با آرتروز زانو چقدر آشنا هستید؟

آرتروز يا استئوآرتريت، بيماري مفصلي است که باعث تحليل رفتن بالشتک موجود بين استخوان ها (يعني غضروف) مي شود. به همين علت به اين بيماري، بيماري دژنراتيو مفصل نيز گفته مي شود. استئوآرتريت مي تواند هر مفصلي را در بدن گرفتار نمايد و شايعترين نوع آرتريت (التهاب مفصل) مي باشد.

علل مسبب استئوآرتريت
پزشکان نمي دانند که چه چيزي موجب تحليل غضروف مفصل مي شود، وليکن مي دانند که هرچه سن افزايش يابد و همچنين اگر دچار چاقي مفرط باشيد شيوع آن زيادتر مي شود. بعضي مواقع يک آسيب شديد و جدي وارده شده به زانو، بعد از گذشت زمان کوتاهي مي تواند موجب آرتروز زانو شود.

پزشک چگونه مي تواند بگويد که شما دچار آرتروز هستيد يا نه؟
پزشک با پرسيدن سوالاتي در مورد چگونگي درد مي تواند متوجه آرتروز شود. احتمالا سوالات در اين مورد خواهد بود که آيا درد زانو با فعاليت بيشتر مي شود، آيا درد زانو با استراحت بهتر مي شود. پزشک معاينه خواهد نمود که آيا حرکت اندام تحتاني دشوار هست يا نه. پزشک احتمالا بر روي زانو فشار خواهد آورد تا ببيند آيا حساسيت موضعي وجود دارد يا نه. پزشک همچنين ممکن است درخواست انجام راديوگرافي خواهد نمود. تا متوجه علت درد شود. آزمايش خون سبب کنار گذاشته شدن ساير انواع آرتريت خواهد شد.

طريقه درمان آرتروز زانو
پزشک ممکن است به شما بگويد:
1- به زانوي خود استراحت بدهيد يا از فعاليت هايي که سبب بدتر شدن درد مي شود اجتناب کنيد.
2- با گذاشتن کيسه يخ به مدت 20 تا 30 دقيقه و چند نوبت در روز براي زانو سبب کاهش التهاب شده و درد را کم کنيد.
3- از داروهاي مسکن معمولي همچون استامينوفن يا بروفن استفاده کنيد.
4- با انجام فيزيوتراپي و انجام بعضي نرمش هاي خاص به تقويت عضلات اطراف زانو کمک کنيد.
آيا انتخاب ديگري براي درمان آرتروز زانو وجود دارد؟
بله اگر داروي خوراکي و فيزيوتراپي به بهبود درد زانو کمک نکند، پزشک ممکن است از تزريق موضعي داخل مفصل بهره جويد ( بي حس کننده) که مي تواند باعث توقف درد به مدت چندين روز يا هفته شود. اضافه کردن داروي ديگري (کورتون) به اين بي حس کننده سبب برطرف شدن درد و التهاب به مدت طولاني تر شود.
اگر اين کار به اندازه کافي کمک کننده نباشد ممکن است پزشک در مورد عمل جراحي و يا تزريق هيالورونيک اسيد با بيمار صحبت کند.

درمان جراحي
گاهي آرتروز به قدري شديد مي باشد که جهت بهبود علايم به درمان جراحي نياز مي باشد.
درمان هاي جراحي عبارتند از:
1- آرتروسکوپي: اين عمل جراحي با استفاده از يک دوربين (کامرا) که از طريق برش هاي کوچکي در زانو ايجاد و وارد آن مي شود، صورت مي گيرد. با استفاده از اين وسيله، جراح مي تواند وضع داخل زانو را و آسيب هاي وارده را مورد مشاهده و ارزيابي قرار دهد. با استفاده از ابزار ديگري در حين آرتروسکوپي استفاده مي شود. جراح مي تواند قسمت هاي آسيب ديده داخل زانو همانند مينيسک ها را از داخل زانو خارج نمايد و يا آنکه زانو را شستشو داده و قطعات کوچک معلق در زانو را خارج نمايد. اين ذرات مي توانند مسبب ايجاد درد باشند. البته آرتروسکوپي براي همه کسانيکه دچار آرتروز زانو هستند، مناسب نمي باشند و ممکن است سبب ايجاد تسکين موقتي يا باعث تاخير در نياز به انجام ساير جراحي ها شود.
2- استئوترمي: عمل جراحي است که باعث تغيير شکل استخوان ها و يا تغيير وضعيت زانو مي شود. اين عمل جراحي تنها در مواردي که يک قسمت و يا يک طرف از زانو دچار آسيب شده است، به کار مي آيد. اين عمل جراحي باعث جابجايي در محل وارد شدن فشار وزن به زانو شده و سبب مي شود که به منطقه آسيب ديده زانو فشار کمتري وارد شود. اين عمل باعث بازگشت حرکت در زانو شده و باعث کاهش درد زانو مي شود. به هر حال ممکن است کساني که تحت اين عمل جراحي قرار مي گيرند در آينده به عمل تعويض مفصل نياز پيدا کنند.
3- آرتروپلاستي يا تعويض مفصل: در اين مورد جراح قسمت آسيب ديده زانو را برداشته و يا مفصل مصنوعي که از فلز پلاستيک ساخته شده جايگزين مي شود. در اين عمل جراحي تمام و يا قسمتي از زانو تعويض شده جايگزين مي شود. اگر چه بسته به وسعت جراحي بهبودي و بازگشت به زندگي طبيعي به مدت زمان طولاني نياز دارد. ولي غالبا نتيجه عمل آرتروپلاستي با موفقيت همراه مي باشد. عمل تعويض مفصل زانو مي تواند نقطه اي بر پايان درد زانو باشد و سبب بهبود حرکت زانو شود.
منبع: نشريه زندگي سالم شماره88