد اما این تکرارپذیر بودن عیب نیست بلکه حسن است. چون وقتی ما بیمار را عمل کرده و پیوندی برای او انجام می دهیم این کار را می توانیم یک بار به خوبی انجام دهیم. حالا اگر پیوند جذب شد یا مشکلی پیش آمد ریسک جراحی بعدی آنقدر بالاست که دیگر نمی توانیم دوباره جراحی کنیم اما در این موارد دوباره به هر صورتی که بخواهیم می توانیم بینی را شکل دهیم. اگر این کار خوب انجام شود و ماده به درستی انتخاب شده باشد عوارض آن به مراتب از جراحی کمتر است. ما اکنون در بیمارانی که بعد از جراحی دچار جذب قسمتی از غضروف می شوند و برای جبران بخش جذب شده ما دیگر بیمار را جراحی نمی کنیم بلکه با همین روش های غیرجراحی نقص را برطرف می کنیم.

● بیمارانی که قبلا جراحی شده اند…

یکی از بزرگ ترین مشکلات ما با بینی هایی است که قبلا جراحی شده و خیلی کوچک شده اند. در این موارد دست ما آنقدرها باز نیست. بنابراین بیمار باید توقعات منطقی داشته باشد. بسیاری از این بیماران علاوه بر مشکلات زیبایی مشکلات تنفسی هم دارند. در این موارد ما باید بینی را بزرگ کنیم تا کمی هوا از آن عبور کند. از جنبه زیبایی نیز هدف، برگرداندن بخشی از زیبایی از دست رفته بینی است نه این که بخواهیم بینی را به شکلی عمل کنیم که انگار نخستین بار است جراحی می شود. در واقع ما فقط شدت نقص را کم می کنیم. این قبیل جراحی ها مراقبت شان نسبت به جراحی بار اول سخت تر است و نتیجه هم به اندازه جراحی اول مطلوب از کار در نمی آید.

● یک توصیه جدی

از بیماران خواهش می کنم جراح خود را در مضیقه نگذارند که سوراخ ها و پره های بینی خود را کوچک کنند. تقاضای شما از جراح باید زیباتر کردن بینی باشد نه کوچک کردن یا برداشتن یک قسمت خاص. به یاد داشته باشید شما باید از جراح تناسب و زیبایی بخواهید.

● زجر داشتن بینی کوچک

دختر خانمی را درنظر بگیرید که بینی اش قوز مختصری دارد. ما اگر به او بگوییم برای برداشتن قوز باید قفسه سینه اش شکافته شود و از دنده غضروف برداریم مطمئنا این خانم زیر بار چنین عملی نمی رود چون قوز به هر حال آنقدر مسئله مهمی نیست که کسی بخواهد ریسک چنین عملی را تحمل کند اما برعکس در افرادی که بینی بیش از حد کوچک شده وقتی ما می گوییم باید از دنده غضروف برداریم تقریبا همه قبول می کنند و حتی التماس می کنند که هر کاری لازم است انجام دهید چون من حتی یک روز هم نمی توانم زجر داشتن این بینی را تحمل کنم. شما ببینید که بیمار چقدر بابت این مسئله اذیت شده که حاضر است هر جراحی را تحمل کند. به همین دلیل من همیشه به بیماران توصیه می کنم در جراحی بینی از جراح، زیبایی و تناسب بخواهند نه کوچکی چون وقتی کوچک شد دیگر نمی توان به این راحتی ها آن را بزرگ کرد.

نمونه ای از یک جراحی اشتباه و کوچک کردن بیش از حد بینی. این بیمار به دلیل برداشت زیاد بافت بینی دچار مشکلات عدیده تنفسی و روحی شده بود. برای تصحیح این مشکلات به ناچار از دنده بیمار غضروف برداشته شده و به بافت بینی اضافه شد.نتیجه پس از جراحی تصحیحی بهبود قابل ملاحظه ای را نشان می دهد گرچه همچنان بخشی از عوارض جراحی غلط قبلی قابل مشاهده است.

● مشکلاتی که بدتر می شوند

متاسفانه برخلاف تصور خیلی ها که فکر می کنند مشکل به مرور بهتر می شود در بینی های کوچک شده سال به سال مشکلات بیشتر می شود. بینی هایی که بیش از حد کوچک شده اند به دلیل وسعت برداشت بافت بینی با افزایش سن چروکیده تر شده و مشکلات شان تشدید می شود. در این بینی ها به مرور صدا هم تغییر می کند چون حجم حفره بینی بیش از حد کوچک شده و صدا رزونانس طبیعی نخواهد داشت و صدای این افراد همیشه مثل صدای افراد سرماخورده است.

نمونه ای از یک جراحی صحیح که برمبنای آنالیز دقیق چهره حاصل شده است. دقت کنید که قوز بینی به هیچ وجه دست نخورده است بلکه اضافه کردن بافت به نوک بینی باعث از بین رفتن افتادگی نوک و در نتیجه محو شدن قوز بینی شده است. در اینجا پرتر شدن پشت بینی به مراتب بینی را زیباتر کرده است.

آفتاب