دوران بارداري يكي از حساس‌ترين و مي‌توان گفت يكي از متفاوت‌ترين زمان‌ها در زندگي يك زن است؛ زيرا شاهد تغييرات شگرفي در بدن و روانش خواهد بود. تغييرات و بر هم خوردن تعادلات هورموني در اين 9 ماه باعث مي‌شود كه مادر باردار گونه متفاوتي از زندگي را تجربه كند و تحولاتي در بدن و حالات معمولي روحي‌اش رخ دهد كه برايش ناشناخته و جديد هستند. او بايد بداند چطور خودش را با اين دگرگوني‌ها كه گاه مي‌توانند روند عادي زندگي شخصي يا كاري او را تحت تاثير قرار دهند، وفق دهد. به اين ترتيب دوران بارداري را كه برخي زنان با مشكلات فراوان مي‌گذرانند، راحت‌تر و كم دردسر‌‌تر سپري مي‌كند.
تغييرات موها
تغيير در پوست و موي يك خانم باردار، واضح‌ترين تغييرات اين دوران است كه در ماه‌هاي اول اتفاق مي‌افتد. مو در اين ايام از دو نظر تغيير مي‌كند كه يكي خوشايند و ديگري اندكي ناخوشايند است. ابتدا درباره حالت مثبت و دوست‌داشتني آن صحبت مي‌كنيم:
افزايش رشد موهاي سر در بارداري
در 9 ماهه بارداري موهاي يك زن در بهترين حالت خود قرار دارد. موها پر‌پشت‌تر و تار‌هاي‌شان ضخيم‌تر مي‌شود. در واقع، در اين ماه‌ها و در دوران شيردهي، ميزان ترشح هورمون استروژن افزايش يافته و باعث بروز اين تغييرات در موهاي سر مي‌شود. در حالت عادي براي حفظ بافت موها و ضخامت آنها، موها در يك چرخه زماني خاص رشد مي‌كنند و سپس مي‌ريزند؛ اما در 9 ماهه بارداري اين چرخه به تاخير مي‌افتد. در چرخه عادي رشد مو در هر زمان تقريبا 90 درصد از موها فعالانه رشد مي‌كنند و در حدود 10 درصد از آنها در فاز «استراحت» به سر مي‌برند و رشد آنها متوقف مي‌شود. معمولا موها 2 ماه قبل از اينكه بريزند، در اين فاز باقي مي‌مانند. اما با افزايش ميزان ترشح هورمون استروژن در دوران بارداري، ريزش موها كاهش يافته و همين باعث مي‌شود آنها ضخيم‌تر و حجيم‌تر شوند. به عبارت ديگر، تعداد تارهايي كه در فاز استراحت مي‌مانند، افزايش خواهد يافت. ولي حدود 50 درصد از زنان بارداري كه در اين 9 ماه شاهد افزايش رشد موهاي سر خود بوده‌اند، معمولا 12 هفته پس از تولد نوزاد يا قطع شيردهي دچار ريزش موي شديد خواهند شد. اين حالت كاملا عادي است؛ چرا كه موها دارند به همان چرخه عادي قبلي برمي‌گردند و زمان آن رسيده كه تار‌هاي اضافي رشد كرده در دوران بارداري از بين بروند.
تغيير بافت موها در حاملگي
بسياري از زنان مي‌گويند كه بافت موهاي آنها طي بارداري تغيير كرده است؛ به طوري كه اگر موهاي صاف داشته‌اند، حالا موهايي فرفري دارند و اگر موهاي‌شان پيش از حاملگي فرفري و مجعد بوده، حالا صاف شده‌است. همچنين زناني كه موهاي‌شان به طور عادي چرب است، از افزايش چربي آن شكايت دارند و كساني هم كه موهاي خشك و شكننده داشته‌اند، حالا از خشكي و شكنندگي بيشتر آنها در عذاب هستند. تحمل اين تغييرات ناخوشايند در موها كه براي هر زني بسيار مهم است، همراه با تغييرات آزاردهنده ديگر، براي يك خانم حامله آسان نيست و او را فرسوده و كلافه مي‌كند؛ ولي مي‌توان با استفاده از محصولاتي كه مراقبت از موها را در بارداري آسان‌تر و به حفظ سلامت آنها كمك مي‌كنند، كيفيت موها را بهتر يا دست كم تغييرات آنها را مديريت كرد.
