آشنایی با بيماريهاي ناخن

ناخن نیز مانند هر عضو دیگری از بدن در معرض بسیاری از عوامل بیماری زا قرار دارد: باکتری ها، قارچ ها، ویروسها، عوامل شیمیائی و فیزیکی، …..
گاهی یک عامل بیماریزا تنها ناخن را مورد تهاجم قرار میدهد و در آن ایجاد بیماری میکند و گاهی یک بیماری که قسمتهای دیگر بدن را مبتلا کرده، به ناخن نیز گسترش پیدا میکند. با این وجود میتوان گفت به طور کلی بیماری های ناخن خیلی شایع نیستند.

لکه های سفید ( White Spots ( Leuconychia : به صورت لکه ها و یا خطوط سفید رنگ در صفحه ناخن دیده میشوند. این عارضه که نسبتا شایع است ، در اثر آسیبهای خفیف به ماتریکس ناخن پدید می آید. این لکه ها اهمیت بالینی ندارند و با رشد ناخن به بیرون رانده شده، نیازمند درمان نمیباشند .وبرخلاف تصور اغلب مردم ربطي به كمبود كلسيم يا ديگر بيماريها ندارد .

خطوط طولی Vertical Ridges : اگر یک ناخن را از نزدیک مشاهده کنیم خطوطی را در طول آن میبینیم. این حالت یک پدیده طبیعی میباشد و بطور خفیف در اکثر ناخنها دیده میشود.با توجه به تفاوت جنس ناخن در افراد مختلف، میزان و شدت این خطوط در افراد متغیراست. اما بعضی عوامل مانند افزایش سن و بیماریهای مزمن موجب تشدید این خطوط میشوند. این خطوط به خودی خود یک بیماری نیستند بلکه صرفا از نظر زیبایی ظاهر مناسبی به ناخن نمیدهند
ناخنک( Ingrown Nail ) : رشد و نفوذ ناخن به گوشت و بافت نرم زیرین این حالت را ایجاد میکند، که در شسث پا بیشتر دیده میشود. کفش تنگ و اصلاح نا مناسب ناخن از علل آن هستند. این بیماری دردناک است و احتمال عفونت در آن بالا است.
خونریزی رگه ای Splinter Hemorrhages : در اثر پارگی مویرگهای بستر ناخن ایجاد میشوند. شایعترین علت ایجاد آن ضربه هایی است که در طول روز و در اثر رفتار نامناسب با ناخنها و طی کارهای روزانه به ناخن وارد میشوند. اهمیت بالینی چندانی ندارند، بلکه صرفا موجب نمای نازیبا میشوند.
عفونتهای قارچی Onychomycosis : قارچها نزدیک به نیمی از بیماریهای ناخن را ایجاد میکنند و درمانشان آسان نیست. در این موارد ذراتی debris به رنگهای مختلف در زیر ناخن پدید می آیند که ضمن جدا کردن ناخن از بستر آن (onycholysis)، بسته به نوع قارچ موجب تغییر رنگ ناخن عمدتا به رنگهای سفید، زرد، قهوهای یا مشکی میشوند. با رشد بیشتر قارچ، بافت و نمای ظاهری ناخن تغییر میکند. در صورت عدم درمان و با تجمع بیشتر debris صفحه ناخن به تریج خرد شده، کاملا از بستر ناخن جدا میشود.
رعایت نکردن بهداشت فردی و پدیکور یا مانیکور نامناسب ازعلل مستعد کننده ابتلا میباشند.Onychomycosis در انگشتان پا تا چهار برابر بیشتر دیده میشود. پیشگیری بسیار آسانتر از درمان است. برای پیشگیری لازم است ناخنها همیشه خشک و تمیز نگاه داشته شوند. جورابها را باید مرتب تعویض نمود. همچنین باید از آسیب به پوست و بافت اطراف ناخن جدا پرهیز شود. در هنگام پدیکوریا مانیکور نباید کوتیکول را برداشت.
زگیل (wart) : در حقیقت یک تومور خوشخیم پوستی است که بدلیل عفونت ویروسی ایجاد میشود و میتواند پوست زیرین و یا اطراف ناخن را درگیر کرده، نتیجتا موجب تغییر شکل ویا انهدام صفحه ناخن میشود. این بیماری در بسیاری از موارد دردناک است.

عفونت میکروبی ناخن Paronychia: این بیماری در اثر ورود باکتری به بافت نرم اطراف ناخن پدید می آید. پوستی که قسمت قاعده و طرفین ناخن را میپوشاند نقش محافظتی در برابر نفوذ باکتری ها ، قارچها، … دارد. هر عاملی که به این پوست آسیب بزند از قبیل ضربه ها،جویدن ناخن ویا برداشتن کوتیکول میتواند منجر به نفوذ باکتری ها و ایجاد عفونت در بافت آن محل شود. در صورت بروز عفونت قرمزی، درد، تورم و گرما در بافت دور ناخنی دیده میشود.

