چرا گاهی عضلات‌مان می‌گیرد؟ گرفتگی عضلانی در مورد عضلات مخطط و ارادی است. در عضلات حرکات آکتین و میوزین با یونی مانند کلسیم تنظیم و عضله کوتاه یا بلند می‌شود.
هر عملی که این حالت را مختل کند مثل کم شدن یون کلسیم، باعث می‌شود پاسخ نامناسبی را عضله از عصبی که آن را کنترل می‌کند، دریافت کند و این مساله باعث کوتاهی طولانی‌مدت عضله می‌شود و ایجاد اسپاسم می‌کند. البته در خیلی از موارد اسپاسم عضله نشانه بیماری است. کسی که سکته مغزی کرده یا کسی که به ام‌اس مبتلاست این افراد طولانی مدت اسپاسم عضله دارند. چون پاسخی که از مغز می‌آید، عضله را در حالت کوتاه شدن قرار می‌دهد. گاهی فرد بیان می‌کند دستم را زیر سرم قراردادم که از بافت‌های زیرین مثل استخوان، عصب و غیره محافظت کنم که دچار این مشکل شدم.
زمانی که ما به عنوان مثال می‌دویم عضله به‌طور غیرهوازی کار می‌کند. یعنی فعالیت آن‌قدر سریع است که عضله فرصت جذب اکسیژن را از خون ندارد که به شکل هوازی کار کند. با فعالیت غیرهوازی، ترکیباتی در عضله باقی می‌ماند که ایجاد درد می‌کند. این ترکیبات همان اسید لاکتیک است. به دنبال استراحت، بدن این اسید را دفع می‌کند.
علت انقباض شدید و دردناک عضله ساق پا هنگام خواب چیست؟
سندرم پای بی‌قرار است. افرادی هستند که قبل از به خواب رفتن احساس درد و گرفتگی درپا دارند. این سندرم چند علت دارد؛ یکی کمبود آهن، دوم کمبود یون کلسیم و علت سوم کوتاهی عضلات است. در کسانی که طولانی‌مدت می‌نشینند، عضله ساق پاعادت به کوتاه شدن می‌کند و در خواب عضله به فاز اسپاسم می‌رود. این افراد مستعد خارپاشنه هم هستند. طیف وسیعی از مشکلات نیز ازجمله دیسک کمر و دیابت وجود دارد که درگیری اعصاب ناشی از دیابت است.
آیا اسپاسم مکرر و دائم باعث کوتاهی عضله می‌شود؟
اسپاسم مکرر یعنی وجود یک مشکل. خیلی مواقع افراد به خاطر درد، خودشان را درحالتی قرارمی دهند که فشار به آن قسمت وارد نشود. در نتیجه آرام‌آرام محدودیت حرکت ایجاد می‌شود. در این حالت باید فرد بررسی شود.
کسی که مبتلا به ام اس است، برای سفتی عضلات پشت پا و کمر چه اقدامی باید انجام دهد؟
ام اس طیف فراوانی دارد. هر کاری که ما انجام می دهیم، بیماری را کنترل می‌کنیم نه درمان. این افراد نباید از آب داغ استفاده و ازآب ولرم باید استفاده کنند. در جکوزی و استخر داغ نروند. آب سرد هم اسپاسم را بیشتر می‌کند. این افراد باید عضلات را حرکت بدهند و ورزش کششی خاص کمر و پشت ساق پا داشته باشند. اگر مجبورید پشت میز‌نشینی داشته باشید بیش از دیگران فعالیت فیزیکی داشته باشید.
اگر بعد از کار زیاد روزانه، عضلات‌مان می‌گیرد برای پیشگیری چه کاری باید انجام دهیم؟
باید ورزش کنید و استراحت به اندازه کافی داشته باشید. ورزش مناسب هرعضو باید باشد. آب به اندازه بنوشید تا مواد سمی موجود در عضله را دفع کند. اگر کار سنگین باعث علائم می‌شود، یک دوش گرم بگیرید. بعد از آن کشیدن عضله را انجام دهید که اسپاسم بشکند. عضو را گرم نگه دارید. اما داروهای شل کننده عضلات که عارضه دارد، توصیه نمی‌شود.
علت این که رگ گردن برخی افراد دچارگرفتگی می‌شود، چیست؟
این افراد به نوع خوابیدن خود باید توجه کنند. شاید بد می‌خوابند یا بالش خوبی ندارند. روی شکم نباید بخوابند. ممکن است مشکل از دیسک گردن باشد که این مساله را تشدید می‌کند.
به طورکلی برای این که دچار مشکلات درد و … نشوید بهتر است محیط کار خود را اصلاح کنید. یعنی میز کار و صفحه کلید را تنظیم کنید و استراحت داشته باشید. قبل از این که مشکل تشدید شود، ورزش کنید.
از ورزش توقع معجزه نداشته باشید. هیچ ورزشی 24ساعته مشکل را حل نمی‌کند. خیلی وقت‌ها ورزش درد را کم نکرده که تشدید هم می‌کند. گاه نیاز به درمان دارویی و فیزیوتراپی داریم. فعالیت فیزیکی باید ممتد باشد. اسپاسم طی 24تا48ساعت باید بهبود یابد. اگرخوب نشدبه پزشک مراجعه کنید.
دکتر علی پناهی
متخصص طب فیزیکی وتوانبخشی
