طی ۲۵ سال گذشته از بوتاکس برای درمان بسیاری از دردها استفاده شده که از آن جمله اند: سردرد ، درد ناشی از دیستونی گردن ، فیبرومیالژی ، کمردرد، میگرن ، نوروپاتی های محیطی ، نوروالژی تری ژمو، دردهای باقیمانده بعد از زونا …
بوتاکس نه تنها مانع ترشح استیل کولین از پایانه های عصبی می شود بلکه جلوی آزادشدن نوروترانسمیترهای واسطه درد مانند “ماده پی” را هم می گیرد. البته مکانیسم های دیگری هم برای اثرضددرد بوتاکس شناخته شده که ذکر همه آنها دراینجا امکان ندارد ولی باید دانست که مکانیسم رفع سردرد توسط بوتاکس تنها بخاطر شل کردن عضلات نیست.
نباید این شبهه ایجاد شود که بوتاکس برای هر سردردی مناسب است . سردردهای “تنشنی” ( فشاری ) ، میگرن ، و سردردهای خوشه ای اکثرا” به تزریق بوتاکس جواب می دهند. تزریق بوتاکس برای این سردردها تکنیک های خاصی دارد ولی جالب آنکه بسیاری افرادی که به این سردردها مبتلا بوده اند و برای رفع چین و چروک های صورت بوتاکس تزریق کرده اند هم اظهار می دارند که تا مدت قابل توجهی سردردشان از بین رفته است! درعمل ابتدا باید سایر روش های درمان سردرد امتحان شود و اگر بی نتیجه بود آنگاه می توان درمان با بوتاکس را مدنظر قرارداد.
بعد از تزریق بوتاکس به مبتلایان به سردرد، درعده ای از بیماران پاسخ به درمان سریع ( درعرض چند روز ) است ولی در برخی افراد بیشتر طول می کشد و بعضا” نیاز به چند نوبت تزریق دارد. با توجه به گران بودن بوتاکس غیرتقلبی ( دیسپورت ) در ایران و سایر کشورهای جهان ، بهتر است قبل از شروع درمان هزینه های تقریبی برای بیمار تشریح شود. ضمنا” درست است که متخصصین پوست در تزریق بوتاکس مهارت بیشتری دارند ولی بهتر است بیمار ابتدا توسط متخصص اعصاب مشاوره ، بررسی و نوع سردرد مشخص شود.
مقدار بوتاکس لازم ، محل تزریق ، دفعات تزریق ، …. برای هر بیمار متفاوت است.
دربسیاری از موارد لازم است که تزریق به شکل قرینه صورت گیرد . بیمار خود باید کانونهای اصلی درد را مشخص کند ولی تشخیص اینکه تزریق درکدام نقطه برای رفع آن دردخاص ضروری است ، برعهده پزشک است. تزریق در محل هایی که از نظر زیبایی اهمیت دارند یا در عضلاتی که عملکردهای مهمی دارند حساس تربوده و نیاز به دقت و تبحر بیشتری دارد.
این بیماران هم مانند کسانی که برای رفع چین و چروک صورت خود بوتاکس تزریق می کنند ، باید دو تا سه هفته بعد از تزریق، جهت ارزیابی مجدد مراجعه نمایند. اگر نیاز به تکرار دفعات تزریق باشد ، این کاربسته به نیاز بیمار هر شش تا نه هفته یک بار صورت می گیرد. البته بسیاری از بیماران نیز بین شش تا هشت ماه بعد از تزریق اول ، نیاز به تزریق ندارند.
درتعداد کمی ازبیماران مانند برخی از مبتلایان به “سندرم خستگی مزمن” یا “فیبرومیالژی” بهتر است از این روش درمانی استفاده نشود زیرا احتمال تشدید سردردشان (حداقل به طور موقت) وجوددارد. تشخیص این امر هم بعهده پزشک است. تکنیک به کار رفته برای تزریق هم در این حالت خاص موثراست.
درموارد نادری نیز دیده شده که بعد از تزریق بوتاکس برای رفع چین و چروک ، سردرد خفیفی به فرد دست می دهد ولی خوشبختانه بعد از یک تا چند روز خودبخود برطرف می شود . برای رفع این گونه سردردها بهتر است افراد از استامینوفن ساده استفاده نمایند.البته باید بین این سردرد و سردردی که ناشی از تزریق ناشیانه بوتاکس توسط برخی همکاران به پریوست استخوان است، تفاوت قائل شد!
با توجه به اثرات و نتایج قابل توجه تزریق بوتاکس در رفع سردرد امروزه بسیاری از بیماران آن را به سایر روش های درمانی ترجیح می دهند ولی باید دانست که تحقیقات در این زمینه هنوز در آغاز راه است.
دکتر فرشید دبیرزاده [ پوست ، مو و زیبایی ]
