حسادت یک احساس طبیعی بشر و از لازمههای روابط اجتماعی است، در صورتی که در حد عادی و طبیعی باشد.
اما گاه این خصیصه به حالتی بیمارگونه و غیرقابل تحمل تبدیل میشود که سلامت و آرامش زندگی را تهدید میکند. این حالت زمانی بیشتر مشکلآفرین میشود که در زندگی زناشویی به وجود آید.
سایه سنگین حسادت بر روابط شیرین زوجین
«کجا بودی؟ چرا دیر آمدی؟ ناهار با کی خوردی؟ کی به تو تلفن میزند؟ چرا وقتی با تلفن صحبت میکنی، لبخند میزنی؟…» این قبیل سؤالها معمولاً بین زن و شوهرهایی که یک نفر به دیگری حسادت دارد، رد و بدل میشود و در واقع حصاری بین آنها به وجود میآورد. حسادت در حد شدید، به سرعت روابط زناشویی را به بحران میرساند.
در علم روانشناسی، پارانویا یا خودخواهی بسیار شدید به حالتی اطلاق میشود که فرد حسود دائم با خود کلنجار میرود و فکر و ذهنش مشغول است. چنین فردی تنها یک هدف را دنبال میکند؛ یعنی به هر قیمتی که شده و به هر وسیلهای که بتواند واقعیتهای تلخی از روابط همسرش را پیدا کند. مسایلی که قلب او را به شدت آزرده کرده و زندگیاش را به تلخی میرساند. چنین افکاری فقط یک معنی را به ذهن او میرساند: «همسرم به من خیانت کرده است».
این واکنشهای پرخاشگرانه و احساس نفرت از شکست و خیانت، به طور کلی با از دست دادن اعتماد به نفس همراه است. هنگامی که شخص حسود به خود میقبولاند که همسرش به او خیانت کرده است، تصور میکند که او لیاقت عشق و محبتش را ندارد. این افراد وقتی به روانشناس مراجعه میکنند، چنین جملاتی بیان میکنند: «همسرم از من جوانتر است و من به او شک دارم که با فرد دیگری رابطه داشته باشد.» چنین فردی نسبت به همه چیز بدگمان است، به هیچ کس اعتماد ندارد، دائم خود را با کارهایش سرگرم میکند، لحن صحبت کردنش را تغییر میدهد و هر موضوع کوچک و پیش پا افتادهای را بزرگ میکند، یعنی به اصطلاح از کاه، کوه میسازد. سوءظن و بدگمانیها به حدی میرسد که فرد کاملاً احساس بدبختی میکند و تا مرز جدایی پیش میرود.
زندگی با شخص حسود
همانطور که شخص حسود از شرایط زندگیاش رنج میبرد، همسر او نیز قطعاً گرفتار این مشکل است و محیط زندگی آنها بسیار عذابآور میشود. حسادت مسیر تمام صحبتها را به بیراهه میکشاند و در واقع بر افروزنده آتش مشاجرات و درگیریهاست. وقتی که همسران هیچ تمایلی برای برقراری ارتباط و نزدیک شدن به یکدیگر نداشته باشند، یک نفر نسبت به طرف مقابلش اعتماد نداشته باشد و دائم جملاتی از این قبیل شنیده شود که «مطمئنم که تو به من خیانت کردهای، میدانم که یک روز مرا رها میکنی و…» میتوان گفت که طرف مقابل از اینکه باید بیعیب و نقص باشد، کلافه و عاصی خواهد شد.
برطرف کردن مشکل
در زندگی روزمره، حتی اگر رفتارهای شخص حسود واقعاً هم غیرقابل تحمل است، سعی نکنید نقش بازی کرده و خود را با او هم عقیده جلوه داده و فریبش دهید. به دنبال این نباشید که ظاهرسازی کنید، چرا که خیلی زود این بازی برملا میشود. به خاطر داشته باشید که بعضی از این افراد به کارهای خطرناک و غیرقابل جبرانی دست میزنند. از صحبتهای دو پهلو، گوشه و کنایه و بذلهگویی خودداری کنید، زیرا همین مسایل میتواند عصبانیت او را تا حد جنون پیش ببرد. برعکس، به او اطمینان خاطر بدهید که میتواند به شما اعتماد کند و شما او را دوست دارید. اما مراقب باشید! شما از دید او متهم و گناهکار هستید و گاه برداشتهای غلط از صحبتهای شما، آتش حسادت را شعلهورتر میکند. به او توضیح دهید که به سؤالهای مکررش پاسخی نمیدهید و در برابر بیتابی و عصبانیتهایش بیتفاوت هستید؛ زیرا مجبور نیستید تسلیم محض او شده و خود را گرفتار کنید. بسیاری از مردان حسود از همسرانشان میخواهند که شغل خود را رها کنند و وقتی خانم این موضوع را قبول میکند، در اغلب موارد بهای سنگینی در این مورد پس میدهد و مشکلاتش مضاعف میشود. در واقع فرد حسود به دنبال راهی میگردد تا آزادیهای شریک زندگیاش را از او بگیرد و کاملاً او را کنترل کند.
اگر احساس میکنید که چنین حالتی زندگی مشترکتان را تهدید میکند، قبل از هر چیز به فکر درمان بیماری شریک زندگیتان باشید. او را متقاعد کنید تا به روانشناس مراجعه کند تا علت این بیاعتمادی مشخص شود.
مریم سادات کاظمی