دلایل بوی بد پا :
وقتی پا در داخل کفش شروع به عرق کردن می کند ممکن است بوی بدی بگیرد. تعامل این دو فاکتور (تعریق پا و احاطه شدن آن توسط کفش ) همراه با حضور باکتری ها در محل باعث بوی بد پا می شود. تعداد غدد عرق در پا بیش از هر جای دیگری در بدن است.
با فعالیت غدد عرق، پا بشدت عرق می کند، عرق پا به خاطر احاطه شدن پا توسط کفش تبخیر نمی شود، در این شرایط باکتری های موجود در محل اسید ایزو والریک (Isovaleric acid) تولید می کنند که منجر به بوی بد پا می شود. برخی عوامل که می توانند منجر به بوی بد پا شوند شامل : تعریق بیش از اندازه پا، استرس، برخی داروها و تغییرات هورمونی هستند.
پیشگیری از بوی بد پا
در اغلب موارد با بکار بردن چند نکته می توان از بوی بد پا پیشگیری کرد :
در اولین قدم با رعایت بهداشت پا تعداد باکتری ها را به حداقل برسانید.
هر روز پای خود را با آب ولرم و صابون بشورید و بعد از شستشوی پا، قسمت های مختلف پا مخصوصا لابه لای انگشتان را به دقت خشک کنید.
حداقل روزی یکبار جوراب خود را عوض کنید (در صورتی که پای شما مرتب عرق می کند بهتر است هر روز کفش متفاوتی بپوشید).
برای کاهش میزان رطوبت پا می توانید از پودر پا (پودر تالک) استفاده کنید.
جوراب های نرم و ضخیم می توانند به جذب رطوبت و عرق پا کمک کنند. جوراب های بافته شده از فیبر های طبیعی مانند جوراب های پشمی و کتانی بسیار مناسب هستند.
از جوراب های نایلونی و کفش های پلاستیکی استفاده نکنید – از کفش های چرمی، پارچه ای و کتانی که اجازه رد و بدل شدن و جابه جایی هوا را می دهند استفاده کنید.
از یک کفش در دو روز متوالی لستفاده نکنید به دلیل این که کفش زمان کافی برای خشک شدن نخواهد داشت. برای خشک شدن سریع کفش، کفی های داخلی آن را جدا کرده و در زیر نور خورشید قرار دهید.
درمان بوی بد پا
اگر اقدامات بالا از بوی بد پا پیشگیری نکردند باید اقدامات گسترده تری را مد نظر قرار داد. ممکن است داروهای قوی تری (مانند هگزاکلراید آلومینیوم ٢۰ درصد) تجویز شوند. این دارو ها باید هر شب استفاده شوند. وسایل الکتریکی که جریان الکتریکی کوچکی را از پوست عبور می دهند به طور موثری می توانند تعریق پا را برای چند هفته به حداقل برسانند. در مواردی که پا بشدت عرق می کند و پا بوی بسیار بدی می دهد با جراحی می توان عصب مربوط به تعریق پا را قطع کرد.
افزایش تعریق در فصول گرم سال، یکی از عکس العمل های طبیعی بدن است که به جهت نامطبوع بودن بوی حاصل از آن، گاهی اوقات به معضلی مهم برای فرد مبدل می شود. بوی بد عرق پا نیز از جمله این معضل ها است.
علت و منشاء بوی پا
در پای کثیف و آلوده اغلب ردپائی از باکتریها دیده می شود . محیط گرم و مرطوب داخل کفش مخصوصاً کفشهای ورزشی رشد باکتریها را در پا تقویت می کند . دو منبع و علت بسیار شایع بوی بد پاها کوریه باکتریها و یا میکروکوکسیها هستند . درمان موفقیت آمیز بوی پا به ریشه کنی این ارگانیسم ها بستگی دارد . این به این معنی است که مواد برطرف کننده بوی پا مانند زغال فعال داخل کفش و یا پودرهای پا نمی توانند بطور ریشه ای با این مشکل مقابله کنند .
ترشح زیاد عرق پا محیط مناسبی برای رشد باکتریها و قارچ‌ها فراهم می‌آورد. و زیادی باکتری و قارچ نیز بوی نامطبوع پا ایجاد می‌کند. دقیقاً معلوم نیست چرا در برخی افراد غدد عرق ترشح بیش از عادی دارند. و اعلب این عرق زیاد با عفونت باکتریائی یا قارچی همراه است.
در واقع سیستم بدین گونه است که باکتری های موجود در عرق، از پوست مرده زیر جوراب تغذیه کرده و در نتیجه بوی خاصی را متصاعد می سازند. البته اگرچه راهکار اصلی و کلیدی برای رفع این مشکل، رعایت هر چه بیشتر بهداشت است ولی توصیه ها و روش های دیگری نیز وجود دارد:
درمان بوی پا
کفش و جوراب را عوض کنید. عوض کردن مرتب کفش و جوراب شانس رشد و تکثیر باکتریها و قارچ‌ها را کاهش می‌دهد. چند جفت جوراب و اگر می‌توانید یک جفت کفش اضافی با خود به محل کار ببرید و در طی روی آنها را عوض کنید.
