در بسیاری موارد، بروز تغییر در شکل، رنگ، قوام و سایر خصوصیات ناخن میتواند نشانه بروز یک بیماری جدی در سایر ارگانهای حیاتی بدن باشد.
یکی از بخشهای مهم بدن که به عنوان نشانگر مهمی برای سلامت آن عمل میکند، ناخنها است البته این مساله کافی نیست و در بعضی موارد در اثر عوارضی که روی خود ناخن ایجاد میشود، تغییراتی بروز میکند.
عمل اصلی ناخن در انسان مراقبت از انگشتان و کمک به فعالیتهای حرفهای است. سلامت ناخن از دیدگاه زیبایی بسیار با اهمیت است. از طرفی وضعیت ناخن میتواند نشانهای از موقعیت اجتماعی فرد باشد. ناخنها به طور عمده از کراتین ساخته میشوند که در واقع پروتئین مو و پوست نیز هستند. ناخن دارای شکل ویژهای از کراتین میباشد که به نام «کراتین سخت» معروف است و مشابه ترکیبات شیمیایی شاخ حیوانات میباشد
. به علاوه ناخن دارای مقادیر کمتری کلسیم، آهن و روی نیز هست. خاصیت انعطافپذیری نسبی ناخن به دلیل فسفولیپیدها میباشد که در غشای سلولهای بدن ماده اصلی تشکیل دهنده آن است.
آب قادر است از ناخن عبور کند. به همین دلیل است که تکرار تماس با آب و شویندهها میتواند ناخن را خشک و شکننده کند. قدرت و استحکام ناخن نه تنها به ترکیبات آن، بلکه به شکل آن نیز بستگی دارد. ساختمان ناخن مشتمل است بر صفحه ناخن که ساختمانی سفت دارد و در تمام عمر رشد میکند، ماتریکس یا لایه زایای ناخن که عامل تولید مثل سلولی در رشد ناخن است، لانولا یا ماهک که در ناحیه شست دست و پا مشخصتر است، بستر ناخن و کوتیکول نیز بستری عروقی است که صفحه ناخن روی آن قرار میگیرد.
متوسط رشد ناخن 3 میلیمتر در ماه است ولی بین 9/1 تا 4/4 میلیمتر در ماه متغیر است. فصول مختلف و بیماریهای خفیف اثر ناچیزی بر رشد ناخن دارد. قد یا وزن فرد روی رشد ناخن تاثیری ندارد. مردان رشد ناخن بیشتری تا 19 سالگی دارند.
این تفاوت از این سن کاهش یافته ولی تا 69 سالگی رشد ناخن در مردان اندکی بیشتر است. از این سن به بعد، رشد ناخن در هر دو جنس یکسان میشود. بارداری باعث افزایش سرعت رشد و سوءتغذیه باعث کاهش آن میشود. بعضی از بیماریهای شدید نیز باعث اختلال در رشد یا ایجاد ناخن میشود از جمله در اوریون و تیفویید ممکن است فرورفتگی با برجستگی عرضی روی ناخن دیده شود.
ناخن نباید به عنوان یک ابزار عمل کند (از جمله باز کردن در قوطی و…) ناخنهای بلند بیشتر در معرض آسیب هستند، بنابراین بلند کردن زیاد ناخنها ایده خوبی نیست.
باید از تیز کردن ناخنها اجتناب کرد. تماس مکرر با آب میتواند باعث خشکی و آسیب ناخن شود. ناخنها شکننده شده و انتهای آنها ترک میخورد. در هنگام شستشو خصوصا با مواد شیمیایی بهتر است از دستکش استفاده شود. کوتاه کردن ناخنها نیز باید به گونهای باشد که گوشههای ناخن را حفظ کرده و خط رویش ناخن آن را به شکل مستقیم درآورد.