آلمانى ها تقريباً هر سال ۲ ميليارد يورو صرف خريد محصولات غذايى سبك يا كم كالرى (Light) مى كنند. اما برخلاف ادعاى توليدكنندگان آنها، مصرف اينگونه محصولات، تاثير چندانى در پايين آوردن وزن افراد ندارد. در بازار فروش امروز، پنير، نوشيدنى، ماست، سيگار و حتى نوع بسته بندى مواد غذايى را مى توان كم كالرى در نظر گرفت.
بسيارى از مصرف كنندگان بر اين باورند كه مصرف محصولات غذايى كم كالرى موجب كاهش وزن افراد مى شود اما كمتر كسى مى داند كه اصطلاح كم كالرى، از نظر قانونى، يك اصطلاح تعريف شده و رسمى نيست. در مورد محصولات كم كالرى تنها ميزان كالرى آنها مطرح نيست بلكه ميزان چربى و قند موجود در آنها نيز حائز اهميت است. اصطلاح كم كالرى تنها در مورد محصولات غذايى كم كالرى صادق نيست و مواد غذايى ديگرى نيز مجازند كه برچسب كم كالرى بگيرند. به عنوان مثال محصولاتى كه محتوى اسيدكربنيك يا نمك طعام كمترى هستند يا حتى دسرها را نيز مى توان در زمره محصولات كم كالرى قرارداد (دسرها هنگامى كه گاز نيتروژن، زده شده و وزن حجمى آنها كاهش مى يابد چون هواى بيشترى را در خود جاى مى دهند حاوى كالرى كمترى مى شوند).
چيپس هاى رژيمى و كم كالرى گرچه در مقايسه با چيپس هاى معمولى ۴۰ درصد چربى كمترى دارند اما نسبت به ديگر مواد غذايى، هنوز هم از ميزان چربى بسيار بالايى برخوردار هستند. بنابراين، كلمه Light در حقيقت به معناى سبك نيست، بلكه مفهوم آن سبك تر است. بنابر اين آنچه در نظر اول، راه حل ايده آل مسايل تغذيه اى ما جلوه مى كند يك وعده توخالى بيشتر نيست. حتى زمانى كه واقعاً ميزان چربى مواد غذايى مصرفى ما، مثلاً با خوردن پنير كم چربى، كمتر شود اين عملاً بدين معنا نيست كه وزن بدن كاهش مى يابد. دانشمندان علم تغذيه معتقدند كه بدن ما به اين سادگى ها گول نمى خورد. سيستم عصبى روده، ميزان كالرى وارد شده به اين ارگان را ثبت مى كند. اگر بدن ما در مقايسه با حالت عادى، انرژى كمترى به دست آورد، خواستار وعده هاى اضافى غذا شده و در نتيجه اشتهاى ما افزايش مى يابد. مطالعات صورت گرفته در دانشگاه هاروارد آمريكا، پيش تر، اين تئورى را تاييد كرده است.
شيوه تغذيه افراد، وزن آنها و چگونگى استفاده بدنشان از مواد غذايى، به عوامل مختلفى من جمله سيستم تنظيم كننده هورمون Leptin بستگى دارد. شيوه عمل اين سيستم به اين ترتيب است كه سلول هاى پرچربى،مقدار زيادى لپتين ترشح مى كنند.
اين هورمون از طريق خون به هيپوتالاموس در مغز ميانى منتقل شده و به مركز اشتها پيام مى دهد كه ذخاير چربى كامل هستند و نيازى به خوردن يك وعده ديگر نيست. در عين حال سوخت و ساز بدن افزايش مى يابد و به اين ترتيب كالرى بيشترى در بدن به مصرف مى رسد. سلول هاى خالى چربى عمل عكس را فعال مى سازند.
گاهى اوقات استراتژى استفاده از مواد كم كالرى، در مورد خوردن شيرينى جات نيز خود را نمايان مى سازد. تجربيات ما نشان داده است در افرادى كه با استفاده از مواد شيرين كننده مشابه، قصد دارند ميزان كالرى مصرفى را كاهش دهند اشتهاى بسيار زيادى به مواد شيرين به وجود مى آيد. بررسى هايى كه تاكنون انجام گرفته اند نتايج ضد و نقيضى را ارائه كرده اند. كارشناسان امر هنوز هم دليل مشخصى براى بروز اين پديده ندارند.
اينكه مواد غذايى محتوى كالرى كمتر، به صورت خودكار منجر به كاهش وزن افراد نمى شوند، به افكار و روان آنها نيز ارتباط دارد. محصولات كم كالرى اغلب به عنوان مجوزى براى خوردن بدون حد و مرز تلقى مى شوند. بايد تذكر دهيم كه حتى مواد غذايى اى كه كاملاً عارى از چربى هستند نيز مى توانند به خاطر ميزان شكر خود، شمار كالرى ها را افزايش دهند. از سوى ديگر، چربى ها براى يك تغذيه سالم، غيرقابل چشم پوشى هستند: چربى ها براى ساختمان غشاى سلول ها ضرورى اند، آنها آجرهاى سازنده هورمون ها و مواد شيميايى پيك در درون بدن هستند و برخى از ويتامين ها نيز تنها از طريق حل شدن در چربى ها جذب بدن مى شوند.
در ميان چربى ها آنهايى را مى توان توصيه كرد كه مملو از اسيدهاى چرب اشباع نشده بوده و ميزان كلسترول خون را كاهش مى دهند. روغن تهيه شده از گياه Rapeseel و روغن زيتون و همچنين روغن هاى به دست آمده از بدن ماهى ها كه داراى اسيدهاى چرب محتوى اومگا ۳ هستند بهترين مثال از چربى هاى حاوى اسيدهاى چرب اشباع نشده بوده و براى سلامت قلب نيز بسيار مفيد هستند. بنابراين در پايان متذكر مى شويم كه در انتخاب محصولات كم كالرى تنها به ميزان كالرى آنها نبايد توجه داشت بلكه مقدار چربى موجود در اين مواد غذايى نيز بايد در نظر گرفته شود.
