همواره یکی از رؤیاهای اصلی انسان دستیابی به نوعی زندگی جاودانی است یا حداقل افزایش طول عمر خود؛ البته با حفظ سلامتی و توانایی های روحی و جسمی دوران جوانی.
با پیشرفتهای علم پزشکی در چند دهه اخیر و تفاوت سیستم زندگی افراد، اعم از بهبود شرایط کاری، زندگی، تغذیه و بهداشت افراد جامعه، میزان متوسط طول عمر در بسیاری از جوامع به شدت افزایش یافته است.
ولی در این میان، بسیاری از پژوهشگران همواره بر این عقیده بودند که جدا از عوامل مختلف، مهمترین عامل برای به اصطلاح “بهتر پیر شدن”، ورزش و فعالیت جسمانی مرتب است.
در این میان، دو پژوهشگر فرانسوی در هفته جاری، نتایج تحقیقات خود را پیرامون تأثیرات مثبت ورزش بر فرایند سالخوردگی منتشر کردهاند. تحقیقاتی که به دلیل کامل و معتبر بودنشان، در نشریه ی تخصصی “انجمن امریکایی سالخوردگی” نیز به چاپ رسیده و در میان پژوهشگران و فعالان در زمینه ی فرآیند سالخوردگی، انعکاس بسیار خوبی داشته است.
بنا بر تحقیقات دو پژوهشگر فرانسوی دانشگاه “بورگنی” واقع در مرکز فرانسه، در سی سال اخیر، افراد بالای 65 سال که مرتب ورزش میکنند، میزان توانایی های جسمانی خود را به حد بسیار زیادی افزایش داده اند. محور اصلی طرح پژوهشگران مسابقات دو ماراتن نیویورک است.
ماراتن نیویورک در سال 1970 و با شرکت 127 نفر راه اندازی شد و اکنون پس از سی سال، مهمترین و پرطرفدارترین ماراتن جهان به حساب میآید. به طوری که در سال 2011، بیش از یکصدهزار نفر برای شرکت در این ماراتن ثبت نام کرده بودند و نزدیک به 46هزار نفر، سرانجام از خط پایان عبور کردند.
همچنین همه ساله، نزدیک به دو میلیون نفر در خیابانهای نیویورک، به تماشای عبور دوندگان میپردازند و 300 میلیون نفر نیز در سراسر جهان، پخش مستقیم تلویزیونی این رویداد مهم ورزشی را دنبال میکنند.
در وهله ی اول، بنا بر نتایج تحقیقات پژوهشگران فرانسوی، در دهه ی اخیر، میزان حضور شرکت کنندگان بالای 40 سال در بخش مردان، در این ماراتن، از 30 درصد کل تعداد شرکت کنندگان تا اواخر دهه ی 90، به بیش از 53درصد افزایش یافته است. به طوری که در سال 2011، 55 درصد شرکت کنندگان در مسابقات مردان ماراتن نیویورک را افراد بالای 40 سال تشکیل میدادند. این میزان نزد زنان نیز از 24درصد به بالای 40درصد افزایش یافته است.
اما نکته ی جالبتر این تحقیقات این است که در سالهای اخیر، شرکت کنندگان بالای 65 سال نزد مردان و بالای 45 سال نزد زنان، همه ساله موفق شده اند رکوردهای بهتری را به دست بیاورند و تواناییهای جسمانی خود را به میزان چشمگیری بهبود ببخشند.
حال در همین دوران، در میان افراد به اصطلاح جوان، گرچه رکوردها شکسته میشوند، ولی همواره تواناییهای جسمی نسبتاً در سطحی قابل پیشبینی قرار گرفته اند.
برای دستیابی به این نتایج، پژؤهشگران فرانسوی، به بررسی دقیق رکوردها به دست آمده، میان سالهای 1980 تا 2009 پرداخته اند و شرکت کنندگان را با در نظر گرفتن سن و جنسیت آنها، دسته بندی کرده اند که از لحاظ رده ی سنی 10 رده بندی وجود دارد: افراد میان 20 تا 29 ساله، 30 تا 39 ساله و از 40 سال به بعد، رده های سنی پنج ساله، تا مرز 80 سالگی.در این میان، نتایج بسیار جالبی به دست آمده است؛ و در حالیکه میانگین رکوردهای افراد زیر 60 سال، چه در مردان و چه نزد زنان، تغییر زیادی نکرده، در ردههای سنی بالاتر، افزاش رکوردها بسیار شایان توجه است. بهطور مثال، این رکوردها به طور میانگین، در هر دهه، هشت دقیقه کاهش یافته است.