رنگ كردن مو در دوران بارداري
بيشتر پزشكان توصيه مي‌كنند در اين دوران يا حداقل در سه‌ماهه نخست بارداري كه سيستم اعصاب جنين در حال شكل‌گيري و بيش از هر زمان ديگري آسيب‌پذير است، موها رنگ نشوند. با اين وجود، شواهد علمي اندكي وجود دارد كه ثابت كرده باشد رنگ كردن موها براي جنين مضر خواهد بود. علت آن هم اين است كه خاصيت مسموميت‌زايي مواد به كار رفته در رنگ موها زياد نيست و تماس مستقيم با آنها هم نسبتا ناچيز است. خوب است بدانيد كه هر تار مو براي اينكه تغيير رنگ دهد بايد مواد شيميايي موجود در رنگ مو را كامل جذب كند و براي اثر كردن رنگ مو، به ناچار اين مواد شيميايي با پوست سر تماس مستقيم خواهند داشت كه مي‌توانند توسط جنين جذب شوند. به همين علت اگر موهاي خود را در 9 ماه حاملگي رنگ مي‌كنيد، زود به زود اين كار را نكنيد و فواصل رنگ كردن را افزايش دهيد. بهترين راه براي اين كار مشورت با پزشك متخصص است. بسياري از آنها استفاده از رنگ‌هاي گياهي طبيعي را كه عاري از مواد شيميايي هستند، توصيه مي‌كنند كه حناي خالص يكي از آنهاست. نكته ديگر راجع به تغيير رنگ مو در بارداري اين است كه به خاطر تغييرات هورموني در اين دوران، ممكن است آن رنگ مويي كه هميشه پيش از بارداري مصرف مي‌‌كرديد و نتيجه دلخواه را مي‌گرفتيد، ديگر مانند قبل عمل نكند و رنگ دلخواه شما از آب درنيايد. پس بهتر است به آرايشگري مراجعه كنيد كه در اين كار مهارت كافي دارد و مي‌تواند موهاي شما را به رنگ دلخواه‌تان درآورد. اگر مي‌خواهيد موهاي‌تان را خودتان در خانه رنگ كنيد، ملاحظاتي هستند كه حتما بايد آنها را رعايت كنيد. حتما در فضايي كار كنيد كه هواي آن به درستي تهويه مي‌شود و قبل از شروع كار حتما دستكش به دست كنيد. پيش از شروع رنگ كردن، مقداري از رنگ را روي چند تار مو و تكه‌اي كوچك از پوست سر امتحان كنيد تا مطمئن شويد پوست و موي شما به آن حساسيت ندارد. همچنين، استفاده از رنگ‌هاي نيمه‌دائم كه حاوي مواد شيميايي كمتري هستند، ترجيح دارد. هنگام خريد رنگ مو مندرجات و تركيبات روي جعبه را به دقت بخوانيد و محصولي را انتخاب كنيد كه ميزان آمونياك و پراكسيد آن كمتر از بقيه باشد. هرچه رنگ كمتر روي سر بماند بهتر است؛ چون كمتر جذب پوست سر مي‌شود و احتمال ايجاد مشكلات بالقوه نيز كاهش خواهد يافت. رنگ مو را بيش از زمان مورد نياز روي موها نگه نداريد و در آخر موها و پوست سرتان را با آب فراوان كاملا بشوييد.
آيا واقعا رنگ كردن مو در دوران بارداري براي جنين خطرناك است؟
يك سازمان معتبر علمي با نام اختصاري (OTIS) كه درباره خطرات بالقوه در فرآيند باردار شدن، دوران بارداري و زايمان تحقيق مي‌كند، اعلام كرده كه آزمايش‌هاي انجام‌شده روي حيوانات اطمينان‌بخش هستند و با اينكه بسياري از زنان هنگام بارداري هم موهاي رنگ‌شده دارند، هيچ موردي كه در آن رنگ موها روي جنين تاثير منفي گذاشته باشد، گزارش نشده است. نكته ديگري كه OTIS به آن اشاره دارد، اين است كه مقدار ناچيزي از مواد شيميايي موجود در رنگ موها جذب سيستم بدن مي‌شوند. اگر هنوز درباره مضر يا بي‌خطر بودن اين كار براي جنين‌تان شك داريد، خوب است تا پايان سه‌ماهه نخست بارداري كه جنين در آن بيشتر از هر زمان ديگري آسيب‌پذير است، صبر كنيد.
درباره رنگ موهاي گياهي
با اينكه گفته مي‌شود اين نوع رنگ‌ها بي‌خطر هستند و مصرف آنها در حاملگي ترجيح دارد، در ساخت بسياري از آنها مواد شيميايي مورد استفاده در رنگ‌هاي دائم يا نيمه‌دائم و فرآورده‌هاي آرايشي هم به كار مي‌رود.
روي ديگر سكه، تغييرات مو در بارداري
اگر باردار و در انتظار تولد فرزندي هستيد و از داشتن موهايي پر‌پشت و زيبا لذت مي‌بريد، ممكن است از رويش موهاي زائد روي نقاطي چون بالاي لب، چانه، گونه‌ها، گردن، پشت، سينه‌ها و شكم در عذاب باشيد. آندروژن يا هورمون‌هاي جنسي عامل اصلي رشد اين موهاي اضافي هستند و افزايش ميزان كورتيزون در خون هم به ايجاد اين حالت كمك مي‌كند. زنان باردار معمولا در سه‌ماهه اول حاملگي متوجه رشد اين موها مي‌شوند. ممكن است اين موها در زناني كه پوست تيره‌تر دارند بيشتر قابل مشاهده باشد؛ ولي در زناني هم كه پوستي روشن دارند و بور هستند، اين موهاي سياه ظاهر مي‌شوند. در برخي افراد هم موهاي پاها يا بازوها كلفت‌تر و تيره‌تر مي‌شود.
با اين موهاي زائد چه كنيم؟
كارهايي كه مي‌توانيد براي خلاص شدن از شر اين موهاي اضافي و ناراحت‌كننده انجام دهيد محدود هستند. يادتان باشد كه تا پايان حاملگي از كرم‌هاي موبر استفاده نكنيد. در عوض، مي‌توانيد آنها را با موچين برداريد يا اينكه از مومك استفاده كنيد. به خاطر افزايش جريان گردش خون در اين 9 ماه، پوست شما حساس‌تر شده و اگر از مواد شيميايي گوناگون و قوي براي از بين بردن موها استفاده كنيد، ممكن است به آنها واكنش حساسيتي دهد و حتي روي جنين شما تاثير منفي بگذارد. اگر پس از زايمان اين موهاي زائد همچنان باقي ماندند و از بين نرفتند، به پزشك متخصص پوست مراجعه كنيد.
دنیای سلامت
