فردی كه دچار كمبود یا فقدان اشتهاست، خیلی كمتر از حالت معمول غذا می خورد. كمی ِ اشتها معمولاً به دلیل هضم كم مواد غذایی است. با جویدن طولانی غذا و نوشیدن مایعات سرد این حالت بدتر می شود. گاهی اوقات هم به دلیل عوامل روحی است.
عمل هضم به دلیل نفخ و گاز معده، كاهش حس چشایی و تنفس بد كاهش می یابد كه معمولاً باعث كمبود انرژی مورد نیاز بدن می شود.
كاهش اشتها باعث كاهش وزن می شود. پس یكی از راه های افزایش وزن درافراد لاغر ، افزایش اشتهای آنهاست.
كاهش اشتها می تواند به دلیل عوامل زیر باشد :
– اشكال در بلع مواد غذایی
– استفراغ و تهوع
– تغییر یا كاهش حس چشایی
– احساس سیری
– رشد تومور
– افسردگی
– درد
در بیشتر موارد، كاهش اشتها مشكل ثانویه است یعنی اختلال در سلامتی بدن، باعث كاهش اشتها می شود.
برای افزایش اشتها چه كاری باید انجام داد؟
– سعی كنید هرروز 3 وعده غذایی كامل و 3 میان وعده داشته باشید.
– بین وعده های اصلی غذایی، چیزی نخورید.
– برای افزایش هضم غذا و اشتها، می توانید یك وعده را مصرف نكنید تا برای خوردن وعده بعدی، اشتهای بیشتری داشته باشید.
– سعی كنید وعده های غذایی خود را در اوقات معینی مصرف كنید؛ یعنی برنامه غذایی مشخص و سر ساعت داشته باشید. مثلاً صبحانه را در ساعت 7 صبح ، ناهار در ساعت 12 و شام در ساعت 7 شب. همچنین اگر اشتهای شما برای صرف وعده اصلی كاهش نمی یابد ، می توانید دو میان وعده ، یكی در ساعت 10 صبح و یكی در ساعت 4 بعد از ظهر و نیز قبل از خواب میل كنید.
– تا جایی كه می توانید، غذا بخورید. با اشتهای زیاد غذا بخورید، زیرا تفكر شما در هضم و جذب غذا بسیار مؤثر است.
– به غذا به عنوان بخشی از درمان بیماری خود نگاه كنید؛ یعنی نگوئید میل ندارم. فكر كنید دارو مصرف می كنید.
– حتماً صبحانه بخورید.
– غذاهای خوشمزه را با فاصله زمانی كم و هر بار به مقدار كم مصرف كنید.
– غذاهای پر كالری مصرف كنید كه به راحتی خورده می شوند؛ مثل انواع دسر، ژله ، بستنی ، ماست و شیر پرچرب، شیرموز و شیركاكائو .
– غذا را سرد یا با دمای معمولی بخورید تا طعم و بوی آن را كاهش دهد.
– كاری كنید اوقات صرف غذا دلپذیر و خوشایند باشد.
– در منزل همراه با اعضای خانواده و در خارج از منزل با دوستان خود غذا بخورید.
– بعد از تمام شدن غذا، آب و سایر نوشیدنی ها را بنوشید، زیرا نوشیدن مایعات در موقع صرف غذا باعث می شود خیلی زود احساس سیری كنید.
– قبل از صرف غذا، یك ساعت ورزش كنید ، ولی سنگین نباشد.
كارهایی را كه نباید انجام دهید :
– خودتان را مجبور به خوردن نكنید.
– كاری نكنید كه این كم اشتهایی، روابط شما را با سایر خانواده اتان تحت تاثیر قرار دهد.
اشتها آورها :
اگر هنوز هم دچار بی اشتهایی بودید، می توانید از مواد زیر برای افزایش اشتها استفاده كنید :
– مقداری زنجبیل تازه را ریز ریز كنید. مقداری آب لیمو ترش و نمك به آن اضافه كنید و آن را بجوید.
– مقدار هل و دارچین و برگ بوی خشك را له كنید و به مقدار مساوی با هم مخلوط كنید. یك قاشق مرباخوری از این مخلوط را بخورید.
– پودر فلفل سیاه، پودر زنجبیل خشك و شكر را با عسل مخلوط كنید و به صورت گلوله در آورید. برای مدتی این مخلوط را در دهان نگه دارید كه بی اشتهایی شما را تسكین خواهد داد.
– انار بخورید كه می توانید نمك و فلفل سیاه هم به آن اضافه كنید.
– مقداری نمك و پودر زیره سبز را روی آناناس بریزید و آن را بخورید.
با پزشكتان مشورت كنید :
اگر بعد از یك هفته، با وجود انجام روش های بالا، اشتهای شما افزایش نیافت، به پزشك مراجعه كنید زیرا كاهش اشتها می تواند علامت یك بیماری جدی تر باشد.
اگر هر یك از علائم زیر را مشاهده كردید، به پزشك خود اطلاع دهید:
– تهوع
– نخوردن غذا به مدت یك روز یا بیشتر
– كاهش وزن به میزان 5/2 كیلو گرم یا بیشتر
– احساس درد موقع غذا خوردن
– ادرار نكردن به مدت یك روز كامل
– مدفوع نکردن به مدت دو روز یا بیشتر
– ادرار با فاصله زمانی غیر متناوب، همراه با بو یا سوزش یا خیلی زرد رنگ.
– داشتن حالت تهوع بیش از 24 ساعت
نیره ولدخانی – كارشناس تغذیه تبیان