- نام لاتین: fluoxetine
- نام فارسی: فلوکستین – فلوئوکستین
- مصرف در حاملگی: C
- گروه درمانی – دارویی: مهارکننده انتخابی بازجذب سروتونین (SSRI) – ضد افسردگی – ضد وسواس – ضد پرخوری عصبی
اشکال دارویی:
Cap: 10, 20mg
Syrup: 20mg/5ml
فارماکوکینتیک – دینامیک ، مکانسیم اثر:
اثر ضدافسردگی: مهار بازجذب سروتونین ۵HT در نورون‌های سیستم عصبی
دارای اثر ضعیف بر بازجذب دوپامین و نوراپی‌نفرین نـیز مـی‌باشد. بـه راحـتی از دسـتکاه‌گـوارش حـذب می‌شود. متابولیزه‌شدن درکبد، دفع متابولیت‌های غیرفعال از ادرار و زمان رسیدن به اوج غلظت پلاسمایی بعد از شش تا هست ساعت. نیمه عمر حذفی در مـصرف‌کـوتاه‌مدت یک تا سه روز و در مـصرف طولانی‌مدت بعد از ۲۸ تا ۳۵ روز روز بـه غلظت ثـابت پـلاسمایی مـی‌رسـد. دفـع دارو، بـه صورت متابولیت‌های غیرفعال از راه ادرار است. فراهم‌زیستی آن ٧٢ درصد است.
مصرف برحسب اندیکاسیون:
افسردگی ماژور* اختلالات وسواسی* چاقی* پرخوری عصبی، *کاهش وابستگی به الکل * اختلالات اضطرابی * اختلالات رفـتاری * درمـان‌کـمکی اپـی‌لپسی * سردرد مزمن * بیماری بیش فعالی (ADHD) * هیپوکندریاز * فشارخون پائین عـصبی * درد مـزمن (فیبرومیالژی) * پارکینسونیسـم * خنده یاکریه پاتولوژیک * سندرم رینود * نـاتوانـی جـنسی یـا انـزال زودرس * PTSD
تداخلات مهم:
دارویی: ١ – افزایش سطح سرمی فلوئوکستین در مصرف همزمان باکلاریترومایسین و مـهارکننده‌های پروتئاز HIV (دلاویریدین)؛ ٢-افزایش فعالیت ضدانعقادی وارفارین در مصرف همزمان با فلوئوکستین؛ ٣) تقویت اثرات الکل در مصرف همزمان با فلوئوکستین؛ ۴ – تشدید سمیت داروی ضدافسردگی سه حلقه‌ای در مصرف همزمان آنها با فلوئوکستین؛ ۵) فلوئوکستین نباید به شکل همزمان یا تا ١۴ روز بـعد از قطع داروهای‌مهارکننده MAO تجـویز شود. بهتر است ۵ هفته فاصله بعد ازقطع فلوئوکستین تا شروع داروهای MAOI رعایت شود. ۶) افزایش سطح سرمی دیازپام و سـایر داروهـای بـنزودیازپینی و هـالوپریدول و عده‌ای از داروهای مشابه در مصرف همزمان با فلوئوکستین. ٧) در صورت مصرف کاربامازپین تا ١۴ روز پس از قطع فلوئوکستین ممکن است سندرم سروتونین رخ دهد. ٨) ایجاد سـندرم سـروتونین در مـصرف همزمان سوماتریپتان و سلژیلین (بهتر است داروی سلژیلین تا ٢ هفته پس از قطع فلوئوکستین اسـتفاده نکردد.)؛ ٩) اثر داروهای ضدصـع در مصرف همزمان با فلوئوکستین و سایر داروهای مشابه خنثی می‌شود. ١٠) مصرف سیپروهپتادین می‌تواند اثرات ضدافسردکی این دارو را خنثی‌کند. ١١) احتمال برادی‌کاردی و بلوک قلبی در مصرف همزمان دارو با متوپرولول و پروپرانـولول و احـتمال تـوهمات بـینایی در مـصرف همزمان با دارو با دکسترومتورفان. ١٢) ایجاد آژیتاسیون، بیقراری و دیسترس گوارشی در مصرف همزمان دارو با تری‌پتوفان و ایجاد حملات فشارخون کشنده در مصرف همزمان دارو با سلژیلین.