عفونت سودومونا Pseudomonas : سودومونا نوعی باکتری است که میتواند به ناخن تهاجم کند. این باکتری ممکن است در ناخن طبیعی و یا مابین ناخن طبیعی و مصنوعی ( کاشته شده) رشد کند. وجود رطوبت به نفوذ و رشد باکتری کمک میکند. مشخصه بارز این عفونت تغییر رنگ ناخن به رنگ سبز است. با افزایش شدت بیماری رنگ سبز نیز پررنگ تر میشود و ممکن است صفحه ناخن از بستر خود جدا شود 

پسوریازیس Psoriasis: یک بیماری مزمن و گسترده پوستی است که ممکن است به ناخن نیز گسترش یابد. در این صورت سطح ناخن ناهموار، موج دار و دارای فرورفتگی های ریز فراوان میشود. تغییر رنگ ناخن به زرد تا قرمز قهوه ای و یا جداشدن ناخن از بستر نیز ممکن است دیده شود.

جویدن ناخن: ترک این عادت بسیار مشکل است. در کودکان شیوع بیشتری دارد که اکثرا با افزایش سن برطرف میشود. اما وجود این عادت دربالغین با بیماریهای اضطرابی مرتبط است. جویدن ناخنها نه تنها نمای ظاهری ناخن را تغییرمیدهد، بلکه موجب انتقال باکتری ها از دست به دهان و بر عکس میشود. همچنین با آسیب پوست اطراف ناخن، امکان نفوذ و گسترش باکتیها به داخل آن فراهم می آید.

ناخن ضخیم و پیچ دار Onychogryposis : به ناخن ضخیم شده گفته میشود که به درون و زیر خود پیچ خورده باشد. به خودی خود یک بیماری نیست بلکه عمدتا در اثر سن بالا، ضربه به ناخن، عفونت قارچی و برخی بیماری ها از قبیل دیابت ایجاد میشود. پس از درمان علت زمینه ای، برای داشتن ناخنی با قوام مناسب میتوان روش ارائه شده در این سایت را بکار بست.

Onychatrophia:در حقیقت همان تحلیل رفتن ناخن است. در این حالت رشد ناخن بسیار کند است به طوری که لبه آزاد ناخن نیز وجود ندارد. همچنین ناخن جلای خود را از دست داده،کدر میشود. در برخی موارد ناخن خرد شده و کاملا می افتد. علت این حالت آسیب دیدن ماتریکس میباشد که معمولا در طی برخی بیماری های شدید رخ میدهد.

Onychauxis: به ضخیم شدن بیش از حد ناخن اطلاق می شود که معمولا در اثر سن بالا، ضربه به ناخن، عفونت قارچی و برخی بیماری ها از قبیل دیابت ایجاد میشود.

خطوط بیو Beau”s Lines: همانطور که میدانید ناخن در ماتریکس ساخته میشود. برخی عوامل از قبیل تروما، سوء تغذیه، شیمی درمانی و اصولا هر رخداد و بیماری شدید جسمی یا روحی میتوانند موجب اختلال در ساخت ناخن توسط ماتریکس میشوند. نتیجتا ناخنی که در طول بیماری ساخته میشود از نظر ظاهر، بافت و ترکیبات متفاوت است. به همین دلیل به شکل یک خط عرضی، کمی تیره تر و نیز فرورفته دیده میشود، که به آن خط بیو گفته میشود. از آنجایی که این ناخن ناقص قبلا تولید شده و شکل گرفته، نمیتوان آنرا به حالت اصلی و سالم در آورد، بلکه با رشد ناخن به بیرون رانده میشود. اما آنچه مهم است علت بوجود آورنده آن است که لازم است با مراجعه به پزشک مورد برسی قرار گیرد.

ناخن قا شقی شکل Koilonychia: ناخنهایی نازک، با لبه های برجسته میباشند که به حالت مقعر میباشند. کمبود آهن از عللی است که موجب این تغییر شکل میشود.

خطوط تیره ناخنی Melanonychia : خطوطی عمودی هستند که به رنگهای خاکستری، قهوه ای یا سیاه دیده میشوند. در اثر افزایش فعالیت و یا تعداد سلولهای رنگدانه ای ماتریکس ایجاد میشوند. در صورت مشاهده باید بلافاصله به پزشک مراجعه کرد.

خونمردگی Hematoma: وارد شدن ضربه به ناخن موجب پارگی مویرگهای بستر ناخن میشود. خون حاصل ما بین صفحه ناخن و بستر آن به دام افتاده، خونمردگی (هماتوم) تشکیل میشود. هماتوم میتواند موجب جداشدن و افتادن ناخن شود. همچنین ممکن است موجب عفونت شود، زیرا بافت هماتوم برای رشد باکتری ها و قارچها مناسب است. جذب شدن خودبخود هماتوم ممکن است مدتی طول بکشد و گاهی موجب تغییر شکل ناخن میشود.