دکتر فريد مهتي‌پور-متخصص پوست و مو
براي تميز کردن صورت «بهترين روش» وجود ندارد. عواملي از قبيل نوع پوست، محيط زندگي و نوع آرايش در تميز کردن صورت اهميت بسزايي دارند. به علاوه امروزه تميزکننده‌هاي متفاوتي وجود دارد. تميزکننده‌هاي جامد (قالبي) که ممکن است يا صابون باشند يا از نوع پاک‌کننده‌هاي ترکيبي که در انواع مختلف پوست (خشک، چرب، مختلط) به کار برده مي‌شوند…
همچنين مي‌توانند حاوي داروهايي مانند مواد ضدباکتري يا انواع مختلف ساينده باشند. تميزکننده‌هاي مايع ممکن است يا بر پايه صابون و پاک‌کننده‌هايي باشند که مثل صابون عمل مي‌کنند يا فرآورده‌هايي باشند که ترکيبات صابون يا کرم را در خود گرد مي‌آورند. تميزکننده‌هاي مايع نيز مي‌توانند حاوي مواد ضدباکتري يا ساينده باشند. «کرم» پاک‌کننده ممکن است به شکل کرم يا لوسيون ساخته شده باشد.
معمولا آب و صابون (جامد يا مايع) به طور رضايت‌بخشي پوست را تميز مي‌کند. زيرا آب و صابون به خوبي اکثر مواد از جمله چرک، عرق و عناصر ديگر را از پوست مي‌برد. اما انواع مختلف پوست ممکن است به انواع مختلف صابون (يا پاک‌کننده ترکيبي) نياز داشته باشند. رنگ و روغن‌هاي آرايشي واتروپروف با کرم، لوسيون يا مايع پاک‌کننده به راحتي از بين مي‌روند زيرا اينها در چربي، بهتر از آب حل مي‌شوند.
عموما موثرترين روش تميز کردن پوست صورت عبارت است از نخست به کار بردن کرم يا لوسيون پاک‌کننده براي از بين بردن رنگ و روغن آرايشي و سپس شست‌وشوي ملايم صورت با آب و صابون براي از بين بردن پسمانده‌هاي روغني کرم يا لوسيون و مواد محلول در آب. اگر پوست خيلي چرب باشد کرم يا لوسيون تميزکننده به تنهايي نمي‌تواند آن همه چربي را از پوست ببرد. اگر پوست خيلي خشک باشد کثرت شست‌وشو با آب و صابون، چربي و رطوبت بيشتري از پوست مي‌برد بنابراين بهتر است از کرم يا لوسيون تميزکننده و آب و صابون به تناوب استفاده شود.
قابض‌ها، تونرها، طراوت‌‌افزاها و محلول‌هاي روشن‌کننده چهره
اختلاف بين قابض‌ها، تونرها، طراوت‌‌افزاها و محلول‌هاي روشن‌کننده يا صاف‌کننده چيست؟ آيا اين فرآورده‌ها براي پوست صورت مفيدند؟
نام اين دسته از فرآورده‌ها در طول سال‌ها تغيير يافته است. بنابراين شرح اين فرآورده‌ها از روي نام آنها مشکل است. عناوين فوق به صورت متغير براي توصيف يک نوع فرآورده که يا پس از تميز کردن پوست، چربي و زوايد ديگر را از بين مي‌برد يا در فاصله بين دو نظافت مورد استفاده قرار مي‌گيرد يا اغلب براي طراوت دادن به پوست، کاربرد دارد. براي مشخص کردن اينکه فرآورده حاوي چه موادي است و به چه منظوري به کار برده مي‌شود بايد راهنماي استفاده از آن را مطالعه کرد.
براي اين فرآورده‌ها خواص زيادي نسبت داده شده است: پوست را تميز مي‌کنند، نسج را روشن مي‌کنند، منافذ را مي‌بندند، چربي را کنترل مي‌کنند و براي ناراحتي‌‌هاي پوستي مفيدند. درواقع آنچه اکثر اين فرآورده‌ها انجام مي‌دهند از بين بردن چربي از سطح پوست و ايجاد يک احساس خنکي و شادابي است. هيچ‌کدام از اين مسايل موجب کمي ترشح چربي از غدد چربي پوست نمي‌شوند و هيچ‌کدام از اينها براي هميشه منافذ پوست را نمي‌بندند. تنها کاري که مي‌کنند اين است که با متورم کردن يا تحريک ملايم دور منافذ، به طور موقت آنها را کوچک به نظر مي‌آورند.
اين فرآورده‌ها به طور کلي عبارتند از: آب، الکل، عطريات و مواد رنگي. به علاوه فرآورده‌هاي مخصوص پوست چرب که الکل بيشتري دارند معمولا حاوي مواد قابض از نوع فندق و نعناع نيز هستند. اين فرآورده‌ها ممکن است حاوي رزورسينول باشند که مانند ترکيبات ضدعفوني‌کننده، محافظ و قابض عمل مي‌کند و مي‌تواند به از بين بردن سلول‌هاي مرده سطح پوست کمک کند. اسيدساليسيليک نيز که باعث آزاد شدن سلول‌هاي مرده از سطح پوست مي‌شود به اينها اضافه مي‌کنند.
فرآورده‌هاي مخصوص پوست معمولي يا خشک، عموما حاوي مواد تميزکننده ملايم و مواد ديگري هستند که پوست را راحت کرده وآن را مرطوب نگه مي‌دارند. اين فرآورده‌ها ممکن است حاوي مقدار کمي الکل، آب رز، روغن کرچک، گليسيرين، سديم بوريت وآلانتوئين باشند.
مراقبت از چهره معمولي و خشک
فرآورده‌هاي پوست خشک شامل تميزکننده ملايم هستند. اين فرآورده‌ها فاقد الکل هستند يا الکل خيلي کمي دارند و احتمالا تاثير خوبي در شادابي و طراوت‌افزايي پوست دارند.
افرادي که پوست خشک دارند بايد در مصرف هر کدام از اين فرآورده‌ها محتاط باشند، به خصوص فرآورده‌هايي که حاوي الکل يا موادي مانند اسيدساليسيليک يا رزور سينول هستند. همچنين افراد مبتلا به اگزما يا آنهايي که پوست حساس دارند بايد در مصرف اين فرآورده‌ها احتياط کنند.
مراقبت از چهره چرب
هدف از مراقبت چنين پوست‌هايي مسلما پايين آوردن ميزان چربي آنهاست. آب و صابون ارزان‌ترين وسيله تميز کردن پوست چرب است. کرم‌ها و لوسيون‌هاي تميزکننده، فقط چربي پوست را زياد مي‌کنند. اگر مي‌خواهيد براي از بين بردن آرايشتان از کرم استفاده کنيد، صورتتان را بعدا با آب و صابون نيز بشوييد.
اگر شستن صورت مثلا در مدرسه يا محل کار ممکن نباشد مي‌توان اين کار را با پارچه‌اي که به وسيله قابض‌ها يا تميزکننده‌ها خيس شده باشد انجام داد. اکثر اين فرآورده‌ها حاوي الکل هستند که چربي را حل مي‌کند و بعضي‌ها حاوي سورفاکتان هستند که چربي را از بين مي‌برد.