موارد منع مصرف و احتیاط:
منع مصرف:نارسایی شدید کلیوی وکبدی، در بیماران صرعی‌که تشنجات آنها به خوبی‌کنترل نشده است. در بیمارانی‌که طی مصرف دارو دچار راش می‌شوند.
احتیاط: بیماران صرعی، دیابتی‌ها، بیماران دارای خطر خودکشی بالا، مانیا، در بیماران پسر (با احتیاط و با دوزیم به فواصل زیاد مصرف شود.) هیپوناترمی، بی‌اشتـهایی، هنوز مصرف این دارو در بچه‌ها مطمئن در نظرگرفته نشده است.
عوارض جانبی:
-شایع‌ترین: سردرد، عصبانیت، اضطراب، بی‌خوابی، تهوع، اسهال، خشکی دهان، استفراغ دیس‌پپسی، یبوست
-مهم‌ترین: افزایش تفکر خودکشی، واسکولیت منتشر با درگیری کبد،کلیه و ریه‌که همراه با راش جلدی هستند، هیپوناترمی به خصوص در سالمندان، تشنج
-سایر عوارض: لرزش، واکنش‌های اکستراپیرامیدال، تحریک‌پذیری، رفتارهای تهاجمی، اختلال جنسی، راش جلدی (شبیه‌کهیر)، تپش قلب،گرگرفتگی، خارش، تعریق شدید، تاری دید، آرترالژی، میالژی، سندرم شبیه انفلوانزا، نامرتب شدن عادت ماهـانه، ریزش مو.
مصرف در بارداری و شیر دهی:
در شیر ترشح می‌شود. مصرف آن با سنجیدن منافع نسبت به مضرات آن باید صورت گیرد.
مسمومیت و درمان:
علای شامل : کاهش هوشیاری، بیقراری، عصبانیت،گرگرفتگی، ناپایداری روحی، مدفوع شل و آبکی و تهوع و استفراغ -پادزهر اختصاصی ندارد. تخلیه معده (استفراغ یا لاواژ) و مختل‌کردن جذب دارو (از راه تجویز شارکول فعال وکاتاراتیک) و درمان‌های علامتی – حمایتی ضروری است.
توجهات پزشکی – پرستاری ، آموزش بیمار – خانواده:
- دارو را به شکل تک دوز صبح‌ها تجویزکنید و در صورت نیاز، دوز اضافی آن را هنگام ظهر بـدهید.
- لزوم توزین هفتگی بیماران (به خصوص افراد پیر و سوء‌تغذیه‌ای)، مـراقـبت از بـیمارانـی کـه ریسک خودکشی بالایی دارند (به خصوص در اوایل دوره درمان) – مراقبت از بـیماران دارای عملکردکـلیوی و کبدی مختل از نظر علایـم مسمومیت – مراقبت از بیماران دیابتی از نظر اختلال هوشیاری (هیپوکلیسمی در شـروع درمـان و هـیپرکلیسمی طـی دوره درمـان) -کـنترل سـطح سـدیم سـرم (بـه در افـراد پـیر و مصرف کنندگان دیورتیک)؛
- لزوم قطع دارو در صورت بروز تب راش، لوکوسیتوز، ادم، دیسترس تنفسی، پروتئینوری، آرترالژی و سندرم تونل‌کارپ و در صورت ضرورت شروع استروئید و آنتی‌هیبشامین.
- در صورت قطع ناگهانی دارو احتمال بروز سندرم محرومیت وجود دارد.
- به بیماران صرعی راجع به احتمال تشدید حملات و به بیماران دیابتی راجع به احتمال اختلالات قند خون و اختلال هوشیاری توضیح دهید.