رژيمي براي تقويت چشم‌ها
چشم يکي از اندام هايي است که شايد در نگاه اول به نظر بيايد سلامت آن چندان با تغذيه مرتبط نيست، ولي مشکلات چشمي مانند آب مرواريد (کاتاراکت)، آب سياه (گلوکوم)، خون ريزي‌هاي درون چشمي و نيز کم‌بينايي و نابينايي در برخي موارد، عوارض بيماري‌هايي مانند فشار خون بالا ، ديابت و مشکلات عروقي هستند که در اثر تغذيه ناصحيح، چاقي و شيوه زندگي ناسالم به وجود مي آيند…
چشم‌ها، شبکه‌اي از سلول‌هاي حساس هستند که براي عملکرد خود به مقادير کافي مواد مغذي نياز دارند.
کمبود‌هاي تغذيه‌اي در درازمدت روي بينايي آثار سوء خواهد گذاشت و به همين علت در سراسر جهان در عرصه علم چشم پزشکي، علاقه زيادي به بررسي نقش تغذيه و مکمل‌هاي غذايي در سلامتي چشم‌ها و بهبود بينايي وجود دارد.
ويتامين‌هاي دوستدار چشم
ويتامين‌هاي A، C، E سه آنتي‌اکسيدان معروف هستند که نقش آنتي‌اکسيداني و نيز نقش کليدي در واکنش‌هاي متابوليک و عملکردي چشم دارند.
ويتامين A :
نقش بسيار مهمي در سلامت چشم دارد و براي تطابق فرد به تغيير نور ضروري است و هنگام استفاده از نور چراغ، کامپيوتر، تماشاي تلويزيون و انجام کارهاي ظريف چشمي مصرف بيشتري در بدن دارد. کمبود شديد اين ويتامين منجر به اختلالاتي مانند کاهش بينايي در شب و شب‌کوري مي گردد.
گزروفتالمي يا خشکي قرنيه، شب‌کوري، کاهش بينايي در شب و نابينايي در کودکي همگي از عوارض کمبود ويتامين A هستند و متاسفانه افراد زيادي را در کشورهاي در حال توسعه دچار کرده است.
آمارها نشان مي‌دهد که هرساله نيم ميليون کودک در سراسر جهان کور مي‌شوند که 70 درصد علت آن، کمبود شديد ويتامين A در رژيم غذايي است.
بررسي‌هاي انجام شده در کشور ما، حاکي از وجود کمبود ويتامين A به خصوص در مناطق محروم مي‌باشد. بر اساس گزارشات بين‌المللي در زمينه شيوع کمبود ويتامين A در کشورهاي شرق مديترانه، ايران از نظر کمبود در حد متوسط قرار دارد.
ويتامين A و پيش‌سازهاي آن در مواد غذايي مانند ميوه و سبزي‌هايي به رنگ زرد و نارنجي مثل هويج، زرد آلو ، انبه، شير و لبنيات، جگر، ماهي، زرده تخم مرغ و همچنين انواع سبزيهاي برگ سبز يافت مي‌شود.
اين ويتامين همچنين به عنوان يک آنتي‌اکسيدان قوي، از سلول‌هاي بدن از جمله سلول‌هاي چشمي در مقابل آسيب راديکال‌هاي آزاد که هر روز سلول‌ها را تهديد مي‌کنند، محافظت مي‌کند.
ويتامين‌هاي گروه B
اعمال مختلفي به عهده دارند؛ از جمله در شکل‌گيري گلبول‌هاي قرمز و رساندن اکسيژن به سراسر بدن نقش دارند.
ويتامين B1 (تيامين):
در عملکرد سريع ماهيچه چشمي و تعادل در حرکات چشم نقش دارد. افراد الکلي علايم کمبود شديد اين ويتامين را نشان مي‌دهند.
در سالمندان نيز کمبود ويتامين B1 ديده مي‌شود.
منابع سرشار اين ويتامين:
سبزي‌ها، مخمر و نوشيدني‌هاي تخميري(ماءالشعير) ، گوشت و مرغ و ماهي، جگر، تخم مرغ، غلات سبوس دار و موز هستند.
ويتامين B2 (ريبوفلاوين):
در تنظيم سيستم بينايي چشم و ايجاد تعادل و حساسيت بينايي در چشم نقش دارد. در افراد ديابتي دفع ادراري اين ويتامين افزايش يافته و در نتيجه ميزان نياز به اين ويتامين بيشتر خواهد بود.
برخي داروها مانند کلروپرومازين و باربيتورات‌ها ميزان نياز به ويتامين B2 را افزايش مي دهند.
کمبود آن در موارد اوليه عوارضي چون سوزش چشم، ترس از نور، ريزش اشک و همچنين احتمال سريع تر ابتلا به آب مرواريد را موجب مي‌شود.
اين ويتامين نيز در غذاهايي مانند:
شير و لبنيات، گوشت‌هاي بدون چربي، جگر، سبزي‌ها، ميوه‌ها، غلات سبوس دار يافت مي‌شود.
ويتامين C :
اين ويتامين که عملکرد ضد پيري دارد، در سلامت استخوان‌ها و بافت‌هاي بدن نقش دارد. همچنين موجب سلامت دهان و لثه‌ها، خونسازي و جريان خون مناسب در بدن به ويژه در چشم‌ها مي‌شود.
تحقيقات نشان داده است، افرادي که در سنين بالا داراي عدسي چشمي سالم و شفاف بوده‌اند، در طول زندگي از مقادير کافي ويتامين C استفاده کرده‌اند.
ويتامين C در سبزيجات و ميوه هاي تازه و بيشتر در مرکبات (پرتقال، گريپ فروت ، انواع ليمو و نارنگي)، کيوي ، انواع توت ، گوجه فرنگي ، فلفل دلمه اي، هندوانه ، طالبي ، توت فرنگي ، سيب زميني و سبزيجات برگ سبز مثل کلم بروکلي موجود است.
ويتامين E :
در دفاع بدن و شکل‌گيري گلبول‌هاي قرمز نقش دارد و کمبود آن به اختلالات ته‌چشم از جمله تخريب نقطه زرد چشم و بيماري تخريب ماکولا (از بين رفتن سلول هاي ناحيه مرکز بينايي که در سنين بالا اتفاق مي افتد و سبب کاهش متوسط تا شديد بينايي مي گردد) مي‌انجامد.
روغن‌هاي گياهي مثل روغن بادام زميني ، سويا، ذرت، گلرنگ (کانولا)، آفتابگردان و جوانه‌گندم مهم‌ترين منابع غذايي ويتامين E به شمار مي‌روند. ساير منابع شامل:
دانه‌هاي روغني، بذرها، غلات کامل(سبوس‌دار) و سبزيهاي برگ سبز