تعداد زيادي از روشها براي سفيد كردن دندان وجود دارد كه شامل خمير دندانهاي سفيدكننده، ژلها، دهانشويهها و قالبهاي مخصوص و روشهاي درماني كه در مطب دندانپزشكان انجام ميپذيرد، ميشود. سفيد كردن دندانها براي دندانهاي افرادي كه دندانها و لثههاي سالم دارند و هيچگونه ترميمي روي دندانهاي آنها وجود ندارد، ايدهآل ميباشد. افرادي كه داراي دندانهايي با زمينه زرد رنگ هستند بهترين پاسخ را به اين روشها ميدهند. ولي اين روشهاي زيباسازي براي همه افراد توصيه نميگردد.
خمير دندانهاي سفيدكننده
همه خمير دندانها لكههاي روي سطح دندان را از بين ميبرند؛ زيرا حاوي مواد ساينده خفيفي هستند. بعضي از خمير دندانهاي سفيدكننده حاوي مواد و عوامل شيميايي بيشتري هستند كه لكههاي اضافي و بيشتري را از روي دندانها پاك كرده و آنها را پوليش ميكنند. خمير دندانها فقط لكههاي سطحي دندان را از بين ميبرند، در صورتي كه خمير دندانهاي سفيدكننده حاوي پراكسايد يا پراكسايد هيدروژن هستند و لكههاي عميقتر را نيز از بين ميبرند و رنگ دندانها را سفيد ميكنند. خمير دندانهاي سفيدكننده فقط دندانها را يك درجه روشن ميكنند؛ در صورتي كه دندانپزشك ميتواند دندانها را 3 تا 8 برابر سفيد كند.
نوارها و ژلهاي سفيدكننده
ژلهاي سفيدكننده دندان حاوي پراكسايد هستند و با يك برس كوچك بهطور مستقيم روي سطح دندانها كشيده ميشوند و بايد روزي دو بار به مدت 14 روز از آنها استفاده كرد. نتايج اوليه در عرض چند روز قابل مشاهده است و نتيجه نهايي بعد از 14 روز حاصل خواهد شد. نوارهاي سفيدكننده دندان، نوارهاي نامرئي و بسيار نازكي هستند كه با يك لايه از ژل سفيدكننده پراكسايد پوشيده شدهاند و بايد روزي دو بار به مدت 30 دقيقه (در 14 روز) استفاده شوند. سفيدي دندانها بعد از اين 14 روز، در صورتيكه روزانه مسواك زدن را فراموش نكنيد، تا چهار ماه ثابت خواهد بود.
شستشو دهندههاي سفيدكننده
اين نوع از سفيدكنندههاي دندان مثل شستشو دهندههاي ديگر موجب از بين رفتن بوي بد دهان و بيماريهاي لثه و جرم دندان ميشوند و علاوه بر آن، حاوي پراكسيد هيدروژن نيز هستند كه دندانها را سفيد ميكنند. توليدكنندگان آن معتقدند بعد از 12 هفته ميتوان نتايج استفاده از آنرا مشاهده كرد؛ فقط كافي است روزي دو بار به مدت يك دقيقه قبل از مسواك زدن داخل دهان غرغره شوند؛ اما برخي از پژوهشگران معتقدند كه تأثير آن به اندازه ساير محصولات نيست؛ زيرا فقط مدت اندكي با دندانها در تماس هستند (چيزي حدود 2 الي 5 دقيقه كه در مقايسه با نوارهاي سفيدكننده كه بيش از 30 دقيقه روي دندانها ميمانند، زمان بسيار اندكي است).
پوشش و قالب سفيدكننده دندان
اين قالبها حاوي پراكسيد هستند كه معمولاً بيمار بايد دو ساعت در شبانهروز به مدت چهار هفته يا بيشتر آنرا روي دندانهاي خود قرار دهد. البته اين زمان به ميزان تغيير رنگ دندانها و درجه سفيدي مورد علاقه دندانها بستگي دارد. سفيد شدن دندانها با هر يك از روشهاي ذكر شده، دائمي نخواهد بود و با خوردن غذاها و ميوههاي رنگي و عدم مراقبت از دندانها دوباره روبه زردي خواهد رفت (با پرهيز از خوردن و نوشيدن مايعات و غذاهايي كه موجب لكهدار شدن دندانها ميشود، ممكن است سفيدي دندان تايك سال حفظ شود). درجه سفيدي دندان از فردي به فرد ديگر فرق دارد و اين تفاوت ناشي از تفاوت در رنگ و جنس دندانها، نوع سفيدكننده و مدت زمان استفاده از آنهاست.
عوارض جانبي
گاه سفيد كردن دندانها عوارض جانبي به همراه خواهد داشت كه اين عوارض عبارتند از: حساسيت موقت دندانها و سوزش خفيف بافت نرم دهان؛ به خصوص لثهها. اين حالت اغلب در مراحل اوليه سفيد كردن دندانها ايجاد ميشود، ولي موقتي است و ظرف يك الي 3 روز برطرف خواهد شد. با رعايت نكات زير ميتوانيد حساسيت را كاهش و آنرا از بين ببريد: استفاده كمتر از قالب سفيدكننده دهان: ميتوانيد به جاي دو مرحله يك ساعته، دو مرحله 30 دقيقهاي از اين قالبها استفاده كنيد. دو الي سه روز سفيد كردن دندان را متوقف كرده و اجازه دهيد دندانها با شرايط جديد وفق پيدا كند. از دندانپزشك خود بخواهيد از مواد سفيدكننده حاوي فلورايد استفاده كند. از خمير دندانهاي مخصوص دندانهاي حساس استفاده كنيد. اين خمير دندانها حاوي نيترات پتاسيم هستند و اعصاب دندان را تسكين ميدهند. اگر هنگام استفاده از سفيدكنندهها متوجه شديد حساسيت دندانهايتان به شدت افزايش يافته يا رنگ لثهها تغيير كرده است و دندان هنگام خوردن غذاهاي سرد يا گرم واكنش نشان ميدهد، حتماً با يك دندانپزشك مشورت كنيد.
