هورمونها همانطور که گاهی باعث ریزش مو می شوند ، در بعضی موارد هم منجر به رشد بیش از حد موها می گردند. به این حالت ” پرمویی ” یا ” هایپرتریکوز”1 می گویند. پرمویی در خانم ها بیشتر بوده و دربسیاری از موارد به علت افزایش سطح هورمون آندروژن رخ می دهد. پرمویی با رشد بیش از حد مو در نواحی که قبلا” موهای نازکی به رنگ روشن داشته اند ، مشخص می شود. از جمله این نواحی می توان از پشت لب بالا و یا کنارهای فک تحتانی نام برد.
پرمویی در اثر افزایش سن و تغییرات هورمونی به وجود می آید ولی گاهی به طورمادرزادی و به شکل سندرم های خاصی بروز می کند. این حالت با ” هیرسوتیسم “2 تفاوتهایی دارد ولی کلا” این دو اصطلاح در بسیاری از موارد به جای یکدیگر به کار برده می شوند. هیرسوتیسم به معنی رشد بیش از حد موهای ترمینال درنواحی از بدن زنان است که معمولا” باید فاقد مو باشد. درزنان مبتلا به هیرسوتیسم ، موها با الگوی مردانه رشد می کنند. هیرسوتیسم به دنبال اختلالات غدد درون ریز بدن مانند تومور غده ادرنال یا سندرم تخمدان پلی کیستیک3 ایجاد می شود. رشد بیش از حد موها به هر علت که باشد ناراحت کننده است . درمرحله اول باید به تعیین و رفع علت اصلی این عارضه پرداخت . بحث ما در اینجا راجع به راه حلهای این مشکل از نظر ظاهری است.
درمان رشد بیش از حد موها
رایج ترین راه حل که موقتی نیز هست تراشیدن موی اضافی است. استفاده از موم و واکس نیز از قدیم مرسوم بوده است. الکترولیز از راه حلهای قدیمی برای خلاص شدن از دست موهای زاید به مدت طولانی است. در این روش با استفاده از جریان الکتریکی با موج کوتاه و گرمای حاصل از آن که توسط یک سوزن ریز به فولیکول مو القا می شود، فولیکولهای مو را یکی یکی از بین می برند. از این روش در اغلب نقاط بدن بجز زیر بغل می توان استفاده کرد ( در زیر بغل احتمال عفونت های باکتریایی را افزایش می دهد ) . امکان استفاده از این روش در زیر ابرو هم به دلیل پوست نازک آن ، وجود ندارد.
پزشکان دریافته اند که چگونه به طور دائمی با استفاده از لیزر و منابع نور شدید ، مانع رشد موها شوند. فرکانس های خاصی از نور لیزر توسط رنگدانه های تیره موجود در مو جذب می شود . در نتیجه آسیب گرمایی حاصله فولیکول مو از بین می رود. با یک نوبت درمان با لیزر تا سی درصد فولیکولهای منطقه درمان شده از بین می روند. موهایی که دوباره رشد می کنند نرمتر و نازک ترند. با سه نوبت درمان ممکن است حدود نیمی از فولیکولهای آن ناحیه از بین بروند .
یکی از لیزرهایی که به این منظور مورد استفاده قرار می گیرد ، لیزر الکساندرایت4 با پالس طولانی است . کسانی که پوست روشن و موهای تیره دارند بیش از سایرین از رفع موهای زائد به کمک لیزر سود می برند ولی این درمانها در کسانی که موی بلوند ، سفید ، یا خاکستری دارند ، چندان موثر نیست. در موهایی که رنگ روشن دارند رنگدانه وجود ندارد یا مقدار آن بسیارکم است و بنابراین نمی تواند نور لیزر را جذب کند. موثرترین لیزر برای رفع موهای زائد بویژه در افرادی که پوست تیره دارند ، لیزر ” ان دی یاگ “5 است. برای بیشتر افراد رفع موهای زائد به کمک لیزر، موثرتر ، کم عارضه تر ، و سریع تر از الکترولیز است. البته این نوع درمان پر هزینه تر بوده و هزینه آن بستگی به اندازه محل مورددرمان و تعداد جلسات درمانی موردنیاز دارد.
علاوه بر لیزر، نوع دیگری از نور به نام ” نور شدید پالسی “6 یا ” آی پی ال ” در رفع موهای زائد موثر است. نتایج کار در مقایسه با لیزر خفیف تر ولی هزینه آن کمتر است . آی پی ال صدها طول موج مختلف ار خود ساطع می کند ولی در لیزر تنها ازیک طول موج استفاده می شود. در این روش مانند لیزر، پزشک ابتدا پوست را با ژلی پوشانده و روی چشمها را هم می پوشاند تا مانع از آسیب دیدن آنها توسط فلاش های نورانی شود.
هربار که دستگاه فلاش می زند شما موجی از حرارت را حس می کنید. بعد از عمل ممکن است تا چند ساعت سطح پوست قرمز باشد. از عوارض درمان با لیزر یا آی پی ال می توان به ایجاد تاول در سطح پوست یا ایجاد لک اشاره کرد. مهارت پزشک و تنظیم دقیق دستگاه و کیفیت دستگاهی که مورد استفاده قرار می گیرد در کاهش عوارض نقش مهمی دارد. در مطالعه ای که در دانشگاه کرنل امریکا صورت گرفت ، تنها یازده نفر از دویست و پنجاه نفری که به کمک آی پی ال تحت درمان رفع موی زائد قرارگرفته بودند دچار عوارض شدند.
تعداد جلسات موردنیاز به مقدار موها و چرخه رشد آنها بستگی دارد. قبل و بعد ازهرجلسه درمان باید موها تراشیده شوند .
درمان با آی پی ال درد چندانی ندارد لذا همکاران ارجمند لازم است در طی این عمل به میزان دردی که بیمار می کشد توجه کنند زیرا درد غیرطبیعی نشان دهنده آنست که تنظیم دستگاه درست نیست . بیماران نیز باید میزان درد خود را بیان کنند و تصور ننمایند که بایستی آن را تحمل کرده و دم برنیاورند.
کسانی که طی دوهفته اخیر پوست خود را برنزه کرده اند نباید از آی پی ال استفاده کنند. استفاده از این دستگاه در زنان حامله ممنوع است. ضمنا” در مناطقی از پوست که دچار پسوریازیس ، اگزما ، یا عفونت باشد نیز نباید استفاده شود
دکتر فرشید دبیرزاده