پودر ضدقارچ بزنید. روزی دو بار کمی پودر ضدقارچ به پا بزنید تا کمتر عرق کند. و اگر پا عرق کرده باشد، آن را برای قارچ‌ها نامناسب می‌کند.
جوراب نایلنی بپوشید. بهترین پوشاک نخی هستند، اما برای رفع بوی پا جوراب نایلنی بهتر است، چون نمی‌گذارد عرق روی پا بماند. هرچه عرق کمتر باشد، قارچ و باکتری هم کمتر است.
از کفی‌های بوگیر استفاده کنید. کفی‌های ذغالی کفش می‌توانند بوی کفش را بگیرند. اما باید با جوراب نایلنی استفاده کنید، چون در غیر این‌صورت بو را فقط مخفی کرده‌اید. از بین بردن عرق نکتهٔ اصلی در از بین بردن بوی پا است.
کفش چرمی بپوشید. کفشهای ساخته شده از مواد طبیعی مثل چرم بهتر از کفشهای ساخته شده از مواد پلاستیک هستند و خروج گرما از آنها آسان‌تر صورت می‌گیرد.
غذای مناسب بخورید. در بعضی افراد خوردن غذاهای ادویه‌دار با ایجاد عرق تولید بوی پا می‌کنند. اگر شما هم در خوردن چیزهای تند افراط می‌کنید و نمی‌خواهید پایتان بو بدهد، مرتباً پاها را با دقت بشوئید.
پا را حمام چای بدهید. اسید تانیک، که در چای وجود دارد، بوی پا را از بین می‌برد. یک قوری چای درست کنید و بگذارید سرد شود. آنگاه، آن‌را در ظرفی ریخته و پاها را ده دقیقه در آن بگذارید. شستشوی بعدی پا با آب و صابون رنگ چای بر روی آن را از بین می‌برد.
شستشوی داروئی کنید. شستن دوبار در هفته پاها با محلول استات آلومینیوم در آب گرم برای رفع بوی پا مؤثر است.
از پشم برده استفاده کنید. در موارد عرق شدید پا، دور انگشتان را با قطعات کوچک پشم بره، که در بیشتر داروخانه‌‌ها وجود دارد، ببندید. این پشم رطوبت را خیلی خوب جذب می‌کند. اما باید روزی چند بار آن را عوض کنید.
ضد عرق بزنید. چون اصلاً بوی پا ناشی از عرق آن است، اگر بو زیاد نیست، استفاده از افشانه‌های ضدعرق بعد از شستن آن مؤثر است.
از کلرید آلومینیوم استفاده کنید. در موارد شدید بوی پا، برای استفاده از کلرید آلومینیم از پزشک خود اجازه بگیرید. این دارو ضدعرق است و گمان می‌رود غدد عرق را غیرفعال کند. برای نتیجهٔ بهتر، در اولین شبی که از آن استفاده می‌کنید، پاها را با کیسه‌ای نایلنی ببندید. بعداً یکبار در هفته دارو را بزنید و دیگر لزومی به بستن پا با نایلن نیست.
پاهایتان را به طور مرتب بشویید
برای شست وشوی پاها از آب گرم و صابون استفاده کنید این کار را به محض ورود به خانه و یا در صورت امکان، در هر زمانی که احساس می کنید پاها عرق زیادی کرده اند، انجام دهید. در هنگام شست وشو لابه لای انگشتان را نیز فراموش نکنید. پس از شست وشو، پاهایتان را خوب خشک کرده و سپس جوراب تمیز بپوشید.
انگشتان پاهایتان را به پودر آغشته کنید، پس از آنکه پاها را کاملاً شسته و خشک کردید، مقداری پودر تالک (پودر بچه) و یا اسپری ضدقارچ به پاها و به خصوص در لابه لای انگشتان بزنید. از پودر تالک برای رفع بوی بد عرق پا در داخل کفش نیز استفاده کنند. برای این منظور پس از هر بار مراجعه به خانه و بیرون آوردن کفش هایتان، آنها را مدتی در هوای آزاد قرار داده و سپس در داخل شان کمی پودر تالک بریزید.
کفش مناسب انتخاب کنید. در فصول گرم سال کفش های کاملاً بسته و به خصوص از جنس مواد مصنوعی، سبب تعریق زیاد شده و همچنین محیط مناسبی را برای رشد باکتری ها و قارچ ها فراهم می کنند. در ضمن به بوی بیشتری نیز منجر می شوند. در نتیجه برای فصول گرم کفش های تابستانی و باز انتخاب کنید تا امکان جریان هوا در داخل کفش و در نتیجه به اصطلاح تنفس پاها وجود داشته باشد در ضمن در صورت امکان هر روز از یک کفش استفاده نکنید. کفش آغشته به عرق و بوی بد پا لااقل یک روز زمان لازم دارد تا کاملاً خشک شده و بوی نامطبوع را از دست دهد.