تفاوت سفيد كردن دندانها در خانه با دندانپزشكي
تفاوتهاي بسياري ميان اين دو روش وجود دارد كه عبارتند از:
قدرت سفيدكننده:
سفيدكنندههايي كه در منزل استفاده ميشوند، به نسبت سفيدكنندههاي دندانپزشكي قدرت كمتري دارند و تقريباً حاوي 10 درصد پراكسايد هستند كه معادل 3 الي 22 درصد پراكسيد هيدروژن است. ولي سفيدكنندههايي كه در دندانپزشكي استفاده ميشوند، حاوي غلظتهاي مختلف پراكسيد هيدروژن از 15 الي 43 درصد ميباشند.
پوشش سفيدكننده:
معمولاً پوششها و قالبهايي كه توسط افراد بدون نسخه پزشك از داروخانه تهيه ميشود، دقيقاً مناسب و سايز دندان نيستند و گاه حتي با لثه و بافت آن تماس پيدا ميكنند كه خود مشكلاتي به همراه خواهد داشت؛ ولي زماني كه اين قالبها توسط دندانپزشك با توجه به سايز دهان و دندانها بهطور اختصاصي ساخته ميشوند، تماس ژل سفيدكننده با دندانها بيشتر خواهد بود و بهدليل سايز دقيق مانع از تحريك لثهها خواهد شد و عامل سفيدكننده بهطور مستقيم با دندانها تماس خواهد داشت.
اقدامات حفاظتي اضافي:
در دندانپزشكي، پزشك از يك ژل و يا لاستيك به صورت سِپَر روي لثهها استفاده ميكند و به اين ترتيب قبل از شروع درمان لثهها را كاملاً پوشش داده و از آنها محافظت ميكند؛ در صورتي كه در خانه، لثهها بهطور كامل از عوارض احتمالي محافظت نخواهد شد.
هزينه:
هزينه سفيدكردن دندانها در خانه به نسبت مطب بسيار ارزانتر است.
نظارت:
دندانپزشك با معاينه دندانها و بررسي تاريخچه پزشكي دندانهاي بيمار در مييابد كه چه چيزي موجب تغيير رنگ دندانها شده است و با توجه به اين موضوع و وسعت اين تغيير رنگ، درمان مناسب را انتخاب ميكند. بهطور كلي ميتوان گفت در خانه هيچ نظارتي روي دندانها صورت نميگيرد؛ ولي در دندانپزشكي، پزشك روي سلامت لثه و دندانها نظارت خواهد داشت.
سفيد كردن دندانها در بعضي شرايط اصلاً مناسب نيست و يا با موفقيت كمتري همراه است. اين شرايط عبارتند از:
سن و مسائل مربوط به بارداري:
سفيد كردن دندانها براي افراد زير 16 سال توصيه نميشود؛ زيرا عصب دندان آنها با افزايش سن، رشد خواهد كرد. سفيد كردن دندانها در اين شرايط موجب تحريك و حساس شدن آنها ميشود. همچنين سفيد كردن دندانها در زنان باردار و شيرده نيز توصيه نميشود.
دندانهاي حساس:
افرادي كه داراي دندانها يا لثههاي حساس هستند و يا لثههاي آنها به هر دليلي بيمار است، بايد قبل از تصميم به سفيد كردن دندانها با پزشك مشورت كنند. افرادي كه به پراكسيد (عامل سفيدكننده) نيز حساسيت دارند، نبايد از اين محصولات براي سفيد كردن دندانها استفاده كنند.
لثههاي ناسالم، دندانهاي كرم خورده، ريشهها (دندانهاي خراب شده و به ريشه رسيده):
قبل از سفيد كردن دندانها بايد تمامي مشكلات آنها برطرف و دندانهاي خراب را درمان كرد؛ در غير اين صورت مواد سفيدكننده به درون حفرههاي دهان راه يافته و شرايط را بدتر ميكنند و موجب پوسيدگي بيشتر ميشوند. استفاده از سفيدكننده بر روي ريشهها نيز بيفايده خواهد بود؛ زيرا ريشهها فاقد لايه ميناي دندان هستند.
توجه داشته باشيد دندانهايي كه با مواد و كامپوزيت پر شدهاند، سفيد نميشوند و رنگ طبيعي اين مواد تغيير نخواهد كرد. انتظارات غير واقعي افراد از سفيد كردن دندانها هيچ گاه برآورده نخواهد شد و مثلاً هيچگاه دندانهاي شما آنقدر سفيد نخواهد شد كه سفيدي آن خيره كننده باشد. افراد سيگاري نيز هيچگاه به نتيجه دلخواه نخواهند رسيد؛ مگر اينكه سيگار را ترك كنند. دندانهاي زرد، پاسخ خوبي به سفيد كردن داده و كاملاً سفيد ميشوند؛ ولي دندانهاي قهوهاي به نسبت دندانهاي زرد، نتيجه كمتري ميگيرند و دندانهاي خاكستري و تيره با استفاده از مواد سفيدكننده هيچ تغييري نخواهند كرد. دندانهايي كه بهدليل آنتيبيوتيك تتراسايكلين تغيير رنگ داده و خاكستري شدهاند، خيلي سخت رنگ آنها روشن خواهد شد و گاهي تا شش ماه طول ميكشد.