شایان یادآوری است که در دو ماراتن، شرکت کنندگان مسافتی را بالغ بر 42 کیلومتر میدوند و در این میان، بهترین رکوردها حدود دو ساعت نزد مردان و دو ساعت و بیست دقیقه نزد زنان است.
بدین ترتیب، کاهش میزان هشت دقیقه در هر دهه، یعنی اینکه افراد بالای 65 سال کنونی، ماراتن را حدود نیم ساعت سریعتر از شرکت کنندگان همین رده ی سنی در دهه ی هشتاد، میدوند؛ و اما این رقم در بخش زنان، به 40 دقیقه افزایش مییابد. یعنی زنان بالای 45 سال کنونی، به طور متوسط، ماراتن را 40 دقیقه سریعتر از زنان بالای 45 سال دهه ی هشتاد، به پایان میرسانند.
حال، بنا به نتایج تحقیقاتشان، پژوهشگران فرانسوی تاکید دارند که این آمار و ارقام به دست آمده نشاندهنده ی این است که افراد بالای 65 سال نزد مردان و بالای 45 سال نزد زنان، بیش از پیش برای بهتر پیر شدن و یا جوان ماندن، به ورزش روی میآورند و نه تنها فعالیت جسمانی مرتب دارند، بلکه تا سنین بالا نیز به ورزش در حد بسیار بالا و شرکت در مسابقات ادامه میدهند.
به گزارش رادیو فرانسه، این پژوهشگران معتقدند که تحقیقات پیاپی و اطلاع رسانی در چند دهه ی اخیر سبب شده است که افراد در سنین بالا بیشتر از گذشته، مشغول ورزش شوند. این پژوهشگران یادآوری میکنند که بنا بر نتایج بسیاری از تحقیقات که به کرات به اثبات رسیده، فعالیت جسمانی، بدون شک، بهترین عامل و دارو برای بهتر پیر شدن است.
تحقیقاتی که نتایج پژوهشهای این دو نفر نیز تاییدی دوباره است بر اینکه برای جلوگیری از پیامدهای ناگوار سالخوردگی و مبارزه با تمامی پاتولوژیهای ناشی از این پدیده، اعم از فشار خون بالا، دیابت، سکته ی قلبی و یا آلزایمر، ورزش بهترین شیوه ی طبیعی برای انسانها به حساب میآید.
البته گذشته از جنبه های مثبت فیزیکی ورزش برای بدن انسان، شایان یادآوری است که بر اساس نتایج تحقیقات پژوهشگران امریکایی، ورزش از لحاظ سلولی نیز به بهتر زیستن و بهتر پیر شدن کمک میکند.
به طوریکه کروموزمهای موجود در هسته ی سلولهای بدن در انتهای خود ساختاری به نام “تلومر” دارند که این “تلومرها” وظیفه ی حفاظت از کرموزم را بر عهده دارند و مانع از پیوستگیهای ناصحیح میشوند، که البته کاهش طول تلومرهای موجود در انتهای کروموزم انسان با کاهش طول عمر مرتبت است. بدین ترتیب، فعالیت جسمانی مرتب نزد افراد، مانع از کوتاه شدن زنجیره ی تلومری انتهای کروموزم میشود و با کاهش میزان تخریب سلولی، طول عمر را افزایش میدهد.
پژوهشگران در طرح تحقیقاتی خود پی برده اند که فعالیت جسمانی سبب میشود که نوعی آنزیم در بدن فعال شود که این آنزیم از کوتاه شدن زنجیره ی تلومری پیشگیری میکند و کروموزمهای آنها محفوظ مانده، افراد دوران سالخوردگی را بهتر طی میکنند و در نتیجه، به اصطلاح جوانتر پیر میشوند.