گز، یکی از شیرینی هایی است که اکثر خانواده ها از آن برای پذیرایی یا به عنوان یک میان وعده تنقلی بخصوص در عید نوروز استفاده می کنند. اغلب خانواده ها بر این باورند که گز به دلیل دارا بودن انگبین هایی چون شیرخشت، ترنجبین، گز انگبین و عسل، یک شیرینی با خواص درمانی فراوان بوده و گاه آن را به مقدار زیاد یا به صورت مستمر استفاده می کنند.
اما به راستی گزهای صنعتی امروزی حاوی انگبین است؟
آیا مصرف مداوم این شیرینی توصیه می شود؟
وگزهای سبزرنگی که این روزها با نام گز کم شیرین عرضه می شود واقعا رژیمی است؟
● ارزش تغذیه ای گز
به طور معمول برای تهیه گز از برخی انگبین ها، سفیده تخم مرغ، شکر، برخی عرقیات (گلاب، عرق بیدمشک و…) و انواعی از مغزها استفاده می شود؛ البته این را بدانید، به دلیل آن که استفاده از انگبین هایی چون ترنجبین و شیرخشت، موجب افزایش قیمت محصول می شود، اکثر تولیدکنندگان، شکر و ترکیبات دیگری را جایگزین انگبین ها می کنند. بنابراین کالری گز بشدت افزایش یافته و این محصول از نظر تغذیه ای و درمانی ارزش چندانی ندارد.
به طور معمول گزهای انگبین دار چند برابر بیشتر از گزهای معمولی ارزش داشته و تا حدودی درمانگراست. این گزها اگر حاوی شیرخشت و ترنجبین باشند مقوی معده، کبد و کلیه هاست. باعث لینت مزاج شده (یبوست را بر طرف می کند) و به دفع صفرا کمک می کند. تب بر خوبی بوده و خارش بدن را رفع می کند.
● گزهای رژیمی
گز کم شیرین یا رژیمی نسل جدیدی از گز است که از قند های طبیعی ضعیف شده ای چون مانیتول، سوربیتول و ایزو مالت تهیه می شود. این قندها برای متابولیزه (تجزیه شدن) در بدن نیاز به انسولین ندارد و برای افراد دیابتی مناسب است، اما در این میان جدیدترین شیرین کننده رژیمی ، قند استحصالی از گیاهی با نام استویاست. استویا گیاهی است که در حال حاضر در برخی نقاط کشور کشت می شود و از قند استخراج شده آن برای شیرین کردن برخی محصولات قنادی از جمله گز استفاده می شود. این قند معمولا بافت محصول را سبز رنگ کرده و بر خلاف شکر در اثر حرارت تغییر رنگ نداده و رنگ اصلی خود را حفظ می کند.
جالب آن که کالری قند استویا برابر کالری شکر است، ولی به دلیل آن که مزه آن چند برابر از شکر شیرین تر است مقدار بسیار کم آن می تواند حجم زیادی از محصول را شیرین کند، بنابراین می توان گفت که این قند تقریبا فاقد کالری بوده و موجب افزایش ناگهانی قند خون نمی شود. این قند برخلاف شیرین کننده های مصنوعی مثل آسپارتام، آسه سولفام پتاسیم و… اثرات مضر جانبی نداشته و در برابر حرارت پخت مقاوم است.
این شیرین کننده گیاهی حاوی ویتامین های۱ B۲، B و املاح معدنی منیزیم، روی، کرم، سلنیوم، پتاسیم و سدیم بوده و می تواند تا حدودی ارزش تغذیه ای گز را افزایش دهد، اما نکته قابل توجه آن که اگر در گزهای رژیمی از عسل یا دیگر انگبین ها استفاده شود، مقدار شیرینی و کالری محصول افزایش یافته و مصرف زیاد آن برای افراد چاق و دیابتی مضر است.
● گز فله ای نخرید
هنگام خرید گز انواعی را که درون بسته بندی های بهداشتی بوده انتخاب و به تاریخ مصرف و مجوز بهداشت آن توجه کنید.
اکثر گزهایی که به صورت فله ای عرضه می شود از مواد اولیه نامرغوب تهیه شده و اغلب مغزهای پسته و بادام به کار رفته در آن آلوده به سم خطرناک و سرطان زای آفلاتوکسین است.
گز را باید در محیط خشک و خنک به دور از حرارت و نور نگهداری کنید. می توانید برای ماندگاری بیشتر گز را در یخچال یا فریزر قرار دهید.
