ضدآفتاب ها را بهتر بشناسید

ضد آفتاب سپر دفاعی در مقابل اشعه UV 
نور خورشید در طیف گسترده ای بر زمین می تابد که طول موج بین 400 تا 700 نانومتر آن با چشم قابل رویت است و بیشتر از 700 نانومتر را INFRARED ( مادون قرمز ) و کمتر از 400 را اشعه UV (ماورای بنفش ) می نامند .
طیفهای UV هر چه از 400 کمتر می شوند به ترتیب UVC , UVB , UVA را تشکیل می دهند ؛

UVA شایعترین علت ضایعات پوستی ناشی از آفتاب سوختگی می باشد که به آن PHOTO DAMAGE گویند .
چند ساعت پس از آنکه پوست در معرض آفتاب قرار می گیرد ، UVA سوختگی پوست را ایجاد می کند که شامل قرمزی و التهاب پوست می¬باشد و ظرف یک تا دو روز برطرف می شود. UVA تا حدودی در برنزه شدن پوست یعنی TANNING نیز دخالت دارد .

UVB عامل اصلی برنزه شدن پوست (TANNING) می باشد . وقتی فرد جهت برنزه شدن خود را در معرض نور خورشید قرار می دهد ، در پایان روز دوم – یعنی 48 ساعت پس از این که شخص آفتاب گرفت – برنزه شدن پوست اتفاق می افتد . همین فاصله زمانی باعث می شود شخص در میزان آفتاب گرفتن افراط کند و باعث سوختگی شدید پوست خود می شود. یعنی وقتی چند ساعت در معرض آفتاب قرار می گیرد احساس می کند به خوبی برنزه نشده و ساعات بیشتری خود را در معرض آفتاب قرار می دهد و فردای آن روز هم همین کار را می کند ، در حالیکه نتیجه ی آفتاب گرفتن روز اول ، دو روز بعد مشخص می شود و در نتیجه فرد به شدت دچار آفتاب سوختگی می شود .

UVC خوشبختانه این طول موج به زمین نمی رسد . این طول موج فوق العاده سرطانزا بوده و در صورتی که انسان در معرض آن قرار بگیرد ریسک ابتلا به سرطان پوست در وی به شدت افزایش می یابد .

IR ( مادون قرمز ) این اشعه عامل اصلی گرم شدن بدن ما می باشد.

ضد آفتاب ها را بر اساس مکانیسم عمل ملانین ( رنگدانه پوست ) می سازند .

ملانین در مقابل نور چگونه عمل می کند ؟
مکانیسم اول : ملانین نور خورشید را منعکس کرده و جلوی آسیب را می گیرد .
مکانیسم دوم : ملانین طول موج بخشی از نور خورشید که به پوست می تابد را عوض می کند ، مثلاً UV را به IR تبدیل می کند .
مکانیسم سوم : در نهایت در تابشهای شدید و طولانی ملانین خود را متلاشی کرده و به این وسیله سطح وسیع تری را می پوشاند تا محافظت بیشتری ایجاد کند . اما این مکانیسم باعث می شود اشعه به هسته سلول بخورد و در نتیجه اکسیژن با ملانین ترکیب شده و تولید اکسی ملانین می کند که باعث برنزه شدن پوست می شود .

ضمناً ملانین بعد از متلاشی شدن به سطح پوست می آید که باعث ایجاد لک های تیره در سطح پوست می شود (شبیه کک و مک) که این نشانه ای از PHOTO AGING ( پیری پوست بر اثر نور ) می باشد . این لک ها پس از مدتی که رنگ برنزه پوست کمتر می شود ، بیشتر نمایان می گردند .

فاکتورهای محافظتی :
SPF-SUN PROTECTION FACTOR : فاکتور محافظتی اصلی برای UVB می باشد .
APF : فاکتور محافظتی اصلی برای UVA می باشد و مانند SPF محاسبه می شود .
EPF- EYE GLASS PROTECTION FACTOR : فاکتور محافظتی عینک ضد آفتاب که بین 1 تا 10 درجه بندی می شود و یکی از فاکتورهای اصلی در تعیین قیمت عینک می باشد.

UPF : فاکتور محافظتی لباس است و بین 1 تا 50 درجه بندی می شود.
UV INDEX : شاخص UV که بین 1 تا 13 تعریف می شود و توسط سازمان هواشناسی محاسبه می گردد.

• بین 9 تا 13 بسیار خطرناک و آسیب رسان می باشد .
• بین 3 تا 9 با استفاده از ضد آفتاب ، کلاه و عینک می توان برای کار ضروری در معرض نور آفتاب قرار گرفت .
• قاعدتاً در مواردی که نور آفتاب شدید است ، بهتر است در ساعات بین 10 صبح تا 4 بعد از ظهر از قرار گرفتن در معرض آفتاب خودداری شود ، چون معمولاً در چنین شرایطی میزان UV INDEX بیش از 9 می باشد .

ویژگی های یک ضد آفتاب
1. متناسب با نوع پوست شما باشد ( خشک ، چرب یا حساس )
2. SPF آن در حد استاندارد باشد .
3. در مقابل شستشو مقاوم باشد ، یعنی WATER RESISTANT یا WATER PROOF باشد.
4. عوامل فعال بر علیه IR , UVA , UVB داشته باشد .
5. بهتر است پایه ای برای MAKE UP هم باشد .

• باید برای دور چشم حتماً از ضد آفتاب های مخصوص دور چشم استفاده کنیم .

از کی و چگونه ضد آفتاب بزنیم ؟
از بعد از 6 ماهگی می توان از ضد آفتاب استفاده کرد . از 6 ماهگی تا 6 سالگی SPF ضد آفتاب را بر اساس نصف SPF ضد آفتاب مادر انتخاب می کنیم . مثلاً اگر مادری ضدآفتاب با SPF30 استفاده می کند ، کودک دو ساله اش ضدآفتاب با SPF15 لازم دارد و از 6 سالگی به بعد باید از ضد آفتاب یکسان با مادر استفاده کند .

ضد آفتاب باید حداکثر هر دو ساعت یک بار تجدید شود .

تقسیم بندی ضد آفتابها از لحاظ عملکرد :
1. ضد آفتاب های فیزیکال : این نوع ضد آفتابها سدی در مقابل نفوذ اشعه آفتاب ایجاد می کنند ؛
الف – ماهیت فیزیکی و عملکرد فیزیکی دارند . ( مثل کلاه و عینک )
ب – ماهیت شیمیایی و عملکرد فیزیکی دارند . ( مثل زینک اکسید )

2. ضد آفتاب های شیمیایی : این نوع ضد آفتابها یا امواج را جذب می کنند و یا طول موج آنها را عوض می کنند .

دکتر اردلان رضایی [ پوست ، مو و زیبایی ]