به طور مرتب جوراب هایتان را عوض کنید. جوراب ها اولین سطحی هستند که عرق پا و همچنین بوی ناخوشایند ناشی از آن را به خود جذب می کنند لذا از جوراب های با الیاف طبیعی مانند پنبه و نخ استفاده کنید. در ضمن جوراب هایتان را حداقل روزی یک بار عوض کنید.
پاهایتان را با یکی از مواد مختلف زیر شست و شو دهید:
الف- چای:
تانین موجود در چای یک عامل خشک کننده است. در نتیجه سه و یا چهار چای کیسه ای را در یک لیتر آب به مدت ۱۰ دقیقه جوشانده و سپس مقداری آب سرد به آن اضافه کنید تا مایعی ولرم حاصل شود. حال پاهایتان را به مدت ۲۰ تا ۳۰ دقیقه در این مایع قرار داده و سپس خشک کنید در پایان از پودر تالک برای ایجاد محافظی پودری استفاده کنید. این کار را روزی دو بار انجام دهید تا مشکل قارچ و یا عرق بد بوی پاهایتان حل شود. پس از رفع این مشکل این کار را هفته ای دو بار انجام دهید.
ب- سرکه:
محلول اسیدی نیز می تواند برای رفع بوی بد پا موثر باشد. برای این منظور یک فنجان سرکه را در یک لیتر آب ریخته و پاهای خود را هفته ای دو بار به مدت ۱۵ دقیقه در آن قرار دهید.
ج- پرمنگنات پتاسیم:
روزانه پاهای خود را برای دقایقی در محلول پرمنگنات پتاسیم قرار دهید. این محلول برای رفع بوی بد عرق پا در کفش های ورزشی و همچنین درمان اگزمای عفونی بسیار مفید است. لازم به ذکر است که این محلول رنگی بوده و ممکن است پاهای شما رنگ قهوه ای به خود گیرند که البته موقتی است.
د- بی کربنات سدیم:
این ماده سطح پوست شما را قلیانی تر کرده و در نتیجه مقدار عرق را کاهش می دهد. برای این منظور یک قاشق غذاخوری جوش شیرین را در یک لیتر آب ریخته و هفته ای دو بار به مدت ۱۵ دقیقه پاهای خود را در این محلول قرار دهید. روش دیگر پاشیدن جوش شیرین در داخل کفش هایتان است.
ه- حمام آب سرد و گرم:
یکی از در دسترس ترین روش ها برای درمان بوی بد پا، قرار دادن پاها در آب داغ و سپس در آب سرد است. این کار را سه بار انجام دهید به این ترتیب جریان خون به طرف پاها روانه شده و از تعریق کاسته می شود. سپس بعد از سومین بار قرار دادن پا در آب داغ، در لگن آب سرد تعدادی یخ و همچنین مقداری آب لیموترش ریخته و پاهایتان را در داخل این محلول قرار دهید. در پایان مقداری الکل به پاهایتان مالیده و در معرض هوا نگه دارید تا خشک شوند.
توجه: افراد دیابتی و کسانی که گردش خون در بدن آنها به خوبی انجام نمی گیرد، از این روش استفاده نکنند.
مراقب غذا خوردن خود باشید
بوی عرق بدن شما تاثیر پذیرفته از نوع غذاهای مصرفی است بنابراین از غذاهای پر ادویه و تند و تیز کمتر استفاده کنید.
خونسرد باشید
استرس تعریق را افزایش می دهد. در نتیجه به افزایش فعالیت باکتری و همچنین بوی بد عرق در بدن شما می انجامد. بوی بد پا نیز از این امر مستثنی نیست.
اگر بوی پای شما با هیچ‌یک از راه‌های بالا از بین نرفت، راه‌حل آخر استفاده از افشانهٔ فرمالید – ۱۰ است. این ماده افشانهٔ ضدعرقی است که دارای فرمالدهید و نعناع است و برای از بین بردن بوی شدید پا ساخته شده است. این دارو فقط برای موارد شدید است و برای استفاده حتماً از پزشک خود اجازه بگیرید.
برای زدودن بوی پا از داخل کفش ها
برای زدودن بوی پا از داخل کفش ها کافی است داخل هر لنگه کفش، یک قاشق غذاخوری جوش شیرین بریزید و آن را شب تا صبح به حال خود رها کنید. به این ترتیب، صبح وقتی جوش شیرین را دور بریزید، ملاحظه خواهید کرد کفش ها عاری از هر گونه بوی تند شده اند.
